Bjarne Riis

Bjarne Riis
	Bjarne Riis als renner van Super U in 1989
Persoonlijke informatie
Bijnaam	De Adelaar van Herning, Monsieur 60%
Geboortedatum	3 april 1964
Geboorteplaats	Herning, Denemarken
Sportieve informatie
Specialisatie(s)	rondes
Ploegen
	Roland - Van de Ven, Lucas - Arkel, Toshiba, Super U - Raleigh, Castorama, Ceramiche Ariostea, Gewiss-Ballan, Team Deutsche Telekom
Beste prestaties
Amstel Gold Race	1e (1997)
Ronde van Lombardije	7e (1994)
Ronde van Frankrijk	1e (1996) ; 4 etappezeges
WK op de weg	6e (1991)
Portaal	Wielersport

Bjarne Lykkegård Riis [Deense uitspraak: 'bjɑrnə 'riʃ]^? (Herning, 3 april 1964) is een voormalig Deens wielrenner en ploegleider, wiens carrière in het teken stond van EPO.

Wielrenner

Riis, wiens bijnaam De Adelaar van Herning was, werd prof in 1986. Hij was een jarenlang weinig opvallend coureur, met enkele uitschieters zoals een etappe in de Ronde van Italië van 1989, twee ritten in de Ronde van de Europese Gemeenschap en het Deens kampioenschap. Zijn grote doorbraak kwam echter in 1993: nadat hij opnieuw een etappe in de Ronde van Italië had gewonnen, deed hij dat nu ook in de Ronde van Frankrijk. Bovendien veroverde hij in een van de vlakkere etappes de gele trui en wist hij door lang aan te klampen in de bergen uiteindelijk een vijfde plaats in het eindklassement te behalen.

Het jaar erop won hij opnieuw een etappe in de Tour en werd veertiende in het eindklassement, maar in 1995, toen hij wederom Deens kampioen was geworden, werd hij derde. In 1996 startte hij daarom als outsider voor de eindzege, waarvoor vijfvoudig winnaar Miguel Indurain de grootste kanshebber werd geacht. Omdat zowel op de Col de l'Iseran als de Col du Galibier sneeuw lag, werd de 190 kilometer lange etappe van Val-d'Isère naar Sestriere ingekort tot 46 km sprint vanaf Le Monêtier-les-Bains, waarbij Riis erin slaagde om de gele trui te veroveren. Zijn jonge ploeggenoot bij Team Telekom, Jan Ullrich, was volgens geruchten evenwel beter dan de Deen en zou in de afsluitende tijdrit nog hebben moeten inhouden om niet te dichtbij te eindigen in het eindklassement.^[bron?] Zo werd Riis de eerste en tot 2022 de enige Deense Tourwinnaar.

In 1997, toen hij met de Amstel Gold Race zijn enige klassieker had gewonnen, startte Riis weer als favoriet in de Tour. Dit jaar bleek Ullrich echter veel beter en moest Riis genoegen nemen met een zevende plaats. Het jaar erop startte hij als knecht van Ullrich en werd hij elfde. In 1999 botste Riis in de Ronde van Zwitserland tegen een finishpaaltje. Hij zou daarvan nooit meer helemaal herstellen en stopte in 2000 als actief renner.

Ploegleider

Van 2001 tot 2015 was Riis ploegleider van het Deense ProTour-team CSC, later Saxo Bank-Tinkoff Bank. Hij staat erom bekend zijn renners mee te nemen op survivalkampen en hen zo mentaal sterker te maken. Met klassementsrenners als Ivan Basso, Tyler Hamilton, Carlos Sastre, Andy en Fränk Schleck en Alberto Contador heeft de ploeg vaak goed gepresteerd in klassementen van grote rondes.

Sinds 2016 was hij ploegleider bij Team Virtu Cycling.

