Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Groningen (1848-1888)

Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Groningen (1848-1888) geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Groningen in de periode 1848-1888.

Het kiesdistrict Groningen werd ingesteld na de grondwetsherziening van 1848. Tot het kiesdistrict behoorden de volgende gemeenten: Adorp, Groningen, Haren, Hoogezand, Hoogkerk en Noorddijk.

In 1850 werd de indeling van het kiesdistrict gewijzigd. De gemeenten Adorp, Hoogkerk en Noorddijk werden toegevoegd aan het nieuw ingestelde kiesdistrict Zuidhorn. Tevens werd een gedeelte van het kiesdistrict Appingedam (de gemeente Sappemeer) toegevoegd aan het kiesdistrict Groningen.

In 1864 werd de indeling van het kiesdistrict wederom gewijzigd. De gemeenten Hoogezand en Sappemeer werden toegevoegd aan het kiesdistrict Appingedam. Tevens werd een gedeelte van het kiesdistrict Zuidhorn (de gemeente Adorp, Hoogkerk, Noorddijk en Winsum) toegevoegd aan het kiesdistrict Groningen.

In 1869 werd de indeling van het kiesdistrict wederom gewijzigd. De gemeenten Adorp, Hoogkerk en Winsum werden toegevoegd aan het kiesdistrict Zuidhorn. Tevens werd een gedeelte van het kiesdistrict Appingedam (de gemeente Ten Boer) toegevoegd aan het kiesdistrict Groningen.

Het kiesdistrict Groningen vaardigde in dit tijdvak per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.

Legenda

cursief: in de eerste verkiezingsronde geëindigd op de eerste of tweede plaats, en geplaatst voor de tweede ronde;
vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.

30 november 1848[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer, na inwerkingtreding van de herziene grondwet.

	30 november
Kiesgerechtigden	1.191
Opkomst	838
Geldige stemmen	836
Blanco stemmen	0
Kandidaten
B. Wichers	700
W.L. de Sturler	34
A. Oudeman	22
L.T. Jorissen	21
O.Q.J.J. van Swinderen	14

27 augustus 1850[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer, na inwerkingtreding van de Kieswet.

	27 augustus	11 september^[1]
Kiesgerechtigden	1.417	1.417
Opkomst	815	846
Geldige stemmen	807	832
Blanco stemmen	6	12
Kandidaten
B. Wichers^[2]	263	481
S. Blaupot ten Cate	390	351
H.L. Wichers	76

10 oktober 1851[bewerken | brontekst bewerken]

Berend Wichers, gekozen bij de verkiezingen van 27 augustus 1850, trad op 22 september 1851 af omdat de combinatie van deze functie met het lidmaatschap van het College van Curatoren van de Hogeschool van Groningen hem te zwaar werd. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	10 oktober
Kiesgerechtigden	1.417
Opkomst	555
Geldige stemmen	552
Blanco stemmen	2
Kandidaten
S. Blaupot ten Cate	356
J.D. van Herwerden	90
G. Diephuis	37

17 mei 1853[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[3]

	17 mei
Kiesgerechtigden	1.443
Opkomst	875
Geldige stemmen	867
Blanco stemmen	3
Kandidaten
S. Blaupot ten Cate^[2]	557
G.W.H. van Imhoff	286

10 juni 1856[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.

	10 juni
Kiesgerechtigden	1.476
Opkomst	491
Geldige stemmen	488
Blanco stemmen	2
Kandidaten
S. Blaupot ten Cate^[2]	443
G. Groen van Prinsterer	22

30 augustus 1859[bewerken | brontekst bewerken]

Steven Blaupot ten Cate, gekozen bij de verkiezingen van 10 juni 1856, trad op 6 augustus 1859 af vanwege zijn benoeming als inspecteur van het lager onderwijs in de provincie Groningen. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	30 augustus
Kiesgerechtigden	1.484
Opkomst	296
Geldige stemmen	289
Blanco stemmen	5
Kandidaten
B. Wichers	206
O.Q.J.J. van Swinderen	43
L.T. Jorissen	27

12 juni 1860[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.

	12 juni
Kiesgerechtigden	1.521
Opkomst	290
Geldige stemmen	272
Blanco stemmen	18
Kandidaten
B. Wichers^[2]	253

15 september 1863[bewerken | brontekst bewerken]

Berend Wichers, gekozen bij de verkiezingen van 12 juni 1860, trad op 23 augustus 1863 af vanwege zijn gevorderde leeftijd. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	15 september
Kiesgerechtigden	1.564
Opkomst	528
Geldige stemmen	524
Blanco stemmen	3
Kandidaten
J.H. Geertsema	389
W.J.A. Jonckbloet	73
J.J. Bleeker	32

14 juni 1864[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.

