Luxemburg (provincie)
Provincie van België .svg){kind=small}
| |||||
| |||||
| |||||
| Gewest |  Wallonië
| ||||
| Hoofdstad | Aarlen | ||||
| Oppervlakte | 4.440 km² | ||||
| Coördinaten | 49°55'NB, 5°25'OL | ||||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
284.638 (01/01/2019) 49,78% 50,22% 64,11 inw./km² | ||||
| Buitenlanders | 8,08% (01/01/2019) | ||||
| Gouverneur | Olivier Schmitz[1] | ||||
| Economie | |||||
| Gemiddeld inkomen | 17.302 euro/inw. (2016) | ||||
| Werkloosheidsgraad | 9,04% (jan. 2019) | ||||
| NIS-code | 80000 | ||||
| ISO 3166 | BE-WLX | ||||
| Website | www.province. luxembourg.be | ||||
| |||||
.svg)
;_vue_de_la_partie_occidentale_du_ch%C3%A2teau-fort_(XIIIe%E2%80%93XIX_si%C3%A8cles).jpg)
Luxemburg (Frans: Luxembourg; Waals: Lussimbork; Luxemburgs: Lëtzebuerg), ook wel West-Luxemburg ter onderscheiding van Oost-Luxemburg, is een van de tien Belgische provincies en een van de vijf Waalse. Het grenst aan het Groothertogdom Luxemburg en Frankrijk.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
De provincie ontstond bij het ontstaan van België uit het Franstalige deel van het toen veel grotere Groothertogdom Luxemburg.
Geografie[bewerken | brontekst bewerken]
Topografie[bewerken | brontekst bewerken]
De provincie heeft een oppervlakte van 4440 km², daarmee is het naar oppervlakte de grootste provincie van zowel het Waals Gewest als van België. De hoofdstad van Luxemburg is Aarlen, gelegen in het zuidoosten van de provincie. Het hoogste punt vormt de 651 meter hoge Baraque de Fraiture in de gemeente Vielsalm. Rond de hoogste toppen is op beperkte schaal wintersport mogelijk.
Hydrografie[bewerken | brontekst bewerken]
De provincie is rijk aan rivieren, zoals de Semois, Lesse, Ourthe, Lhomme en Sûre en riviertjes zoals onder andere de Rulles, Vierre, Vire, Ton. Op de Ourthe bij Nisramont en de Vierre bij Suxy zijn stuwdammen gebouwd. De Chiers vormt ter hoogte van Torgny over enkele kilometer de grens met Frankrijk. Het centraal-oosten van de provincie behoort met de Sûre en zijn bijriviertjes tot het stroombekken van de Rijn. De rest van de provincie behoort tot het bekken van de Maas. Begin 19e eeuw werd begonnen met de bouw van het Ourthekanaal dat een verbinding zou vormen tussen de Maas bij Luik en de Moezel te Wasserbillig. Bij de onafhankelijkheid van België in 1830 werden de werken stilgelegd en het kanaal werd nooit voltooid. In Bernistap op de grens met het Groothertogdom zijn nog de resten te vinden van de kanaaltunnel die op dat ogenblik in aanbouw was.
Geografische streek[bewerken | brontekst bewerken]
De provincie maakt bijna geheel deel uit van de Ardennen-streek. Het zuidelijkste deel van Luxemburg heet de Gaume, ook wel Belgisch-Lotharingen genoemd. Dit gebied hoort niet meer bij de Ardennen maar bij Lotharingen. Het is een lagere streek dan de Ardennen (de toppen reiken niet verder dan zo'n vierhonderd meter) en heeft een milder klimaat. Samen met de Kempen worden hier de hoogste temperaturen van België gemeten tijdens de zomermaanden.
Administratieve indeling[bewerken | brontekst bewerken]
Arrondissementen[bewerken | brontekst bewerken]
Administratieve arrondissementen[bewerken | brontekst bewerken]
Bevolking per arrondissement[bewerken | brontekst bewerken]
| Arrondissement | Inwoners (1/1/2018) | Opp. km² | Inw./km² |
|---|---|---|---|
| Aarlen | 62.202 | 317,28 | 196,1 |
| Bastenaken | 48.183 | 1.043,00 | 46,2 |
| Marche-en-Famenne | 56.143 | 953,69 | 58,9 |
| Neufchâteau | 63.041 | 1.354,57 | 46,5 |
| Virton | 53.658 | 771,19 | 69,6 |
| Provincie Luxemburg | 283.227 | 4.439,73 | 63,8 |
Gerechtelijke arrondissementen[bewerken | brontekst bewerken]
Met ingang vanaf 1 april 2014 valt de provinciegrens van Luxemburg samen met de grens van het nieuwe gerechtelijk arrondissement Luxemburg. De drie voormalige gerechtelijke arrondissementen van Luxemburg (Aarlen, Marche-en-Famenne en Neufchâteau) zullen blijven verder bestaan in de vorm van gerechtelijke arrondissementsafdelingen.
