Oosterschelde

Oosterschelde
	Locatie van de Oosterschelde
Bron	Schelde
Monding	Noordzee
Zijrivieren	Veerse Meer, Mastgat
Plaatsen	Bergen op Zoom, Yerseke, Wemeldinge, Colijnsplaat, Serooskerke, Neeltje Jans
Stroomt door	Zeeland
	De Oosterschelde bij Viane
	Oosterscheldekering
	Mosselcultuur in de Oosterschelde (bioscoopjournaal 1979)
Portaal	Geografie

Voor het gelijknamige zeilschip, zie Oosterschelde (schip, 1918) en Oosterschelde (schip, 1933) voor de gelijknamige veerboot en motorschip.

De Oosterschelde is een zeearm in de provincie Zeeland, die omgeven wordt door de schiereilanden Schouwen-Duiveland, Tholen, Zuid-Beveland en Noord-Beveland en (oorspronkelijk) een aftakking betreft van de rivier de Schelde. Sinds de ingebruikname van de Oosterscheldekering in 1986 kan de Oosterschelde volledig van zee worden afgesloten. De Oosterschelde heeft een oppervlakte van 350 km². Een gedeelte hiervan valt bij laag water droog.

Ontstaan

De vorm en grootte van de Oosterschelde is aan verandering onderhevig geweest. Na het Weichselien stroomde de Schelde aanvankelijk langs de steilrand van Bergen op Zoom naar het noorden via het huidige Tholen en Sint Philipsland door het huidige Overflakkee naar het Maas-Rijndal. Vanaf 9000 v.Chr. begon de zeespiegel aanmerkelijk te stijgen hetgeen leidde tot het ontstaan van getijdengeulen. Van 5500–4300 v.Chr. ontstond aldus de voorloper van de huidige Oosterschelde. Uiteindelijk kwam deze geul in aanraking met de Scheldestroom, waardoor de laatste zich verlegde naar wat de Oosterschelde zou worden. Oorspronkelijk was dit een veenrivier. Ongeveer 3800 v.Chr. ontstond er een haf aan de kust. Ongeveer 200 v.Chr. werd dit haf weer op een aantal plaatsen doorbroken en ontstond de voorloper van de huidige Westerschelde, een het land binnendringende getijdengeul.

Tot in de middeleeuwen was de Oosterschelde een vrij kleine rivierarm. In de loop der eeuwen won de Oosterschelde echter steeds meer terrein op het land, waardoor het uitgroeide tot een flinke zeearm. Door inpolderingen en het aanleggen van dijken heeft de Oosterschelde de laatste eeuwen de huidige omvang gekregen.

De verbindingsgeul tussen de Westerschelde en de Oosterschelde verzandde geleidelijk en op het einde van de 17e eeuw was het soms al mogelijk om de verbinding tussen Noord-Brabant en Zuid-Beveland te voet te overbruggen. In 1867 werd deze verbinding afgedamd door de Kreekrakdam. Daarna kon het vervuilde Scheldewater de Oosterschelde niet meer bereiken, wat de waterkwaliteit in de Oosterschelde ten goede kwam. De visstand verbeterde en de Oosterscheldevissers werden vermaard om hun kreeft. Hieraan kwam een einde door de afdamming van de Oosterschelde in het kader van de Deltawerken. Door de keuze voor een halfopen pijlerdam bleef enige eb- en vloedwerking in de Oosterschelde bewaard. Het water is zout geworden in plaats van brak.

Nationaal Park Oosterschelde

Sinds 8 mei 2002 is de Oosterschelde onder de naam Nationaal Park Oosterschelde een nationaal park, het grootste van Nederland.^[1] Het leven in de Oosterschelde is onder water namelijk zeer gevarieerd en uitbundig, voor veel soorten is het een belangrijke kraamkamer. Op de zandgronden is vaak nog wel het een en ander aan leven te zien, zij het wat minder dan op de dichtbegroeide harde substraten van de dijken en andere werken van Rijkswaterstaat. In de Oosterschelde wordt om die reden veel gedoken door duikers vanuit verschillende delen van Europa.