William Shakespeare (Stratford-upon-Avon, gedoopt 26 april 1564 - aldaar, 23 april 1616) was een Engels toneelschrijver en dichter. Hij wordt door velen beschouwd als de grootste schrijver die Engeland ooit heeft voortgebracht, niet alleen vanwege zijn literaire werken als zodanig, maar ook vanwege zijn enorme invloed op de Engelse taal, waarin nog steeds honderden woorden, uitdrukkingen en citaten aan hem zijn toe te schrijven. Shakespeare schreef ca. 38 tragedies, historische stukken en komedies. Daarnaast schreef hij 154 sonnetten en een aantal langere gedichten. - lees verder...
De volgende woorden worden uitgesproken door de schurk van het stuk, Jago. Hij maakt 's nachts met veel kabaal senator Brabantio wakker; als die aan zijn raam verschijnt en vraagt wie hem op dit late uur uit zijn slaap haalt, antwoordt Jago dat hij hem komt vertellen dat zijn dochter Desdemona er met generaal Othello, de moor, vandoor is, en dat die nu bezig is haar als een zwarte ram te bespringen:
I am one, sir, that comes to tell you your daughter and the Moor are now
making the beast with two backs.
Iemand die u komt vertellen, heer, dat uw dochter en de Moor op ditzelfde ogenblik
het beest met de twee ruggen aan het maken zijn.
Titelpagina van de eerst quarto-editie, uitgegeven in 1608
King Lear is een toneelstuk dat omstreeks 1605 door Shakespeare werd geschreven, tussen Othello en Macbeth. Het wordt gewoonlijk samen met Hamlet genoemd als een van zijn grootste tragedies.
Na het herstel van de monarchie in Engeland in 1660 (zie Restauratie) werd het toneelstuk dikwijls door theatermakers gewijzigd omdat die niet hielden van de donkere, deprimerende toon. Sinds de Tweede Wereldoorlog is men het echter gaan beschouwen als een van Shakespeares grootste prestaties. De rol van Koning Lear is door vele grote acteurs gespeeld, waarbij vaak de opvatting werd nagevolgd dat deze alleen door een oudere acteur mocht worden vertolkt. Het stuk was een belangrijke inspiratiebron voor Akira Kurosawa bij het schrijven van het scenario voor Ran (1985).
Mogelijke invloeden
Shakespeare baseerde zich voor zijn toneelstuk op de legende van Lear, een koning van het pre-Romeins Groot-Brittannië uit de 8e eeuw v.Chr. Het verhaal was reeds verteld in kronieken, gedichten en preken, evenals op het toneel, toen Shakespeare zijn versie ervan neerschreef.
Niet lang voor Shakespeare King Lear schreef, was er sprake van een rechtszaak waarbij de oudste van drie dochters probeerde om haar vader Sir Brian Annesley krankzinnig te laten verklaren zodat ze zijn bezit in handen zou krijgen. Dit werd echter verhinderd door de jongste dochter, Cordell, die haar vader met succes verdedigde tegen de claim van haar zuster. Deze gebeurtenis zal Shakespeare mogelijk geïnspireerd hebben voor een deel van de plot.
Een andere invloed kan het verhaal zijn van een burgemeester van Londen, William Allen, die na het verdelen van zijn bezit onder zijn drie dochters door hen in de steek gelaten werd.
Shakespeare schreef tragedies van in het begin van zijn carrière. Een van zijn vroegste was de Romeinse tragedie Titus Andronicus (ca. 1590), die een paar jaar later werd gevolgd door Romeo and Juliet. Zijn meest bewonderde tragedies schreef hij echter in een periode van zeven jaar, tussen 1601 en 1608. Deze omvatten zijn vier grote tragedies Hamlet, Othello, King Lear en Macbeth, samen met Antony and Cleopatra, Coriolanus, het minder bekende Timon of Athens en Troilus and Cressida. Een Shakespeareaanse tragedie zou men kunnen beschrijven als een vijfakter die eindigt met de dood van de belangrijkste personages. Elk van deze stukken draait om één tragische hoofdrolspeler zoals Hamlet, King Lear, Othello en Macbeth die Shakespeare zo levendig beschrijft dat de toeschouwer intens meeleeft met zijn tragische, vaak zelfgekozen lot.
In de First Folio van 1623 werden de toneelstukken van William Shakespeare gegroepeerd in drie categorieën: 'comedies', 'histories' en 'tragedies'. Deze categorisering is zowat standaard geworden, hoewel sommige critici hebben gepleit voor een vierde categorie, die Shakespeares late romances worden genoemd. De historische stukken waren die stukken die gebaseerd waren op het het leven van Engelse koningen. De stukken die oudere historische figuren zoals Pericles, Prince of Tyre, Julius Caesar, en de legendarische King Lear afbeeldden werden niet opgenomen in deze groep. Macbeth, dat gebaseerd was op een Schotse koning, werd ook aangemerkt als een tragedie en niet als historiestuk. De bron voor het grootste deel van deze historische stukken is de 2e editie van Raphael HolinshedsChronicle of English history uit 1587. Shakespeare wijkt echter van die kronieken af al naargelang het hem uitkomt en concentreert zich meestal op een korte episode uit het leven van deze historische koningen.