Gemeenten[bewerken | brontekst bewerken]
Gemeenten met een stadstitel hebben "(stad)" achter de naam
|
 |
Aangrenzende provincies[bewerken | brontekst bewerken]
In het westen grenst Luxemburg aan de provincie Namen en in het noorden aan de provincie Luik. In het oosten aan het Groothertogdom Luxemburg en in het zuiden aan de Franse regio Grand Est.
| Aangrenzende provincies | ||
|---|---|---|
| Luik | Diekirch (district) (Luxemburg) | |
| Namen |  |
Luxemburg (district) |
| Grand Est (Frankrijk) | ||
Demografie[bewerken | brontekst bewerken]
Hoewel Luxemburg de grootste provincie van België is telt ze (op 1 januari 2018) "slechts" 283.227 inwoners. Hiermee is ze qua inwonertal en bevolkingsdichtheid de kleinste. De bevolkingsgroei is in de 19e en tot het einde van de 20e eeuw beperkt gebleven en lag zowat vijf maal lager dan het nationaal gemiddelde over deze periode. Vanaf 1980 treedt een kentering op en neemt de bevolking snel toe. Gedurende de laatste 25 jaar kwamen er 45.000 inwoners bij, evenveel als tijdens de vorige 150 jaar. Het arrondissement Aarlen behoort zelfs tot de snelst groeiende regio's van het land. Deze evolutie is grotendeels toe te schrijven aan arbeidsmigratie te wijten aan de invloed van het economisch welvarende en nabijgelegen Groothertogdom Luxemburg. Toch zijn er ook nu nog een aantal gemeenten waar het aantal inwoners lager ligt dan het geval was midden 19e eeuw.
Evolutie van het aantal inwoners[bewerken | brontekst bewerken]
Inwoneraantal × 1000
- Bron:NIS - Opm:1806 t/m 1970=volkstellingen; vanaf 1980= inwoneraantal op 1 januari
- 1839:afscheiding van het oostelijk deel dat het latere Groothertogdom Luxemburg wordt
Bevolkingsdichtheid[bewerken | brontekst bewerken]
De bevolkingsdichtheid van de provincie bedraagt 64 inw. per km2 (2018), wat ongeveer zes keer minder is dan het cijfer voor België (373 inw/km2) en ongeveer drie maal minder dan het cijfer voor Wallonië (215 inw./km2). De gemeente Daverdisse heeft met 24,9 inw./km2 de geringste bevolkingsdichtheid van het hele land. Enkel in de zuid-oost rand, bij de grens met het Grootherdogdom Luxemburg en Frankrijk, die eind 19e eeuw een sterke ontwikkeling kende door de staalindustrie en de keuze voor Aarlen als provinciehoofdstad, ligt de dichtheid gevoelig hoger.
Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]
(Streek)talen[bewerken | brontekst bewerken]
Luxemburg is overwegend Romaanstalig. Men spreekt er hoofdzakelijk Frans en daarnaast - in zoverre ze nog wordt gebezigd - de streektaal Waals. De Gaumestreek vormt hierop een uitzondering, daar heeft men als streektaal het Gaumais, dat deel uitmaakt van het Lotharings.
Het land van Aarlen valt onder de tongval van de Duitse talen en dialecten, daar bedient men zich van het Luxemburgs, een van de officiële talen van het naburige Groothertogdom Luxemburg. De cultuurtaal is er echter algemeen het Frans; de sprekers van deze Luxemburgse dialecten worden in de Belgische taalpolitiek niet bij de Duitstalige gemeenschap ingedeeld.
Politiek[bewerken | brontekst bewerken]
Provincieraad: zetelverdeling[bewerken | brontekst bewerken]
De provincieraad bestaat sinds 2013 uit 37 leden:
Vóór de verkiezingen van 2012 bestond de provincieraad uit 47 leden.
In Luxemburg doet CDH het goed, tegenover andere Waalse provincies waar PS en MR een belangrijkere plaats hebben.
Het provinciecollege bestaat uit een coalitie van CDH en PS.
Gouverneurs van Luxemburg[bewerken | brontekst bewerken]
- 1830 - 1834 Jean-Baptiste Thorn (liberaal)
- 1834 - 1841 Victorin de Steenhault
- 1841 - 1842 Joseph de Riquet de Caraman Chimay (Katholieke Partij)
- 1843 - 1857 Jean Baptiste Smits (Katholieke Partij)
- 1857 - 1862 François Dubois-Thorn
- 1862 - 1884 Charles Vandamme
- 1884 - 1891 Paul de Gerlache (Katholieke Partij)
- 1891 - 1901 Édouard Orban de Xivry
- 1902 - 1932 Emmanuel de Briey (Katholieke Partij)
- 1932 - 1940 Fernand Van den Corput (Katholieke Partij)
- 1940 - 1944 René Greindl
- 1944 - 1945 Fernand Van den Corput (Katholieke Partij)
- 1946 - 1953 Pierre Clerdent (liberaal)
- 1961 - 1965 Désiré Lamalle (PSC)
- 1965 - 1976 Maurice Brasseur (PSC)
- 1976 - 1996 Jacques Planchard
- 1996 - 2016 Bernard Caprasse (PSC)
- 2016- Olivier Schmitz (cdH)
Verkiezingsresultaten[bewerken | brontekst bewerken]
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Externe links[bewerken | brontekst bewerken]
| Bronnen, noten en/of referenties |
|
Zie de categorie provincie Luxemburg van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
