Tupilakosaurus

Tupilakosaurus Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Trias
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Amfibia (Amfibieën) Orde: Temnospondyli Onderorde: Dvinosauria Familie: Tupilakosauridae
Geslacht
Tupilakosaurus Nielsen, 1954
Typesoort
Tupilakosaurus heilmani
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Portaal    Biologie Herpetologie

Tupilakosaurus is een geslacht van uitgestorven temnospondyle Batrachomorpha (basale 'amfibieën'). Het leefde in het Vroeg-Trias (Indien, ongeveer 251 miljoen jaar geleden) en zijn fossiele overblijfselen zijn gevonden in Groenland, Spitsbergen en Rusland.

Naamgeving

De typesoort Tupilakosaurus heilmani werd in 1954 benoemd door Eigil Nielsen. Het holotype is MGUH VP 3328, een gedeeltelijk skelet met schedel, gevonden nabij Kaap Stosch in Groenland en daterend uit het Vroeg-Trias. De geslachtsnaam verwijst naar de Tupilak, een wraakbeeld van de Inuit. De soortaanduiding eert Gerard Heilman.

Later werden andere fossielen gevonden in Rusland benoemd als een tweede soort Tupilakosaurus wetlugensis Shishkin 1960, gebaseerd op holotype PIN 1025/1. De soortaanduiding verwijst naar de rivier de Wetloega. Talrijke fossielen zijn aan deze soort toegewezen. Fossielen zijn ook gemeld uit Spitsbergen.

Beschrijving

Tupikalosaurus had een relatief klein, langwerpig en salamanderachtig lichaam. De schedel, driehoekig en kort, was niet langer dan tien centimeter. De oogkassen waren groot, terwijl de snuit bijzonder kort was. Over het algemeen was Tupilakosaurus niet langer dan zestig centimeter.

Classificatie

Tupilakosaurus wordt beschouwd als een vertegenwoordiger van een groep typische temnospondyle amfibieën uit het Perm, de dvinosauriërs. Het lijkt erop dat Tupilakosaurus een van de weinige amfibieën was die ongedeerd de castrofale Perm-Trias-massa-extinctie overleefden en het verspreidde zich aanzienlijk in het Vroeg-Trias, waarbij hij profiteerde van het feit dat na het uitsterven de meeste niches onbezet waren. Zijn naaste verwant kan Slaugenhopia uit het late Vroeg-Perm zijn geweest. Meer recente vormen, zoals Dvinosaurus uit het Laat-Perm, lijken meer geëvolueerd te zijn gezien de meer langwerpige snuit.

Bronnen, noten en/of referenties

Literatuur

• E. Nielsen. 1954. Tupilakosaurus heilmani n. g. et n. sp. An interesting batrachomorph from the Triassic of East Greenland. Meddelelser om Grønland udgivne ap Kommissionen for Videnskabelige Undersøgelser i Grønland 72(8):1-33
• Nielsen, E., 1967, New observations on the skull-roof of the holotype of Tupilakosaurus heilmani Nielsen: Journal of the Linnean Society, Zoology, v. 47, n. 311, p. 225-229.
• Shishkin, M.A., I.V. Novikov & Y.M. Gubin, 2000, Permian and Triassic temnospondyls from Russia in M.J. Benton, M.A. Shishkin, D.M. Unwin & E.N. Kurochkin (eds.), The Age of Dinosaurs in Russia and Mongolia, Cambridge University Press, pp. 35–59.
• Carroll, R.L. 2009, The Rise of Amphibians : 365 million years of evolution, Johns Hopkins University Press, Baltimore.

Noten

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Tupilakosaurus op de Italiaanstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.