Fresenburch

Fresenburch
	Fresenburch aan de Oudegracht 113
Locatie	Utrecht
Algemeen
Kasteeltype	stadskasteel
Bouwmateriaal	Baksteen
Gebouwd in	13e eeuw
Monumentale status	Rijksmonument
Monumentnummer	36504

Fresenburch^[1] is een rijksmonument gelegen aan de Oudegracht in de Nederlandse stad Utrecht. Fresenburch heeft als adres Oudegracht 113.^[2]

Fresenburch kent een rijke historie. Het is gebouwd als groot weerbaar bakstenen huis (stadskasteel), mogelijk al in het tweede kwart van de 13e eeuw in of nabij de handelswijk Stathe. De opdrachtgever was de invloedrijk geworden patriciërsfamilie De Vries (Frese). Vermoedelijk kenden zij een afkomst uit ministerialen. In de Utrechtse stadspolitiek ontstond een factie, de Fresingers, rond deze familie. De factie stond tussen circa 1280 en 1305 tegenover de Lichtenbergers.^[3]

De oorspronkelijke façade was bijzonder rijk uitgevoerd met trapgevel, diepe spitsboognissen, vensters met colonnetten en middenzuil, in verschillende kleuren geglazuurde moppen en arkeltorens.

Bij de belegering van de dwangburcht Vredenburg rond 1577 werden beschietingen vanaf Fresenburch uitgevoerd. In de strijd is de achtergevel van Fresenburch aan puin geschoten. De voorgevel werd in 1842 gedeeltelijk afgebroken samen met de kantelen van de weergangen op de zijmuren. In 1858 werd de façade volledig gesloopt en vervangen door de nu aanwezige gepleisterde, neoclassicistische lijstgevel. De oude kapconstructie maakte in 1926 plaats voor een plat dak.

Van de jaren twintig tot de jaren tachtig van de twintigste eeuw was de Landbouwbank in Fresenburch gevestigd,^[4] gevolgd door Chinees fastfoodrestaurant Charlie Chiu en muziekwinkel Free Record Shop. Momenteel is in het pand kledingwinkel Hollister gevestigd. Fresenburch bestaat uit drie verdiepingen en heeft onder andere een huiskelder en een traptoren. Diverse middeleeuwse c.q. oorspronkelijke bouwdelen zijn nog aanwezig.

Trivia[bewerken | brontekst bewerken]

Het naastgelegen pand (Oudegracht 111) draagt de naam Klein Fresenburch.^[5] Het is een zijhuis dat bij Fresenburch hoorde en als woonruimte werd gebruikt. Na 1569 werd het een zelfstandige woonruimte.
Enkele met de Fresenburch verband houdende lantaarnconsoles zijn aan de werf voor het stadskasteel te vinden. In een daarvan is de façade uitgebeeld zoals die er in de middeleeuwen uitzag.
De Engelse koning George II logeerde meermaals in Fresenburch.
Utrecht heeft tal van stadskastelen, de meeste daarvan liggen aan de Oudegracht zoals het nabijgelegen Oudaen en Groot Blankenburgh.