Peize
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie | Drenthe | ||
| Gemeente | Noordenveld | ||
| Coördinaten | 53° 9′ NB, 6° 30′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 28,65[1] km² | ||
| - land | 28,04[1] km² | ||
| - water | 0,61[1] km² | ||
| Inwoners (2023-01-01) |
5.500[1] (192 inw./km²) | ||
| Woningvoorraad | 2.433 woningen[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 9320, 9321 | ||
| Netnummer | 050 | ||
| Woonplaatscode | 1646 | ||
| Foto's | |||
| |||
| Voormalig gemeentehuis (2013) | |||
| |||
Peize (Drents: Paais, Paeiz of Peis) is een esdorp[2] in de gemeente Noordenveld, in de Nederlandse provincie Drenthe. Het is gelegen ten noordoosten van Roden, ongeveer tien kilometer ten zuiden van de stad Groningen.
Peize telde in 2023 ruim 5.500 inwoners.[1] Onder Peize vallen ook Peizermade, Peizerwold, De Pol, De Streek, Boerlaan en Altena. Tot 1 januari 1998 was Peize een zelfstandige gemeente. Na de gemeentelijke herindeling van Drenthe maakt het deel uit van de gemeente Noordenveld. Sinds het einde van de twintigste eeuw is Peize een forensendorp met sterke oriëntatie op de stad Groningen.
Hopteelt
Vroeger was het een typisch Drents boerendorp met voornamelijk gemengde bedrijven. In de zestiende en zeventiende eeuw stond het dorp bekend om de uitgebreide teelt van hop, vooral gebruikt voor de bierbereiding in de stad Groningen. De hopbel was het beeldmerk in het gemeentewapen. De naam hop komt thans nog veel voor in allerlei naamgevingen zoals Hoppekampweg, vereniging De Hopruiters, bejaardencentrum De Hoprank en weekblad De Hopbel.
Ter lering en vermaak is door een groep vrijwilligers een aantal zogenaamde hopkuilen ingericht. Een hopkuil is een omwald perkje ter grootte van een vierkante meter waarbinnen een aantal hopplanten tegen hoge palen of staken omhoog groeit. Dit 'levend museum' is gelegen aan het fietspad uitkomend op de Hoppekampweg en toont de klassieke hopteelt.
Om een beeld te geven van de omvang van de hopteelt in Peize en omliggende dorpen: uit grondschattingsregisters van 1650 blijkt dat 54% van alle hopteelt in Noord Drenthe plaatsvond in Peize. Iedere landbouwer in Peize nam deel aan de hopteelt, vier van hen deden niets anders. Het gemiddeld aantal hopkuilen per teler bedroeg 1043. In de eerste helft van de negentiende eeuw blijkt de hopteelt vrijwel volledig te zijn verdwenen.
Bezienswaardigheden
- Middeleeuwse Johanneskerk, een bouwwerk uit de 13e eeuw; in deze kerk een orgel uit de 17e/18e eeuw, gebouwd door A. Verbeeck, Arp Schnitger en Albertus Antoni Hinsz. Het orgel is in 1862 door P. van Oeckelen van de Pepergasthuiskerk in Groningen overgeplaatst naar Peize
- De windmolen, soms Paiser Meul genoemd, nog regelmatig in gebruik voor het malen van graan, daterend uit het einde van de 19e eeuw en voorzien van een zelfzwichtend mechanisme. Ten oosten van het dorp staat een gerestaureerde Amerikaanse windmotor
- Ten noorden van het dorp, onder de rook van de stad Groningen ligt het natuurgebied de Peizer- en Eeldermaden
- Natuurgebied De Onlanden, net ten noorden van Peize.
-
De 13e-eeuwse Johanneskerk -
Peizerwold (2006)
Sport en recreatie
Het openluchtzwembad in Peize is in de zestiger jaren gebouwd en wordt sinds 1988 door een groep vrijwilligers in stand gehouden. De plaatselijke voetbalclubs is VV Peize. Het dorp kent ook een sauna.
Bekende Nederlanders geboren of wonende in Peize
- Warmolt Tonckens (1848-1922), jurist en gouverneur van Suriname
- Wijtske van Dijk-Meindersma (1902-2010), enige tijd de oudste inwoner van Nederland
- Herman Doedens (1906-1989), schrijver
- Harmen Siezen (1940), voormalig nieuwslezer
- Gerard Kemkers (1967), schaatstrainer en voormalig schaatser
- Tonny van Leeuwen (1943-1971) doelman G.V.A.V. en tweevoudig international
Zie ook
Externe link
| Bronnen, noten en/of referenties |
· 
· 