Doping

Hoewel Riis nooit op doping is betrapt, is hij veelvuldig van dopinggebruik beschuldigd. In 1994 en 1995, het jaar waarin hij zijn eerste podiumplaats in de Tour behaalde, reed Riis bij Gewiss-Ballan, de ploeg die bekendstaat als de eerste wielerploeg waar structureel en georganiseerd epo werd gebruikt. Een van de ploegdokters was Michele Ferrari, die later werd verbannen uit de wielersport. Riis' bijnaam in het peloton zou monsieur 60% zijn geweest, naar zijn (kunstmatig) hoge hematocrietgehalte.^[1] Volgens de verhalen was zijn bloed zo dik dat hij 's nachts enkele malen moest worden gewekt om te voorkomen dat hij zou komen te overlijden aan een hartstilstand.^[2]

Riis maakte op vrijdag 25 mei 2007 in een persbijeenkomst te Kongens Lyngby een einde aan de twijfels, en bekende dat hij de Ronde van Frankrijk in 1996 op doping had gewonnen. Hij gebruikte epo tussen 1993 en 1998. Riis, op het moment van de bekentenis ploegleider van CSC, verklaarde dat hij de epo zelf kocht en injecteerde, en dat zijn coach er niet van op de hoogte was. Riis gaf toe dat het een fout was die hij niet meer zou maken als hij de tijd zou kunnen terugdraaien. Overigens blijft Riis wel in de boeken staan als Tourwinnaar van 1996, omdat ten tijde van zijn bekentenis de verjaringsperiode van acht jaar reeds verlopen was, en de UCI hem zijn zege niet meer kon afnemen. De Tour-organisatie schrapte hem echter wel uit de lijst van voormalig Tour-winnaars.^[3] Hij deed de uiteenzetting na dopingbekentenissen van enkele van zijn oude ploeggenoten bij Team Telekom in de voorafgaande week (Christian Henn, Udo Bölts, Erik Zabel en Rolf Aldag).^[4]

Ook tijdens zijn carrière als ploegleider is Riis geassocieerd met doping. Zo gaf Tyler Hamilton in zijn geauthoriseerde biografie aan dat Riis degene was die hem in contact bracht met dopingarts Eufemiano Fuentes.^[5] Ook CSC-renners Ivan Basso en Fränk Schleck waren betrokken bij de zaak-Fuentes, die Operación Puerto wordt genoemd. Basso werd hiervoor in 2007 geschorst. Schleck gaf later toe dat hij bijna 7000 euro overmaakte naar Fuentes, maar is hier niet voor vervolgd.^[6] Ook de Deense oud-renner Michael Rasmussen gaf aan dat Riis volledig op de hoogte was van het dopinggebruik van zijn renners.^[7]

Privé

Riis is getrouwd met Anne Dorthe Tanderup, een voormalig tophandbalster die in 1996 de gouden medaille won op de Olympische Spelen met het Deens handbalteam.

Belangrijkste overwinningen

1984

1e en 2e etappe in Flèche du Sud

1985

Nationaal kampioenschap Denemarken tijdrijden per ploeg
Ronde van de provincie Luik

1992

Deens Kampioen op de weg, Elite

1995

Deens Kampioen op de weg, Elite
3b etappe Ronde van Denemarken
Eindklassement Ronde van Denemarken
3e etappe Ronde van Frankrijk (ploegentijdrit): met Jevgeni Berzin, Guido Bontempi, Dario Bottaro, Bruno Cenghialta, Gabriele Colombo, Francesco Frattini, Ivan Gotti en Alberto Volpi

1996

1997

1998

Nationaal kampioenschap Denemarken tijdrijden per ploeg
GP Midtbank

Resultaten in voornaamste wedstrijden

Jaar	Ronde van Italië	Ronde van Frankrijk	Ronde van Spanje
1986
1987			opgave
1988	buiten tijd
1989	86e (1)	95e
1990	100e	opgave
1991	43e	107e
1992	101e
1993	opgave (1)	5e (1)
1994	70e	14e (1)
1995		3 ↑	opgave
1996		↑ (2)
1997		7e
1998		11e

(*) tussen haakjes aantal individuele etappe-overwinningen

Jaar	Milaan-San Remo	Gent-Wevelgem	Ronde van Vlaanderen	Parijs-Roubaix	Amstel Gold Race	Luik-Bast.‑Luik	Ronde van Lombardije	Eschborn-Frankfurt	Waalse Pijl	WK op de weg	Wereldranglijsten
1986					25e			39e	38e
1987			60e			69e			26e
1988			74e		93e
1989		28e	66e		102e	111e
1990							40e		120e
1991	81e			60e		51e				6e
1992	194e	69e			59e			22e		59e
1993					69e			18e		9e
1994		58e			21e		7e		opgave	9e	14e (UWB)
1995
1996					20e	26e		4e	41e	10e
1997	98e				1 ↑	28e		2	20e	59e
1998