Shakespeares komedies gaan over liefde en huwelijk in soms sprookjesachtige settings. Zo is het huwelijk in A Midsummer Night's Dream het belangrijkste thema en het verhaal speelt zich af in 'Fairyland', waar we de liefdesperikelen volgen van Oberon en Titania, de koning en koningin van Fairyland. Ook The Taming of the Shrew gaat over liefde en huwelijk, deze keer met de huwbare, maar koppige koningsdochter Katherine die uiteindelijk haar 'meester' zal vinden in een zekere Petrucio. Shakespeare schrijft meesterlijke komedies met ingewikkelde plots, vreemde personages en onverwachte wendingen, steeds in een onnavolgbare humoristische, poëtische stijl. Sommige van zijn komedies zoals Measure for Measure en All's Well That Ends Well vormen een vreemde mix van humor en tragedie, waardoor ze ook al eens als 'problem plays' getypeerd worden.
Shakespeare bekommerde zich er niet erg om of zijn werk werd gepubliceerd. Uitzonderingen daarop waren de lange erotische gedichten Venus and Adonis, gepubliceerd in 1593, en The Rape of Lucrece dat in 1594 verscheen. Beide gedichten waren opgedragen aan zijn beschermheer, de jonge Henry Wriothesley, 3e graaf van Southampton. Eigenlijk is het enige werk na 1594 waar hij zelf bij de publicatie betrokken was het allegorische gedicht The Phoenix and the Turtle dat in 1601 in een bloemlezing werd opgenomen. De 154 sonnetten die Shakespeare in de loop van vele jaren had bijeen geschreven werden in 1609 evenmin onder zijn toezicht uitgegeven. Ze behandelen in het algemeen de thema's tijd, liefde, vergankelijkheid en schoonheid. Rondom de sonnetten blijft een waas van mysterie bestaan. Wie was bijvoorbeeld de 'Dark Lady' die in de expliciet seksuele sonnettenreeks 127 tot 152 wordt toegesproken?
... Shakespeare geen nog levende nakomelingen meer heeft? Zijn enige kleindochter Elizabeth – dochter van Susanna – stierf kinderloos in 1670.
... Shakespeare met de acht jaar oudere Anne Hathaway huwde toen hij 18 jaar was, en dat zij toen al drie maanden zwanger was van hun dochter Susanna?
... Shakespeare-expert Brean Hammond, hoogleraar aan de Universiteit van Nottingham, in maart 2010 verklaarde dat 'Double Falsehood' wel degelijk van Shakespeare is? Tot dan toe werd het toneelstuk toegeschreven aan de 18e-eeuwse Britse toneelschrijver Lewis Theobald die beweerde de auteur te zijn.
... een computerprogramma, bedoeld om plagiaat te ontdekken, uitgewezen heeft dat 'The Reign of Edward III' door Shakespeare geschreven is? Volgens experts heeft hij het samen met Thomas Kyd geschreven. Het stuk is al opgenomen in The Riverside Shakespeare.
... Shakespeare in zijn testament zijn vrouw zijn "tweede beste bed" naliet?
... Shakespeares naam mogelijk afgeleid is van 'Shaker of spears' wat op strijdbare voorouders wijst?
... vrouwenrollen op toneel gespeeld werden door jongens en mannen?
... de manen van Uranus, Oberon en Titania genoemd zijn naar personages van Shakespeare?
... Shakespeare als acteur zelf de rol van de geest in Hamlet speelde?
... het eerste stuk dat van Shakespeare gedrukt werd Titus Andronicus was, in 1594?
... het motto het Globe Theatretotus mundus agit histrionem (all the world's a stage) was?
... het eerste stuk dat Shakespeare schreef waarschijnlijk Henry VI, Part I was? Hij schreef het tussen 1589 en 1590 toen hij ongeveer 25 jaar oud was.
... Richard III een van Shakespeares populairste stukken was in de 17de eeuw?
... Williams familienaam op zowat 80 verschillende wijzen werd geschreven? Niet alleen Shakespeare, maar ook: Shakspere, Shagspeare, Shaxpere, Shackspeare en veel andere varianten kwamen voor.
... de bard de Engelse taal met zowat 1700 nieuwe woorden en uitdrukkingen heeft verrijkt? Voorbeelden: schoolboy, shooting star, puppy-dog, football, bandit, partner, downstairs, upstairs, leapfrog, alligator, en In the mind’s eye, It’s all Greek to me, The naked truth en Method in his madness.
... het tragische einde van ShakespearesKing Lear door critici zo wansmakelijk werd bevonden dat het 150 jaar lang werd vervangen door 'The History of King Lear', een stuk met een happy ending en een liefdesverhaal van Nahum Tate?
Sonnet 1 is een van Shakespeares bekendste gedichten uit een reeks van 17 procreation sonnets (voortplantingsonnetten) waarin hij een jongeman aanspoort om kinderen te krijgen vooraleer zijn jeugd voorbij is. De vraag over wie deze jongeman ("Mr. W.H.") tot wie Shakespeare zich richtte, wel geweest zou zijn gaf aanleiding tot veel speculatie. In het academisch debat wordt vaak de naam Henry Wriothesley als beste kandidaat voorgesteld. Shakespeare schreef in totaal 154 sonnetten.
Sonnet 1
From fairest creatures we desire increase,
That thereby beauty's rose might never die,
But as the riper should by time decease
His tender heir might bear his memory.
But thou, contracted to thine own bright eyes,
Feed'st thy light's flame with self-substantial fuel,
Making a famine where abundance lies,
Thyself thy foe, to thy sweet self too cruel.
Thou that art now the world's fresh ornament
And only herald to the gaudy spring,
Within thine own bud buriest thy content,
And, tender churl, mak'st waste in niggarding.
