Hoek van Holland

Duingebied

Lantaarnpaal

Catamaran veerboot(Stena Discovery)

Hoge licht, nu Nederlands Kustverlichtingsmuseum

Hoek van Holland is een kustplaats in Zuid-Holland, gelegen op de noordoever van de Nieuwe Waterweg waar deze de Noordzee bereikt. Hoek van Holland is een deelgemeente van de gemeente Rotterdam, maar ligt veel westelijker dan de stad. De plaats grenst aan de noordoostelijke kant aan de gemeente Westland en aan de zuidoostelijke kant aan de gemeente Maassluis. Voor de rest grenst Hoek van Holland aan de Noordzee en de Nieuwe Waterweg. Hoek van Holland, in de volksmond vaak kortweg "de Hoek" genoemd, heeft 9.197 inwoners (jan. 2006) en een oppervlakte van 14,10 km².

Geschiedenis

Hoek van Holland is ontstaan als zandplaat in de monding van de Maas, toen deze na de Sint Elisabethsvloed (1421) steeds verder verzandde. Allerlei plannen werden ontworpen om de vaargeul naar Rotterdam te verbeteren. In 1863 werd definitief besloten tot de aanleg van de Nieuwe Waterweg. Deze werd van 1866 tot 1868 gegraven. Het tracé liep door de Hoek van Holland, en hier ontstond een primitieve nederzetting, de "Oude Hoek" (tegenwoordig het Zuidelijk Strandcentrum), waar zich veel arbeiders en hoger personeel van Rijkswaterstaat vestigden. Hoek van Holland viel aanvankelijk bestuurlijk onder de gemeente 's-Gravenzande. Een poging van de Hoekenezen om Hoek van Holland om te vormen tot een zelfstandige gemeente mislukte, en op 1 januari 1914 werd Hoek van Holland bij Rotterdam gevoegd. Na de Eerste Wereldoorlog begon Hoek van Holland zich tot badplaats te ontwikkelen.

Wereldoorlogen

Om de Maasmond te beschermen werd tussen 1881 en 1889 het Pantserfort aan den Hoek van Holland gebouwd.

Het Korps Pantserfort werd na de Eerste Wereldoorlog opgenomen in het Regiment Kustartillerie. De 4e Compagnie Kustartillerie werd gelegerd in het Fort aan den Hoek van Holland Rond 1927 is het fort "leeg" komen te staan. Met de dreiging van de Tweede Wereldoorlog werden er weer soldaten in het fort gelegerd. Op 13 mei 1940 hield het Kabinet-De Geer II in dit fort de laatste kabinetsvergadering in Nederland voor het vertrek van de regering naar Engeland. Diezelfde dag vertrok ook de Koninklijke familie, onder leiding van Koningin Wilhelmina, vanuit het fort naar Engeland.

De Tweede Wereldoorlog heeft zijn sporen nagelaten. Het badplaatsgedeelte van Hoek van Holland is in de oorlog vrijwel geheel gesloopt ten behoeve van de bouw van enorme Duitse bunkercomplexen (het werd een onderdeel van de Atlantikwall). Er verrees een honderdtal bunkers die de waterweg naar Rotterdam moesten verdedigen. De bunkers zijn nog grotendeels intact, en zijn gedeeltelijk voor publiek te bezichtigen, evenals het Nederlandse pantserfort. Het dorpscentrum van Hoek van Holland bleef echter onaangetast.

Waterwegcentrum

Hoek van Holland heeft het ambitieuze plan om groeien naar een vier-seizoenenbadplaats met zo’n 15.000 inwoners. Via het ontwikkelplan Waterwegcentrum wordt getracht dit te realiseren. In dit plan wordt uitgegaan van de unieke combinatie van kenmerken van Hoek van Holland. Deze kenmerken zijn: strand en cultuur; zeescheepvaart en havenactiviteiten; natuur en rust. Het ontwikkelingsplan omvat tevens de bouw van circa 1.200 woningen, recreatieve voorzieningen zoals hotels, (strandgerelateerde) winkels en horecagelegenheden, het verbeteren van het museale aanbod en de herinrichting van het openbare gebied.

