Nachtschadefamilie
| Nachtschadefamilie | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
| Lampionplant | |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| familie | |||||||||||||||
| Solanaceae Juss. (1789) | |||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||
Nachtschadefamilie op  Wikispecies
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
De nachtschadefamilie (Solanaceae) is een familie van bedektzadige planten. De familie bevat veel giftige planten als de zwarte nachtschade, die deels als medicijn gebruikt kan worden, maar ook bekende nutsgewassen als de aardappel, de antruwa, de aubergine, de paprika en de tomaat. Andere bekende planten zijn de gewone tabaksplant en Petunia. Deze laatste wordt evenals Brugmansia vanwege de sierlijke bloemen gekweekt.
De zwarte nachtschade (Solanum nigrum) is de plant waaraan het geslacht Solanum (nachtschade) zijn naam te danken heeft. De naam Solanum is waarschijnlijk afkomstig van het Latijnse Solari, wat met verzachtend of verdovend kan worden vertaald. Een betere vertaling is wellicht verlichting. De naam schade (Engels: shade) verwijst mogelijk naar de giftige eigenschappen van een aantal Solanum-soorten, die iemand schade kunnen toebrengen. Het woord nacht kan op de avond wijzen, verschillende bloemen uit deze familie geven pas tegen de nacht een sterke geur af.
De familie bevat ruim 95 geslachten en meer dan 2300 soorten - volgens sommige indelingen zelfs meer dan 3000 soorten. In het bijzonder in Zuid- en Midden-Amerika is de familie wijd verspreid.
De planten zijn kruidachtige planten of kleine struiken. De bladeren om en om tegenoverstaand, de bloemen zijn punt-symmetrisch en hebben een karakteristieke vruchtbeginsel bestaande uit twee hokjes. De vrucht zijn bessen of doosvruchten.
De werkzame stoffen zijn vaak neurotoxische alkaloïden, zoals atropine en nicotine, die het zenuwstelsel van mensen en veel dieren kunnen beïnvloeden.
Interne taxonomie
Wat betreft de interne taxonomie van deze familie is er niet veel overeenstemming. Het is niet ongebruikelijk om onderfamilies te onderscheiden, maar welke dat moeten zijn is dan weer een tweede vraag. In de omschrijving zoals gehanteerd door het APG II-systeem (2003) is de familie groter dan elders wordt aangenomen: ze omvat dan namelijk ook de planten die voorheen de families Duckeodendraceae, Goetzeaceae en Nolanaceae vormden.
Geslachten
De familie kent de volgende geslachten [bron?]:
- Acnistus Schott
- Anisodus Link ex Spreng.
- Anthocercis Labill.
- Anthotroche Endl.
- Archiphysalis Kuang
- Athenaea Sendtn.
- Atrichodendron Gagnep.
- Atropa L.
- Atropanthe Pascher
- Aureliana Sendtn.
- Benthamiella Speg.
- Bouchetia Dunal
- Brachistus Miers
- Browallia L.
- Brugmansia Pers.
- Brunfelsia L.
- Calibrachoa Cerv.
- Capsicum L.
- Cestrum L.
- Chamaesaracha (A.Gray) Bentham
- Coeloneurum Radlk.
- Combera Sandwith
- Crenidium Haegi
- Cuatresia Hunz.
- Cyphanthera Miers
- Cyphomandra Mart. ex Sendtn.
- Datura L.
- Deprea Rafinesque
- Discopodium Hochst.
- Dittostigma Phil.
- Duboisia R. Brown
- Duckeodendron
- Dunalia Kunth
- Espadaea A. Richard
- Exodeconus Rafinesque
- Fabiana Ruiz & Pavon
- Goetzea Wydler
- Grabowskia Schltdl.
- Grammosolen Haegi
- Hawkesiophyton Hunz.
- Hebecladus Miers
- Henoonia Griseb.
- Hunzikeria D'Arcy
- Hyoscyamus L.
- Iochroma Bentham
- Jaborosa Juss.
- Jaltomata Schltdl.
- Juanulloa Ruiz & Pavon
- Latua Phil.
- Leptoglossis Bentham
- Leucophysalis Rydb.
