Gebruiker:Joostik/Kaukasus onderkoninkrijk (1801-1917)

Het onderkoninkrijk van de Kaukasus was het administratieve en politieke gezag van het Keizerrijk Rusland in de regio van de Kaukasus, uitgeoefend via de ambten van glavno-oepravljajoesjtsji ("hoge commissaris") (1801-1844, 1882-1902) en namestnik ("onderkoning") (1844-1882, 1904-1917), gelegen in de huidige gebieden van Rusland, Armenië, Azerbeidzjan en Georgië. De twee termen worden gewoonlijk, maar onnauwkeurig, vertaald als "onderkoning", vaak doorelkaar gebruikt met "gouverneur-generaal". Nauwkeuriger gezegd wordt naar glavno-oepravljajoesjtsji verwezen als de hoge commissaris van de Kaukasus, en naar Namestnik als de onderkoning.

Gedurende meer dan een eeuw van Russische overheersing van de Kaukasus onderging de structuur van het onderkoninkrijk een aantal veranderingen, met de toevoeging of verwijdering van administratieve functies en het herindelen van provinciale grenzen.

Geschiedenis

De eerste keer dat het Russisch gezag over de volkeren van de Kaukasus werd gevestigd, was na de Russische annexatie van het Koninkrijk Kartli-Kachetië (Oost-Georgië) in 1801. Generaal Karl Knorring was de eerste persoon die werd aangesteld om het grondgebied van de Kaukasus te besturen, met de officiële titel van opperbevelhebber in Georgië en gouverneur-generaal van Tbilisi. Onder zijn opvolgers, met name prins Pavel Tsitsianov, generaal Aleksej Jermolov, graaf Ivan Paskevitsj en prins Michail Vorontsov, breidde Russisch Transkaukasië zich uit tot gebieden die waren verworven in een reeks oorlogen met het Ottomaanse Rijk, het Perzische Rijk en lokale Noord-Kaukasische volkeren. De reikwijdte van zijn jurisdictie omvatte uiteindelijk wat nu Georgië, Armenië, Azerbeidzjan en de Noordelijke Kaukasus is, evenals delen van Noordoost-Turkije (tegenwoordig de provincies Artvin, Ardahan, Kars en Iğdır).

Met hun hoofdkantoor in Tiflis fungeerden de onderkoningen als de facto ambassadeurs in de buurlanden, als opperbevelhebbers van de strijdkrachten en als hoogste civiele autoriteit, die grotendeels alleen verantwoording verschuldigd was aan de tsaar. Van 3 februari 1845 tot 23 januari 1882 stond het plaatsvervangend gezag onder toezicht van het Kaukasuscomité als de kraj Kaukasus, dat bestond uit vertegenwoordigers van de Staatsraad en de ministeries van Financiën, Staatsdomeinen, Justitie en Binnenlandse Zaken als leden van bijzondere commissies.

Na de Februarirevolutie van 1917, waarbij tsaar Nicolaas II werd afgezet, werd het onderkoninkrijk van de Kaukasus op 18 maart 1917 door de Russische Voorlopige Regering afgeschaft en werd alle gezag, behalve in de zone van het actieve leger, toevertrouwd aan het civiele bestuursorgaan genaamd het Speciaal Transkaukasisch Comité of Ozakom (afkorting van Osoby Zakavkazski Komitet, Особый Закавказский Комитет).

Administratieve afdelingen

In 1917 waren er zes goebernija's ("gouvernementen"), vijf oblasten ("regio's"), twee speciale administratieve okroegs ("districten") en een gradonatsjalstvo ("gemeentelijk district") binnen het onderkoninkrijk van de Kaukasus:

Province	Type	gouvernement	Capital	Population		Size (km2)	Location
				1897	1916
Gouvernement Bakoe	gouvernement	Бакинская губернія	Bakoe	826,716	875,746	37,948.97
Gradonatsjalstvo Bakoe	gradonatsjalstvo	Бакинское градоначальство	Bakoe		405,829	1,059.76
Oblast Batoemi	Oblast	Батумская область	Batum (Batumi)		122,811	6,975.65
Oblast Dagestan	Oblast	Дагестанская область	Temir-Khan-Shura (Boejnaksk)	571,154	713,342	29,709.63
Gouvernement Jelizavetpol	gouvernement	Елисаветпольская губернія	Jelisavetpol (Gəncə)	878,415	1,275,131	44,296.15
Okroeg Zakatali	okroeg	Закатальскій округъ	Zakataly (Zaqatala)		92,608	3,985.77
Oblast Kars	Oblast	Карсская область	Kars	290,654	364,214	18,739.50
Oblast Koeban	Oblast	Кубанская область	Jekaterinodar (Krasnodar)	1,918,881	3,022,683	94,783.07
Gouvernement Koetais	gouvernement	Кутаисская губернія	Koetaisi	1,058,241	1,034,468	19,956.06
Okroeg Soechoemi	okroeg	Сухумскій отдѣльный округъ	Soechoemi)		209,671	6,591.42
Oblast Terek	Oblast	Терская область	Vladikavkaz	933,936	1,377,923	72,443.86
Gouvernement Tiflis	gouvernement	Тифлисская губернія	Tiflis (Tbilisi)	1,051,032	1,473,308	40,861.03
Zwarte Zee-gouvernement	gouvernement	Черноморская губернія	Novorossiejsk	57,478	178,306	6,675.68
Gouvernement Jerevan	gouvernement	Эриванская губернія	Erivan (Yerevan)	829,556	1,120,242	26,397.11
Caucasus Viceroyalty				8,416,063	12,266,282	410,423.66

Demografie

Etnografische kaart van Russisch Kaukasië, 1880.

Kavkazski kalendar

Volgens de publicatie Kavkazski kalendar uit 1917 telde het onderkoninkrijk van de Kaukasus op 14 January [O.S. 1 January] 1916 12.266.282 inwoners., waarvan 6.442.684 mannen en 5.823.598 vrouwen, van wie 9.728.750 de permanente bevolking waren, en 2.537.532 tijdelijke inwoners:

Hoge commissarissen en onderkoningen van de Kaukasus

Paleis van de onderkoning van de Kaukasus in Tiflis, jaren 1860.