Veerdienst

Hoewel de plaats van beperkte omvang is, is Hoek van Holland internationaal bekend, met name door de veerdienst naar Engeland. Sinds 1893 vaart er een veerdienst vanaf Hoek van Holland. Tegenwoordig vaart men vanaf Hoek van Holland naar de Engelse havens Harwich en Killingholme. De aanlegsteigers liggen nabij het centrum en station Hoek van Holland Haven. De passagiershal is direct verbonden met dit station.

Deze veerdienst wordt sinds 1989 geëxploiteerd door Stena Line. Van 1948 tot 1989 werd de veerdienst onderhouden door twee partners: de Nederlandse partner was de Stoomvaart Maatschappij Zeeland (SMZ), die daarvoor vanuit Vlissingen voer, en de Engelse partner was British Rail.

Stena Line heeft zijn eigen radiostation, Ferry FM genaamd. Dit station is via de ether alleen in Hoek van Holland te ontvangen, op de frequentie 105 Mhz. Het is ook via internet te beluisteren. De doelgroep van Ferry FM is de wachtende klant van Stena Line.

De Bonnen

Gezien vanuit Hoek van Holland in de richting van Maassluis en ingeklemd tussen aan de oostzijde het Oranjekanaal, aan de zuidkant de Waterweg en aan de noordelijke kant het Staelduinse Bos, ligt het gebied De Bonnen. Dit gebied, wat onderdeel is van de deelgemeente Hoek van Holland, bestaat uit een tweetal polders, te weten de Lange Bonnen en de Korte Bonnen. In 1718 werd, door aanleg van de Bonnendijk, de Lange Bonnen ingepolderd. Door indijking en verstrekking van de langs de Maasoever lopende duintjes is in 1778 de Korte Bonnen ontstaan.

Oranjekanaal

Het Oranjekanaal loopt van de Oranjebinnensluis, in de volksmond Oranjesluis genoemd, naar het boezemgemaal Westland aan de Nieuwe Waterweg. De Oranjebinnensluis lig direct aan de drukke verkeersader de Maasdijk. Het kanaal verzorgd onder meer de afvoer van boezemwater uit het Westland. Halverwege het Oranje kanaal ligt de Pettenbrug deze verbind de oostelijke en westelijk zijde met elkaar. Het eerste deel van het kanaal, tot aan de Pettenbrug ligt in Gemeente Westland, het gedeelte vanaf de Pettenbrug tot aan het boezemgemaal Westland ligt op het grondgebied van Hoek van Holland. Aan de westerzijde van het kanaal loopt over een afstand van 1 km de zogenaamde Oranjedijk welke over gaat in Nieuw Oranjekanaal. Aan het einde van het Oranjekanaal valkbij het boezemgemaal Westland ligt het bedrijventerrein Nieuw Oranjekanaal. Op het bedrijventerrein Nieuw Oranjekanaal is oa het Kassenmuseum 'Jan Knijnenburg' gevestigd. Vlak voor het boezemgemaal Westland loopt het Oranjekanaal onder het spoor Hoek van Holland – Rotterdam door.

De Zeven Meren

Tegen de gemeentegrens met Maassluis, nog net op het grondgebied van Hoek van Holland, ligt Surfplas “de Zeven Meren”. Dit gebied wordt omsloten door de Schenkeldijk aan de Maassluise zijde, Poortershaven aan Nieuwe Waterweg-zijde en de Oranjedijk en de Oranjepolder anderzijds. Alhoewel de officiële naam “de Zeven Meren” is, staat dit water gebied ook bekend als Plas Oranjepolder. De Surfplas is in het naastgelegen dorp Maasdijk ook bekend als "De Put". Het gebied heeft strandjes en zwemmen is er toegestaan.

Duinen

Dixhoorndriehoek

De Dixhoorndriehoek is in de zeventiger jaren ontstaan door opspuiting van zand uit de vaargeul uit de Maasvlaktehavens, de Noordzee en de Maasgeul (Eurogeul). Ook bij het aanleggen van strekdammen kwam veel zand vrij dat opgespoten is. Hierdoor ontstonden vochtige duinvalleien waar bloemen en planten groeien. Het is ondanks de ligging dicht bij Europoort een rustig duingebied.

