ProRail
ProRail BV is de spoorinfrastructuurbeheerder van Nederland. ProRail is daarbij verantwoordelijk voor het gehele spoorwegnet: aanleg, onderhoud, beheer en veiligheid.
Dit Nederlandse spoorwegnet bestaat uit 7.033 kilometer spoor, 2.731 overwegen, 4.500 kilometer bovenleiding, 7.195 wissels en 405 stations. Ook heeft ProRail 13 verkeersleidingsposten waarvandaan de verschillende goederen- en reizigersvervoerders (als NS, Arriva, Veolia, DB Schenker en Thalys) worden aangestuurd. Daarnaast beheerde ProRail ook de railinfrastructuur van de sneltramlijn Utrecht - Nieuwegein/IJsselstein totdat die eind 2010 werd overgedragen aan het Bestuur Regio Utrecht (BRU).
Railinfratrust BV is het bedrijf (eigendom van de Nederlandse Staat) dat in juridische zin eigenaar is van het overgrote deel van de spoorweginfrastructuur. Dochteronderneming ProRail BV is de economisch eigenaar van het spoorwegnet. Haar taak is het spoorwegnet te onderhouden, te exploiteren en indien de rijksoverheid daartoe besluit, uit te breiden. Daarnaast verdeelt ProRail de capaciteit op het spoor onder de verschillende goederen- en reizigersvervoerders. Ten slotte is ProRail ook verantwoordelijk voor het aanbieden van veilige rijwegen door verkeersleiding aan de vervoerders op het spoor. Verkeersleiding Ongevallenbestrijding ondersteunt de brandweer bij ongevallen en incidenten met gevaarlijke stoffen op het spoor en is gevestigd in Eindhoven, Rotterdam, Utrecht en Zwolle.
Geschiedenis
NS Railinfratrust B.V. is bij de reorganisatie van de Nederlandse Spoorwegen in 1995 opgericht als houdstermaatschappij van de drie organisaties NS Railinfrabeheer, Railned en NS Verkeersleiding. Deze drie NS-organisaties gingen werken voor rekening en volgens aanwijzingen van de minister van Verkeer en Waterstaat, met de bedoeling de taken die als overheidstaken gezien worden los te koppelen van de commercieel opererende NS-organisatie. Op 1 juli 2002 is Railinfratrust uit de NS-holding gehaald en de verwijzing naar NS uit de naam gehaald. Sinds 1 januari 2003 werken de dochters van Railinfratrust B.V. samen onder de handelsnaam 'ProRail'.
Op 1 januari 2005 fuseerden de drie Railinfratrust-dochters Railinfrabeheer, Railverkeersleiding en Railned tot ProRail B.V. Zonder de spoorwegveiligheidstaak van Railned, dat onderdeel ging uitmaken van de Inspectiedienst Verkeer en Waterstaat (per 1/1/2012: Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT)). ProRail B.V. bestaat sinds begin 2009 uit drie bedrijfseenheden Vervoer en Dienstregeling, Projecten en Operatie. De eenheden worden aangestuurd door een 5-persoons Directie, ondersteund door Corporate Staf voor bedrijfsstrategie, innovatie & duurzame ontwikkeling, communicatie, HR-management, facilitaire zaken, corporate audit, financieel dienstencentrum en corporate finance & control.
De fusie werd gerealiseerd onder leiding van president-directeur Bert Klerk. Hij trad op 1 februari 2011 terug om gezondheidsredenen. Marion Gout-van Sinderen is per 11 april 2011 zijn opvolgster.
Beheerconcessie
Volgens de nieuwe Spoorwegwet dient de minister één of meer concessies te verlenen voor het beheer van de hoofdspoorweginfrastructuur. De minister blijft echter eindverantwoordelijk voor de hoofdspoorweginfrastructuur.
Op 1 januari 2005 heeft de minister van Verkeer en Waterstaat een 10-jarige beheerconcessie verleend aan ProRail voor het beheer van de Nederlandse hoofdspoorweginfrastructuur. De minister dient in te stemmen met het beheerplan dat ProRail elk jaar moet maken. In deze beheerconcessie rekent het ministerie ProRail af op: -de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van de hoofdspoorweginfrastructuur; -de kwaliteit van de capaciteitsverdeling, bijsturing en informatievoorziening, en; -de reinheid, toegankelijkheid en sociale veiligheid van de transfervoorzieningen.
De werkzaamheden aan het spoor worden niet uitgevoerd door ProRail zelf. Voor het uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden heeft het bedrijf grote spooraannemers als BAM Rail, VolkerRail, Strukton en ASSET Rail gecontracteerd. Voor bouw- en vernieuwingswerk is een tiental aannemers gecertificeerd.
ProRail heeft zijn hoofdvestiging in Utrecht en regionale vestigingen in Rotterdam, Amsterdam, Eindhoven en Zwolle. In Utrecht zetelt ProRail in het gebouw De Inktpot aan het Moreelsepark. Op 31 december 2003 had ProRail 2.829 mensen in dienst, op 31 maart 2008 waren dat er 3.015, en begin 2011 was dit aantal gegroeid tot circa 4.500.
Lokaalspoorwegen worden, anders dan hoofdspoorwegen, niet zonder meer beheerd door ProRail. Deze heeft wel bepaalde bevoegdheden, behalve bij RandstadRail.[1]
Gebruiksvergoeding
De vervoerders betalen een gebruiksvergoeding (ook wel infraheffing genoemd) aan ProRail voor het gebruik van het spoor.
De tarieven (vermeld in de netverklaring) zijn ongeveer:
- Dienstengroep Netwerk en Treinpad: € 0,60 per treinkilometer, en bij afname van elektriciteit € 0,03 per kWh.
- Dienstengroep Transfer: per haltering, afhankelijk van stationsklasse en treinhalteringscode, een bedrag tussen de € 0,60 en € 7: hoe groter het percentage stations is waar de trein halteert, hoe lager het tarief, en hoe groter het station, hoe hoger het tarief.
- Dienstengroep Emplacementen: tussen de € 35 en € 50 per meter opstelspoor per jaar, excl. tarief fecaliënafvoer.
Externe links
| Bronnen, noten en/of referenties |
