Forum (Romeinse Rijk)

Ruïnes van het Forum van Trajanus in Rome

Een Romeins forum was in een Romeinse stad het centrale marktplein. Op het forum werd gehandeld en werden justitiële en officiële burgerlijke bijeenkomsten gehouden.

Geschiedenis

De herkomst van het woord forum is onzeker, en is wellicht verwant aan de wortel 'dhar-' uit het Sanskriet, met als betekenis 'steun'.^[1]. Het Romeinse forum was een aanpassing van het Griekse agora. Oorspronkelijk werd op een forum handel gedreven, maar later kregen deze pleinen meer een bestuurlijke functie. Het Forum Romanum in het Oude Rome veranderde zo van een marktplaats in het administratieve en justitiële centrum van de stad, waar de senaat bijeenkwam in de curia en recht werd gesproken in de basilica. Door de enorme groei van Rome was het Forum Romanum al in de 1e eeuw v.Chr. te klein en daarom liet Julius Caesar een nieuw forum naast het oude aanleggen. Dit Forum van Caesar was het eerste van de keizerlijke fora, die nooit een marktfunctie hebben gehad. Latere keizerlijke fora werden gebouwd door Augustus, Vespasianus, Domitianus en Trajanus.
De voedselmarkten (forum venalium) bleven ook bestaan en werden verspreid over de stad op vaste plaatsen gehouden. Van een aantal is de naam en locatie bewaard gebleven.

Fora in Rome

Forum Romanum - het oorspronkelijke marktplein van Rome, dat evolueerde tot het politieke, administratieve en religieuze centrum van de stad en het gehele Romeinse Rijk.

Marktplaatsen

Forum Boarium - De rundermarkt, aan de voet van de Capitolijn en Palatijn aan de Tiber.
Forum Holitorium - De groente, kruiden en oliemarkt, aan de voet van de Capitolijn.
Forum Piscarium - De vismarkt, ten noorden van het Forum Romanum.
Forum Pistorium - De broodmarkt, bij de pakuizen van het Emporium, aan de zuidkant van de Aventijn.
Forum Suarium - De varkensmarkt op het Marsveld.
Forum Vinarium - De wijnmarkt bij de pakhuizen van het Emporium, naast de Aventijn.
Forum Gallorum - De kippenmarkt, de locatie is onbekend.
Forum Rusticorum - De pluimveemarkt, de locatie is onbekend.

Keizerlijke fora

Forum van Augustus - gebouwd door Augustus.
Forum van Caesar - gebouwd door Julius Caesar.
Forum van Nerva - gebouwd door Domitianus, maar na zijn dood ingewijd door Nerva.
Forum Pacis - eigenlijk geen forum, maar de Tempel van de Vrede. Deze wordt echter sinds de late oudheid ook tot de keizerlijke fora gerekend.
Forum van Trajanus - gebouwd door Trajanus, het laatste en grootste van de keizerlijke fora.