Kapittelduinen

De Kapittelduinen is de naam van een een 500 ha groot gebied tussen Monster, Hoek van Holland en Maasdijk. Het gaat hierbij om kustwallen tussen Hoek van Holland en Monster en Haakwallen tussen Hoek van Holland en Maasdijk. Het zijn de restanten van de eeuwenoude duinen die van Ter Heijde richting Maasmonding zijn ontstaan. Het geheel was ooit aangesloten op de estuariumduinen ten oosten van Hoek van Holland. In januari 1996 heeft het ministerie van LNV een belangrijk deel van de Kapittelduinen aangewezen als beschermd natuurmonument. Sindsdien valt het gebied onder de natuurbeschermingswet. In de gemeente Westland vallen het duingebied tussen Hoek van Holland en Monster (de Banken, Sonnewendeduin) en het Staelduinse Bos onder de natuuraanwijzing van de Kapittelduinen. Binnen de deelgemeente Hoek van Holland zijn dat de Hoekse Bosjes, de Van Dixhoorndriehoek, het Hillduin, de Nieuwlandse Duinen /-Dijk, het Vinetaduin en het Roomse duin.

Strand

Hoek van Holland heeft een mooi strand van ca 250 meter breed en 3,5 km lang. Op het strand zijn horeca, strandwacht, douches en toiletten aanwezig. Het meeste noordelijke stuk van het Hoekse stand is bereikbaar via slag Stuifkenszand. Iets zuidelijker krijgen we dan Slag Rechtestraat. Het strand bij de Rechtestraat is geschikt voor vele vormen van watersport. Er wordt daar veel gevaren met surfplanken/catamarans/zeil - en motorboten ook is er een aangewezen plaats voor kitesurfers op het strand aan de Rechtestraat. Tenslotte ligt er tussen de Rechtestraat en het Noorderhoofd de Slag Zeekant. Bij de op einde van de Badweg bij de Slag Zeekant is een groot breed strand met horeca douches en toiletten. Via de route Badweg en Rivierkant komen de standbezoekers die parkeren op het betaald parkeerterrein. Dit betaald parkeerterrein, voor ruim 800 auto’s op 5 minuten loopafstand van het strand aan de Zeekant. Vanaf station Hoek van Holland Strand is het 15 minuten lopen naar het strand. Achter het strand ligt een groot, ongerept en vrij toegankelijk duingebied met fiets- en wandelpaden

Staelduinse Bos

Ten oosten van Hoek van Holland ligt het Staelduinse Bos. Dit bosgebied van ca. 95 ha groot is na 1850 ontstaan op estuariumduinen. Een beetje verscholen in de rand van het bos staat nog een watermolen, de Nieuwlandse molen genaamd. Deze achtkantige watermolen stamt uit 1584. Deze watermolen, van het type grondzeiler, was oorspronkelijk gebouwd als binnenkruier en werd later omgebouwd tot de huidige bovenkruier.

Havens

Berghaven

Vooraan de Stationsweg, welke loopt van het station Hoek van Holland Haven naar het station Hoek van Holland Strand, ligt de Berghaven. De Berghaven is in de jaren 1883 – 1884 gegraven. Dit gebeurde in opdracht van het Rijk met als doel te fungeren als berghaven voor schepen van het loodswezen en van Rijkswaterstaat. Daarnaast dient de Berghaven ook als uitvalsbasis voor de reddingboten van de KNRM die zijn gestationeerd in Hoek van Holland. Sinds 1931 staat het Reddersmonument, opgericht ter nagedachtenis van de opvarenden van reddingsboten die te Hoek van Holland zijn omgekomen, bij de Berghaven. Het beeld stelt een ‘redder’ voor (te herkennen aan zijn oliejas en zijn zuidwester), die uitkijkt over de Berghaven.

Poortershaven

Voor de gemeentegrens met Maassluis aan de Nieuwe Waterweg, net voor de Schenkeldijk, ligt Poortershaven. Poortershaven, gelegen in het buitengebied van Hoek van Holland, was vroeger een ertsoverslaghaven, het was een particuliere haven kade. Ook was er een station van de treinverbinding van Schiedam naar Hoek van Holland. Dit station, Sation Poorterhaven, werd geopend op 1 oktober 1904, vervolgens is het gesloten op 5 augustus 1946. Nu staan er in Poortershaven nog wat koelhuizen alsmede opslagloodsen, de haven zelf wordt niet meer gebuikt.

