Turda

**Turda**
**Torda**
**Thorenburg**
Stad in Roemenië
	;
Situering
Status	Stad
District (județ)	Cluj
Historische regio	Transsylvanië
Coördinaten	46° 34′ NB, 23° 47′ OL
Algemeen
Oppervlakte	91,43 km²
Inwoners ; (2011)	43.472 ; (609 inw./km²)
Politiek
Burgemeester	Tudor Stefanie
Overig
Website	www.primturda.ro
Foto's
	Turda & Turdakloof
Portaal	Roemenië

Turda (Hongaars: Torda, Duits: Thorenburg) is een stad in Roemenië, gelegen in Zevenburgen (Transsylvanië), 30 km ten zuiden van Cluj-Napoca. De stad telt ruim 43.000 inwoners en maakt deel uit van het district (județ) Cluj. De stad ligt aan de rivier de Arieș.

De Romeinen hadden hier de nederzetting Potaissa in hun provincie Dacia en begonnen er met de zoutwinning. De Hongaren, die Zevenburgen vanaf de tiende eeuw gingen bewonen, bouwden er een burcht. De stad werd eeuwenlang vooral door Hongaren en Duitsers bewoond en was de hoofdplaats van het comitaat Torda. De zoutmijn van Turda (Salina Turda) was de belangrijkste van Zevenburgen en werd pas in 1932 buiten gebruik genomen. Tegenwoordig is hij te bezichtigen en wordt hij veel gebruikt door astmatische patiënten vanwege zijn zuivere en schone lucht.

Turda speelt een belangrijke rol in de kerkgeschiedenis: in 1568 vond in deze stad de standenvergadering plaats die het Edict van Torda opleverde: in Zevenburgen gold vanaf dat moment vrijheid van godsdienst, waarmee het vorstendom uniek was in Europa. Het edict betekende tevens de erkenning van het unitarisme als godsdienst.

Bevolking

Door de eeuwen heen vormde Turda onder de naam Torda een Hongaarstalige stad in het vorstendom Transsylvanië. In 1920 werd de stad geannexeerd door Roemenië. Toen Hongarije in 1940 Noord-Transsylvanië weer annexeerde bleef Torda achter in het overgebleven deel van Roemenië. Daarom vluchtten circa 3000 Hongaren naar het noorden. Verder kwamen er circa 10.000 Roemeense vluchtelingen naar de stad toe. Vanaf dat moment is de etnische balans in de stad verschoven naar een Roemeenstalige stad.

Turda
Jaar	Totaal	Hongaren	Roemenen
1910	15.167	69,4 %	27,6 %
1920	16.692	62,0 %	31,3 %
1930	21.428	52,7 %	39,0 %
1941	32.170	22,1 %	70,5 %
1956	35.606	20,6 %	74,6 %
1966	44.980	16,9 %	81,2 %
1977	55.294	14,0 %	83,7 %
1992	61.200	11,6 %	87,4 %
2002	55.887	10,0 %	84,0 %
2011	43.472	9,0 %	84,7 %

Hongaarse gemeenschap

De stad was tot de Tweede Wereldoorlog voornamelijk Hongaarstalig. Na de Tweede Scheidsrechterlijke Uitspraak van Wenen in 1941 kwam het gebied rond de stad niet weer in handen van de Hongaren en vluchtten veel Hongaren naar het noorden. Na de Tweede Wereldoorlog keerden deze Hongaren niet terug. In het gebouwde erfgoed is de stad echter nog steeds herkenbaar Hongaars. De Hongaars Gereformeerde Kerk en de Rooms Katholieke Kerk domineren het centrum en vormen tot op de dag van vandaag culturele ontmoetingsplaatsen van de achtergebleven Hongaren. In Turda functioneert verder nog Hongaarstalig onderwijs. In de gemeenteraad is de Hongaarse partij Democratische Unie van Hongaren in Roemenië vertegenwoordigd met twee zetels.