Noorderhaven (Groningen)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Noorderhaven
Noorderhaven in Groningen
Geografische informatie
Locatie       Groningen
Stadsdeel Binnenstad
Hortusbuurt
Coördinaten 53° 13′ NB, 6° 34′ OL
Begin Aa
Eind Lopende Diep
Postcode 9712
Algemene informatie
Genoemd naar Noord (windstreek)
Detailkaart
Noorderhaven (Binnenstad)
Noorderhaven

De Noorderhaven is een deel van de Diepenring en een straat in Groningen, verdeeld in een noord- en zuidzijde. Het is gelegen waar de Aa overgaat in het Reitdiep. Ook het gedeelte van de gracht die aansluit op het Lopende diep wordt tot de Noorderhaven gerekend. De haven wordt afgesloten door de Visserbrug, de Kijk in 't Jatbrug en de Plantsoenbrug.

De Noorderhaven is de laatste vrijhaven van Nederland, wat inhoudt dat schepen er vrij kunnen afmeren zolang er plek is. Voor langdurige woonbootbewoners betekent dit echter dat na bijvoorbeeld onderhoud van hun woonboot op de werf het risico inhoudt dat ze daarna hun plek kwijt zijn. Vanwege aanhoudende verpaupering besloot de gemeente Groningen in 2010 dat de haven in de toekomst alleen nog zal worden opengesteld voor goed onderhouden historische schepen.[1]

Vóór de afsluiting van het Reitdiep was de Noorderhaven de eerste haven van de stad als men van zee kwam. Het was daarmee in de 16e en 17e eeuw ook de belangrijkste haven, met name vanwege de handel op de West. De stadstimmerwerf bevond zich dan ook hier aan de noordzijde van de haven. Aan de zuidzijde bevindt zich het havenkantoor, met stadswapen in het timpaan. Dit gedeelte heet in de volksmond ook wel de Hoek van Ameland en ligt historisch net buiten de Groninger stadsmuur.

Ook de voormalige brouwerij De Sleutel (nu een café) bevindt zich aan de Noorderhaven. De brouwerij, die zijn water betrok uit de haven, was beroemd vanwege zijn kluinbier, waarvan men onder andere heet bier maakte.

In de Noorderhaven liggen doorgaans vooral varende woonschepen, 's-winters liggen er ook wel schepen van de bruine vloot. De vele masten zorgen voor een schilderachtig gezicht.

Monumenten[bewerken | brontekst bewerken]

Langs de Noorderhaven staan 14 rijksmonumenten. De haven is zelf, als deel van de Diepenring, ook een rijksmonument. Naast de rijksmonumenten telt de Noorderhaven nog 16 panden die als gemeentelijk monument worden beschermd. De even nummers staan aan de zuidzijde, de oneven nummers aan de noordzijde.

Adres Bouwjaar Beschrijving Monument Afbeelding
Noorderhaven 2 17e eeuw Woonhuis op de hoek met de Oude Kijk in 't Jatstraat, twee verdiepingen met zadeldak. Voorgevel aan de Oude Kijk in 't Jatstraat. GM 103024
Noorderhaven 3 17e eeuw
18e eeuw
Woonhuis, rechts op de foto voorhuis uit de 17e eeuw, achterhuis uit de 18e eeuw. GM 102797
Noorderhaven 5 Woonhuis (rechterdeel), vroeger een geheel met nummer 7 RM 18586
Noorderhaven 6 Woonhuis RM 18592
Noorderhaven 7 Woonhuis RM 18587
Noorderhaven 8 17e eeuw Woonhuis, twee verdiepingen met zadeldak, onderkelderd: het witte huis, rechts op de foto. GM 102817
Noorderhaven 9 1895 Woonhuis in neorenaissance stijl, links op de foto GM 102800
Noorderhaven 10 17e eeuw Woonhuis, twee verdiepingen met zadeldak, gedeeltelijk onderkelderd. GM 102818
Noorderhaven 11 1623 Woonhuis RM 18588
Noorderhaven 12 17e eeuw Woonhuis, twee verdiepingen met zadeldak. GM 102819
Noorderhaven 13 Woonhuis, helft van een dubbelpand met nummer 11 RM 18590
Noorderhaven 14 17e eeuw Woonhuis, twee verdiepingen met zadeldak met achteraanbouw, onderkelderd. GM 102820
Noorderhaven 15-17 Woonhuis met verhoogde gevel in het midden RM 18591
Noorderhaven 19-21 1854 (19)
1925 (21)
Voormalig graanpakhuis Engeland GM 102804
Noorderhaven 20 Woonhuis, middeleeuwse oorsprong met lijstgevel uit 19e eeuw. GM 102821
Noorderhaven 23-25 1729 Woonhuis, twee verdiepingen met dwars zadeldak met karakteristieke smalle Groninger vensters. RM 18593
Noorderhaven 24 17e eeuw Hoek met de 4e Drift, woonhuis in oorsprong uit 17e eeuw met eclectische lijstgevel uit 19e eeuw. GM 102822
Noorderhaven 34 18e eeuw Woonhuis, vijf traveeën breed met timpaan RM 18594
Noorderhaven 35 GM 102808
Noorderhaven 36 Smal pand met puntgevel RM 18595
Noorderhaven 38 17e eeuw Woonhuis, twee verdiepingen en een mezzanino, met zadeldak met wolfseind. GM 102825
Noorderhaven 40 Pakhuis De koe RM 18596
Noorderhaven 41 1899 Hoek met de Zoutstraat, bedrijfspand met bovenwoning. GM 102810
Noorderhaven 44 17e eeuw GM 102827
Noorderhaven 48 RM 18598
Noorderhaven 56 17e eeuw Hoek met de 5e Drift, woonhuis, twee verdiepingen met zadeldak en een diep, onderkelderd achterhuis. GM 106309
Noorderhaven 62 17e eeuw Woonhuis, twee verdiepingen. GM 102835
Noorderhaven 64-64a-64b Voormalig Havenkantoor, negentiende eeuw RM 485964
Noorderhaven 65 1909 Melkinrichting 'Stad en Lande' RM 485975
Noorderhaven 72 Pakhuis de Sleutel RM 18599

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

  • Brand, Anton & George Mulder (eindred.) (2003). Hoek van Ameland : de geschiedenis van een plek, een huis en zijn bewoners. Passage, Groningen. 167 p. ISBN 90-5452-029-9. Over Noorderhaven 66/66a en omgeving.
Zie de categorie Noorderhaven van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.