Woonwijken in de deelgemeente

De Oude Hoek

De aanleg van de Nieuwe Waterweg is het begin van de geschiedenis van Hoek van Holland. Na de beslissing in 1863 tot het graven van de Nieuwe Waterweg ontstond er langzaam maar zeker een dorp, aangezien de werklieden zich dicht bij hun werk wilden vestigen. Deze werklieden vestigden zich in keten en houten noodwoningen in de 'Oude Hoek', tegenwoordig het 'Zuidelijk Strandcentrum'. Reeds voor dit werkvolk kwamen veel ambtenaren en ander personeel van de Waterstaat naar de Hoek, die zich ook op de 'Oude Hoek' hadden gevestigd.

Blesplan

Het Blesplan omvat de volgende straten, Paardenstraat, Hoefslag, Rospad, Schimmelstraat, Blesstraat, Mustangstraat, Ponystraat, Veulenstraat, Jolinkstraat, Willem van Houtenstraat en een deel van de Prins Hendrikstraat. De wijk bestaat deels uit koop- en deels uit huurwoningen.

Strandweg Noord

Ingeklemd tussen het Strandweg Zuid en direct grenzend aan het natuurgebied Kapittelduinen ligt het gebied Strandweg Noord. Dit gebied kenmerkt zich door een viertal gebouwen welke op hoge kolommen zijn geplaatst. In deze gebouwen zijn totaal 104 woningen gesitueerd. De woongebouwen zijn op de hoge kolommen geplaatst om zoveel mogelijk doorzicht op het achterliggende landschap te creëren en het karakteristieke (duin)landschap zoveel mogelijk te behouden. Deze wijk is gebouwd in het kader van het ontwikkelingsplan Waterwegcentrum.

Strandweg Zuid

Dit buurtje met 57 woningen ligt tussen de Oude Hoek en Strandweg Noord in. Het wordt begrensd door de Strandweg, Koning Willem II weg en Prins Mauritsweg. De Strandweg zelf vormt de scheiding tussen de gebieden Strandweg Noord en Strandweg Zuid. Deze wijk is gebouwd in het kader van het ontwikkelingsplan Waterwegcentrum.

Orteliuspad

Deze buurt, vernoemd naar de Antwerpse cartograaf Abraham Ortelius (1527-1598), is in 1978 ontstaan. De wijk wordt begrensd door de Mecatorweg, de Cordesstraat, het zwembad en het wijkgebouw de Hoekstee. In deze buurt liggen 87 houtskeletwoningen. Deze woningen bestaan uit wit metselwerk op de begane grond en een houten bovenbouw. Inpandig zijn de woningen opgebouwd met hout en gipsplaat. Door deze constructie zijn de woningen geheel naar eigen smaak in te richten. Er zijn zogenaamde B- en C-woningen in de buurt. De C-woningen zijn iets groter dan de B-woningen.

Oud-woningen

Naar ontwerp van de architect J.J.P. Oud, die vooral bekend is geworden als lid van De Stijl, waar ook beeldend kunstenaars als Piet Mondriaan, Theo van Doesburg en architect Gerrit Rietveld lid van waren, is in 1926 aan de 2e Scheepvaartstraat een woningbouwcomplex gebouwd. Oud ontwierp dit complex als architect voor het Gemeentelijke Woningdienst Rotterdam (1918-1933). Dit woningbouwcomplex uit 1926 bestaat uit 39 boven- en benedenwoningen. In deze zogenaamde Oud-woningen zijn veel kenmerken van de Stijl-beweging terug te vinden. De woningen in Hoek van Holland zijn tegenwoordig een rijksmonument.

Ganzenduin

In het gebied tussen de hoek Dirk van den Burgweg en de Kerkhofweg en de begraafplaats, eigenlijk het ‘Roomse Duin' en nabij "De Hoekse Bosjes", ligt het wijkje Ganzenduin. Dit is een wijkje gebouwd in 1996 met twaalf halfvrijstaande zeer royale woningen. In 1997 heeft de gemeente besloten een gedeelte van de Dirk van den Burgweg en de Dokter Knipstraat in Hoek van Holland voortaan 'Ganzenduin' te noemen.

