De graflegging van Christus (Dirck van Baburen, Centraal Museum)

De graflegging van Christus
Kunstenaar	Dirck van Baburen (naar zichzelf)
Jaar	1617-1621
Ontstaan in	Rome
Stijl	Barok
Genre	Historieschilderkunst
Techniek	Olieverf op doek
Afmetingen	219,4 × 139,3 cm
Verblijfplaats	Centraal Museum
Locatie	Utrecht
Inventarisnummer	8233
	RKD-gegevens
Portaal	Kunst & Cultuur

De graflegging van Christus is een schilderij door de Noord-Nederlandse schilder Dirck van Baburen in het Centraal Museum in Utrecht.

Voorstelling[bewerken | brontekst bewerken]

Het stelt de Graflegging van Christus voor. In het donker wordt het levenloze lichaam van Christus door twee mannelijke discipelen op een sarcofaag getild. Volgens Johannes 19, vers 38-42, waren dit Nikodemus (de oude man rechts met baard) en Jozef van Arimathea (de jonge man links). Op de achtergrond zijn drie huilende vrouwen afgebeeld. Dit zijn de drie Maria's: de heilige maagd Maria (traditioneel in blauw gewaad), Maria Magdalena en Maria Salomé. Deze drie vrouwen gingen volgens Markus 16 na de begrafenis van Christus naar zijn graf om zijn lichaam te zalven. Linksonder is een mandje afgebeeld met daarin enkele Passiewerktuigen, zoals een hamer, een nijptang en de doornenkroon.

Het is een getrouwe kopie van het altaarstuk van Dirck van Baburen in de Piëta-kapel in de San Pietro in Montorio in Rome. Van Baburen woonde van omstreeks 1616 tot omstreeks 1621 in Rome, waar hij in contact kwam met belangrijke opdrachtgevers. In 1617 ontving hij van Pierro Cussida, een Spaanse diplomaat, de opdracht het altaarstuk in de San Pietro in Montorio te schilderen. Uitgangspunt voor dit werk moet zijn geweest De graflegging van Caravaggio uit het begin van de jaren 1600 in de Chiesa Nuova (nu in de Musei Vaticani).

Toeschrijving en datering[bewerken | brontekst bewerken]

Volgens de kunsthistoricus Leonard J. Slatkes bestaan er 18 kopieën van dit werk. Van Baburen schilderde de kopie in het Centraal Museum zelf. Het heeft dezelfde afmetingen als het origineel. Het is geschilderd op grof en sterk genopt doek, dat waarschijnlijk uit Italië afkomstig is. Ook de lijst, die van dezelfde tijd dateert als het schilderij zelf, is Zuid-Europees. Van Baburen moet de kopie dus geschilderd hebben in de tijd dat hij in Rome verbleef. Het origineel in Rome is gemonogrammeerd en gedateerd 1617.

Herkomst[bewerken | brontekst bewerken]

In de 19e eeuw bevond het werk zich in een niet met naam bekende privéverzameling in Frankrijk. Tegen het jaar 1937 was het in het bezit van de Armeens-Russische diplomaat en kunstverzamelaar Wladimir Argoutinsky-Dolgoroukoff (1874-1941) in Parijs. In september 1938 werd het door Wilhelmus Cornelis Schuylenburg geschonken aan het Centraal Museum, ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van dit museum.

Externe links

Webpagina Centraal Museum (als Dirck van Baburen, De graflegging van Christus, 1617-1621).
RKDimages (als Dirck van Baburen en atelier, De graflegging van Christus, ca. 1617-1619).
Belgian Art Links and Tools (als Dirck van Baburen, De graflegging van Christus, 1617-1621).

Bronnen

Liesbeth M. Helmus (1999) De verzamelingen van het Centraal Museum Utrecht. 5 Schilderkunst tot 1850, Utrecht: Centraal Museum, ISBN 90-73285-61-5, B Catalogus schilderkunst tot 1850, p. 579-580, cat.nr. 8 (als Dirck van Baburen, De graflegging van Christus, 1617-1621).

Tentoonstellingen

Het Centraal Museum viert zijn 100-jarige bestaan. Een van de jubileumgeschenken is het schilderij "Zelfportret met zwarte band" van Pyke Koch, aangeboden door de Utrechtse burgerij, Centraal Museum, Utrecht, 5 september 1938, geen catalogus.
Tentoonstelling van schilderijen der Utrechtsche School, Centraal Museum, Utrecht, 21 juni-1 oktober 1941, p. 2-3, cat.nr. 2 2x, afb. 5.
Caravaggio en de Nederlanden, Centraal Museum, Utrecht, 15 juni-3 augustus 1952, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerpen, 10 augustus-28 september 1952, p. 7-8, cat.nr. 7, afb. 10.
Beknopte handleiding bij de tentoonstelling van schilderijen ter gelegenheid van: ‘Van Willibrord tot Wereldraad’, Centraal Museum, Utrecht, 1972, cat.nr. 12.
Die Utrechter Malerschule. Caravaggisti des Nordens. Museen zu Gast, Centraal Museum Utrecht, Wallraf-Richartz-Museum, Keulen, 14 maart-20 mei 1984, p. 37-38, cat.nr. 8.
マスターズ・オブ・ユトレヒト・ユトレヒト中央美術館展・パレスハウステンボス美術館第 5回展/Masters of Utrecht. 17-19th century paintings from the collection of Centraal Museum Utrecht, Huis Ten Bosch, Nagasaki, 20 mei 1994-15 februari 1995, p. 46-47, cat.nr. 1.
De keuze van Simon Levie. Oude meesters in de collectie van het Centraal Museum, Centraal Museum, Utrecht, 17 juni-10 september 1995, geen catalogus.
Törnrosmadonnan och andra mästerverk från Utrecht/Madonna met wilde rozen en een selectie van 16de- en 17de-eeuwse meesterwerken uit Utrecht, Nationalmuseum, Stockholm, 7 februari-11 mei 1997, Sinebrychoffs Museum, Helsinki, 4 juni-17 augustus 1997, ISBN 9171005404, p. 9-12, cat.nr. 1.
Jezus in de Gouden Eeuw, Kunsthal Rotterdam, Rotterdam, 9 september 2000-7 januari 2001, ISBN 9040094861, p. 146.
Utrechts Gouden Eeuw. Caravaggisten en Italianisanten uit Nederlands bezit, Centraal Museum, Utrecht, 28 juni-23 september 2001, ISBN 9073285836.
Darkness & Light. Caravaggio & His World, Art Gallery of New South Wales, Sydney, 29 november 2003-22 februari 2004, National Gallery of Victoria, Melbourne, 11 maart-30 mei 2004, ISBN 0734763530, cat.nr. 10.
De Utrechtse caravaggisten, Centraal Museum, Utrecht, 20 oktober 2006-12 mei 2008, geen catalogus.
Utrechters dromen van Rome, Centraal Museum, Utrecht, 5 juli 2008–2 september 2012, geen catalogus.
Rembrandt and the Dutch Golden Age, Szépművészeti Múzeum, Boedapest, 30 oktober 2014-15 februari 2015, ISBN 9786155304347, p. 300, cat.nr. 21.
De wereld van Utrecht. Topstukken uit vijf collecties, Centraal Museum, Utrecht, 23 april 2016-30 april 2021, geen catalogus.
Utrecht, Caravaggio and Europe, Centraal Museum, Utrecht, 15 december 2018-24 maart 2019, Alte Pinakothek, München, 17 april-21 juli 2019, ISBN 9783777431338, p. 50, 146-147.