- Lycianthes (Dunal) Hassl.
- Lycium L.
- Lycopersicon Mill.
- Mandragora L.
- Margaranthus Schltdl.
- Markea Rich.
- Melananthus Walp.
- Mellissia J. D. Hooker
- Metternichia J.C.Mikan
- Nectouxia Kunth
- Nicandra Adans.
- Nicotiana L.
- Nierembergia Ruiz & Pavon
- Nolana L.f.
- Nothocestrum A.Gray
- Oryctes S.Watson
- Pantacantha Speg.
- Parabouchetia Baillon
- Pauia Deb & R.M.Dutta
- Petunia Juss.
- Phrodus Miers
- Physalis L.
- Physochlaina G.Don
- Plowmania Hunz. & Subils
- Protoschwenckia Soler.
- Przewalskia Maxim.
- Quincula Rafinesque
- Rahowardiana D'Arcy
- Reyesia Gay
- Salpichroa Miers
- Salpiglossis Ruiz & Pavon
- Saracha Ruiz & Pavon
- Schizanthus Ruiz & Pavon
- Schultesianthus Hunz.
- Schwecnkiopsis Dammer
- Schwenckia L.
- Sclerophylax Miers
- Scopolia Jacq.
- Sessea Ruiz & Pavon
- Sesseopsis Hassl.
- Solandra Sw.
- Solanum L.
- Streptosolen Miers
- Symonanthus Haegi
- Trianaea Planchon & Linden
- Triguera Cavanilles
- Tubocapsicum Makino
- Vassobia Rusby
- Vestia Willd.
- Withania Pauquy
- Witheringia L'Her.
Soorten
Onderstaande lijst betreft een selectie van soorten binnen de Nachtschadefamilie
- Wolfskers (Atropa bella-donna)
- Paprika (Capsicum annuum)
- Tamarillo (Cyphomandra betacea)
- Doornappel (Datura stramonium)
- Bilzekruid (Hyoscyamus niger)
- Boksdoorn (Lycium barbarum)
- Chinese boksdoorn (Lycium chinense)
- Alruin (Mandragora officinarum)
- Zegekruid (Nicandra physalodes)
- Tabaksplant (Nicotiana tabacum)
- Ananaskers (Physalis peruviana)
- Echte lampionplant (Physalis alkekengi)
- Tomatillo (Physalis philadelphica)
- Reuzenklimtrompet (Solandra maxima)
- Bitterzoet (Solanum dulcamara)
- Klimmende nachtschade (Solanum jasminoides)
- Tomaat (Solanum lycopersicum)
- Antruwa (Solanum macrocarpon)
- Aubergine (Solanum melongena)
- Pepino (Solanum muricatum)
- Zwarte nachtschade (Solanum nigrum)
- Glansbesnachtschade (Solanum nitidibaccatum)
- Lulo (Solanum quitoense)
- Blauwe aardappelstruik (Solanum rantonnetii)
- Sodomsappel (Solanum sodomaeum)
- Driebloemige nachtschade (Solanum triflorum)
- Orinoco-appel (Solanum topiro)
- Aardappel (Solanum tuberosum)
- Kannibaaltomaat (Solanum uporo)
- Donsnachtschade (Solanum villosum)
- Costa Ricaanse nachtschade (Solanum wendlandii)
- Marmeladestruik (Streptosolen jamesonii)
Externe links
- Solanaceae - in Stevens, P.F. Angiosperm Phylogeny Website. - Version 14, July 2017 [and more or less continuously updated since].
- Duckeodendraceae, Goetzeaceae, Nolanaceae, Solanaceae - in L. Watson and M.J. Dallwitz (1992 onwards). The families of flowering plants: descriptions, illustrations, identification, and information retrieval. http://delta-intkey.com
- Solanaceae in de Flora of China
- Solanaceae in de Flora of Missouri
- Nolanaceae, Solanaceae in de Flora of Chile
- Solanaceae in de Conspectus of the Vascular Plants of Madagascar
- Solanaceae (lijst) en beschrijving in FloraBase - the Western Australian Flora
- (en) Solanaceae in de NCBI Taxonomy Browser
· 
· 