De Hoekse lijn

Op 1 juni 1893 werd de spoorlijn Schiedam-Hoek van Holland, de Hoekse Lijn, geopend. Deze lijn van zo’n 25 kilometer lengte kende een twaalftal stations. Van deze stations hoorden er 5 bij Hoek van Holland. Dit betrof de stations

Poortershaven
De Haak
Nieuwlandsche Polder
Hoek van Holland haven
Hoek van Holland strand

De lijn werd geëxploreerd door de HSM (Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij). Op 5 juni 1925 werd Station De Haak gesloten, op 15 mei 1935 volgde Station Nieuwlandsche Polder en op 5 augustus 1946 tenslotte Station Poorterhaven.

Sinds die tijd heeft Hoek van Holland nog maar twee stations te weten station Hoek van Holland Haven en station Hoek van Holland Strand. Twee maal per uur is er vanaf deze stations een sprinter-verbinding met Rotterdam. Het station Hoek van Holland Strand, dat op 15 minuten lopen van het strand ligt, wordt alleen gedurende de zomer gebruikt. Het doortrekken van de spoorlijn tot aan het strand is een van de plannen die zijn opgenomen in het ontwikkelingsplan Waterwegcentrum.

Verder is er een busverbinding met Den Haag. Vanuit Hoek van Holland vertrekt een veerdienst van Stena Line naar Harwich en Killingholme. (Engeland).

Over de weg is Hoek van Holland via de N220 (vanuit Rotterdam) en de N211 (vanuit Den Haag) te bereiken.

Musea

Hoek van Holland kent diverse musea:

het Atlantikwall Museum (tip)
het Expo-paviljoen van het Waterwegcentrum
het Kassenmuseum 'Jan Knijnenburg'
het Keringhuis van de Maeslantkering
het Museum Verenigde Nederlandsche Scheepvaartmaatschappij
het Nederlands Kustverdedigingsmuseum 'Fort aan den Hoek van Holland'
het Reddingsmuseum 'Jan Lels'
het Veerdienstmuseum

Reddingstation

Hoek van Holland heeft sinds 1824 een reddingstation. Indertijd was dit het eerste station van de kersverse Koninklijke Zuid-Hollandsche Maatschappij tot Redding van Schipbreukelingen (KZHMRS). Tegenwoordig ligt er een reddingboot van de stichting Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM).

Stormvloedkering Nieuwe Waterweg

Tussen Maassluis en Hoek van Holland ligt het sluitstuk van de Deltawerken, de Maeslantkering. De Maeslantkering moet het Zuid-Hollandse rivierengebied beschermen tegen extreem hoge waterstanden op zee. Voordat de Maeslantkering wordt gesloten, staan de meeste gebieden in het havengebied al ruim één meter onder water. Bij een verdere, dreigende overstroming vanuit zee sluiten twee enorme witte deuren de Nieuwe Waterweg af en beschermen het riviergebied en de havens.

Vlag en Wapenschild

In 1950 introduceerde de deelgemeente Hoek Holland een wapenschild. In dit wapenschild zijn de volgende zaken te zien:

De witte streep vertegenwoordigt de Noordzee en Nieuwe Waterweg. Geel en groen symboliseren duinen en strand en het weide-platteland erachter. Het acht-spaaks zwarte stuurwiel geeft de relatie met de zee en de scheepvaart aan. Het heeft ook een klein geel kanton met een zwarte Nederlandse leeuw.

Bestand:Wapenschild hoek van holland.gif

Op 19 oktober 1982 werd een door Anton Janse ontworpen vlag goedgekeurd. Het betreft een vlag met de volgende opbouw;

Vijf horizontale aangepaste strepen, breedte verhouding 1:1:2:1:1, kleurvolgorde groen - geel - wit - geel - groen; in het centrum van de witte streep een acht-spaaks zwart stuurwiel.

Bestand:Vlag vlag hoek van holland.gif

Tegenwoordig maakt de deelgemeente gebruik van de volgende vlag:

Bestand:Deelgemeente hoekvanholland vlag klein.gif