	14 juni
Kiesgerechtigden	1.493
Opkomst	706
Geldige stemmen	704
Blanco stemmen	1
Kandidaten
J.H. Geertsema^[2]	583
J.J. Teding van Berkhout	82
O.Q.J.J. van Swinderen	27

1 maart 1866[bewerken | brontekst bewerken]

Johan Geertsema, gekozen bij de verkiezingen van 14 juni 1864, trad op 10 februari 1866 af vanwege zijn toetreding op dezelfde datum tot het kabinet-Fransen van de Putte. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	1 maart
Kiesgerechtigden	1.463
Opkomst	753
Geldige stemmen	752
Blanco stemmen	1
Kandidaten
J.R. Thorbecke	520
O.Q.J.J. van Swinderen	116
J.D. van Herwerden	48
D.R. Wijckerheld Bisdom	45

30 oktober 1866[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[4]

	30 oktober
Kiesgerechtigden	1.463
Opkomst	894
Geldige stemmen	891
Blanco stemmen	1
Kandidaten
J.R. Thorbecke^[2]	563
E. van Loon	151
L.W.C. Keuchenius	125
O.Q.J.J. van Swinderen	32

22 januari 1868[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[5]

	22 januari
Kiesgerechtigden	1.507
Opkomst	835
Geldige stemmen	834
Blanco stemmen	0
Kandidaten
W.H. Dullert	543
J.A. Feith	173
G. Groen van Prinsterer	110

20 februari 1868[bewerken | brontekst bewerken]

Willem Dullert was bij de verkiezingen van 22 januari 1868 gekozen in twee kiesdistricten, Arnhem en Groningen. Hij opteerde voor Arnhem, als gevolg waarvan in Groningen een naverkiezing gehouden werd.

	20 februari
Kiesgerechtigden	1.507
Opkomst	1.024
Geldige stemmen	1.020
Blanco stemmen	4
Kandidaten
J.H. Geertsema	740
J.A. Feith	235
G. Groen van Prinsterer	38

16 februari 1869[bewerken | brontekst bewerken]

Johan Geertsema, gekozen bij de verkiezingen van 20 februari 1868, trad op 24 januari 1869 af vanwege zijn benoeming als lid van de Raad van State. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	16 februari
Kiesgerechtigden	1.507
Opkomst	534
Geldige stemmen	528
Blanco stemmen	3
Kandidaten
S. van Houten	422
J. Dirks	60
P.A.S. van Limburg Brouwer	18
C.T. van Lynden van Sandenburg	16

13 juni 1871[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.

	13 juni
Kiesgerechtigden	1.529
Opkomst	759
Geldige stemmen	756
Blanco stemmen	3
Kandidaten
S. van Houten^[2]	412
L.W.C. Keuchenius	199
A.F. de Savornin Lohman	120

8 juni 1875[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.

	8 juni
Kiesgerechtigden	1.632
Opkomst	868
Geldige stemmen	865
Blanco stemmen	2
Kandidaten
S. van Houten^[2]	615
O.W. Star Numan	246

10 juni 1879[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.

	10 juni
Kiesgerechtigden	1.486
Opkomst	610
Geldige stemmen	600
Blanco stemmen	8
Kandidaten
S. van Houten^[2]	394
J.J. Cremers	117
L.W.C. Keuchenius	78

12 juni 1883[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van het gekozen lid.

	12 juni
Kiesgerechtigden	1.601
Opkomst	1.159
Geldige stemmen	1.156
Blanco stemmen	2
Kandidaten
S. van Houten^[2]	640
O.Q. van Swinderen	306
W.J. Quintus	209

28 oktober 1884[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.^[6]

	28 oktober
Kiesgerechtigden	1.630
Opkomst	1.009
Geldige stemmen	1.006
Blanco stemmen	3
Kandidaten
S. van Houten^[2]	527
P.W.A. Cort van der Linden	371
A.F. de Savornin Lohman	104

15 juni 1886[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.^[7]

	15 juni
Kiesgerechtigden	1.726
Opkomst	1.040
Geldige stemmen	1.037
Blanco stemmen	3
Kandidaten
S. van Houten^[2]	706
P.J. van Swinderen	328

1 september 1887[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.^[8]

	1 september
Kiesgerechtigden	1.733
Opkomst	656
Geldige stemmen	639
Blanco stemmen	17
Kandidaten
S. van Houten^[2]	465
P.J. van Swinderen	109
F. Domela Nieuwenhuis	30

Voortzetting[bewerken | brontekst bewerken]

In 1888 werd het kiesdistrict Groningen omgezet in een meervoudig kiesdistrict, waaraan gedeelten van de kiesdistricten Appingedam (de gemeente Slochteren) en Zuidhorn (de gemeente Bedum) toegevoegd werden.

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Bronnen

Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Groningen op www.verkiezingsuitslagen.nl
Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl

Noten

↑ Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Groningen.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden in verband met een regeringscrisis over het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden nadat deze een motie had aangenomen waarin het kabinetsbeleid op het gebied van Koloniën werd afgekeurd.
↑ Nadat de begroting voor Buitenlandse Zaken door de Tweede Kamer verworpen was, bood het kabinet-Van Zuylen van Nijevelt zijn ontslag aan. Hierop ontbond de Koning de Tweede Kamer.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden nadat het kabinet-Heemskerk Azn.zijn functie ter beschikking had gesteld.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.

[tweede_ronde-1] Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.

[zittend-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Groningen.

[3] De Tweede Kamer was ontbonden in verband met een regeringscrisis over het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie.

[4] De Tweede Kamer was ontbonden nadat deze een motie had aangenomen waarin het kabinetsbeleid op het gebied van Koloniën werd afgekeurd.

[5] Nadat de begroting voor Buitenlandse Zaken door de Tweede Kamer verworpen was, bood het kabinet-Van Zuylen van Nijevelt zijn ontslag aan. Hierop ontbond de Koning de Tweede Kamer.

[6] De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.

[7] De Tweede Kamer was ontbonden nadat het kabinet-Heemskerk Azn.zijn functie ter beschikking had gesteld.

[8] De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]