Historische zetelverdeling Tweede Kamer
De historische zetelverdeling Tweede Kamer is een historisch overzicht van de zetelverdeling in de Tweede Kamer der Staten-Generaal in Nederland. Het gaat hier om de zetelverdelingen als gevolg van verkiezingen; personen die tussentijds van een fractie afsplitsten of naar een andere partij overgingen zijn bij hun oorspronkelijke fractie geteld.
Voorlopers[bewerken | brontekst bewerken]
In 1798 werd vastgesteld dat elk jaar een derde van de Leden van het Vertegenwoordigend Lichaam (voorloper van de Tweede Kamer) aftrad en werd vervangen door een gelijk aantal nieuwe leden. De grootte van het Vertegenwoordigend Lichaam hing af van het aantal inwoners: voor elke 20.000 inwoners was er één vertegenwoordiger. De zittingsperiode bleef in 1801, met het Wetgevend Lichaam, hetzelfde. De grootte werd vastgesteld op 35. In 1806 werd besloten dat elk jaar een vijfde deel van het Wetgevend Lichaam werd vervangen, en de grootte werd verminderd tot 19, waarbij werd vastgesteld hoeveel leden elk departement had. In 1814, toen de staten-generaal ingevoerd werden, werd besloten elk jaar een derde deel te vervangen.[1] De grootte werd vastgesteld op 55 leden.[2]
1815 tot 1887[bewerken | brontekst bewerken]
In 1815 ontstond de Tweede Kamer. De zittingsduur voor leden bleef drie jaar, en elk jaar werd een derde herkozen. De 110 leden werden benoemd door de Staten der Provinciën, en elke provincie had een vast aantal leden. In 1830 scheidden de zuidelijke provincies zich af als België, en de zuidelijke provincies (inclusief Limburg) waren daardoor niet vertegenwoordigd, zodat er in de praktijk 55 leden waren.[3] In 1840 werd de grondwet aangepast nadat België het koninkrijk verlaten had, en de drie leden van Limburg terugkwamen, en werd het aantal leden vastgesteld op 58, nog steeds werden zij door de Staten der Provinciën benoemd.[3]
In 1848 veranderde dit: nu had elk lid vier jaar zitting, en werd elke twee jaar de helft herkozen.[1] Het aantal leden werd vastgesteld op 1 per 45000 inwoners.[2] Dit hield in dat het aantal leden 68 werd; in 1859 werd het aantal leden weer verhoogd tot 72.[3] De kieswet regelde voortaan de details.
1888 tot 1918[bewerken | brontekst bewerken]
In 1887 werd de grondwet gewijzigd; vanaf toen had elk lid vier jaar zitting en werden ze tegelijkertijd gekozen.[1] De leden werden verkozen in kiesdistricten, en de grootte werd vastgesteld op 100.[2]
| Naam partij | 1888 | 1891 | 1894 | 1897 | 1901 | 1905 | 1909 | 1913 | 1917 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liberale Unie | 46 | 53 | 29 | 35 | 18 | 25 | 20 | 19 | 21 |
| ARP | 27 | 21 | 7 | 17 | 23 | 15 | 25 | 11 | 12 |
| Katholieken[4]/AB | 25 | 25 | 25 | 22 | 25 | 25 | 25 | 25 | 24 |
| Conservatieven | 1 | ||||||||
| SDB | 1 | ||||||||
| Radicale Bond | 1 | 3 | 4 | ||||||
| Vrije Liberalen | 28 | 13 | 8 | 9 | 4 | 10 | 10 | ||
| Vrij AR | 8 | 5 | 7 | ||||||
| CHP | 7 | ||||||||
| CHU | 10 | 9 | 9 | ||||||
| SDAP | 2 | 6 | 6 | 7 | 18 | 15 | |||
| VDB | 9 | 11 | 9 | 7 | 8 | ||||
| overig/onafh. | 2 | 4 | 2 | 1 | 1 | ||||
| Totaal | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 |
Grijs: regeringspartij
Lichtgrijs: gedoogpartij
Vet: Partij minister-president
1918 tot 1956[bewerken | brontekst bewerken]
In de grondwet van 1919 veranderde het kiessysteem van het districtenstelsel naar evenredige vertegenwoordiging.[2]
| Naam partij | 1918 | 1922 | 1925 | 1929 | 1933 | 1937 | 1946 | 1948 | 1952 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AB/RKSP | 30 | 32 | 30 | 30 | 28 | 31 | |||
| KVP | 32 | 32 | 30 | ||||||
| SDAP | 22 | 20 | 24 | 24 | 22 | 23 | |||
| PvdA | 29 | 27 | 30 | ||||||
| ARP | 13 | 16 | 13 | 12 | 14 | 17 | 13 | 13 | 12 |
| CHU | 7 | 11 | 11 | 11 | 10 | 8 | 8 | 9 | 9 |
| Liberale Unie | 6 | ||||||||
| Vrije Liberalen | 4 | ||||||||
| Economische Bond | 3 | ||||||||
| Vrijheidsbond/LSP | 10 | 9 | 8 | 7 | 4 | ||||
| PvdV | 6 | ||||||||
| VVD | 8 | 9 | |||||||
| VDB | 5 | 5 | 7 | 7 | 6 | 6 | |||
| SDP/CPH/CPN | 2 | 2 | 1 | 2[5] | 4 | 3 | 10 | 8 | 6 |
| CDP | 1 | ||||||||
| SP | 1 | ||||||||
| Plattelandersbond | 1 | 2 | 1 | 1 | 1 | ||||
| SGP | 1 | 2 | 3 | 3 | 2 | 2 | 2 | 2 | |
| HGSP | 1 | 1 | 1 | ||||||
| RKVP/KDP | 1 | 1 | |||||||
| CDU | 1 | 2 | |||||||
| RSP/RSAP | 1 | ||||||||
| NSB | 4 | ||||||||
| Lijst Welter / KNP | 1 | 2 | |||||||
| overig/onafh. | 5 | 1 | 1 | 1 | |||||
| Totaal | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 |
1956 tot 1982[bewerken | brontekst bewerken]
In 1956 werd het totaal aantal zetels van 100 naar 150 uitgebreid.[2]
| Naam partij | 1956 | 1959 | 1963 | 1965 | 1967 | 1971 | 1972 | 1977 | 1981 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PvdA | 50 | 48 | 43 | 43 | 37 | 39 | 43 | 53 | 44 |
| KVP | 49 | 49 | 50 | 50 | 42 | 35 | 27 | ||
| ARP | 15 | 14 | 13 | 13 | 15 | 13 | 14 | ||
| CHU | 13 | 12 | 13 | 13 | 12 | 10 | 7 | ||
| CDA | 49 | 48 | |||||||
| VVD | 13 | 19 | 16 | 16 | 17 | 16 | 22 | 28 | 26 |
| CPN | 7 | 3 | 4 | 4 | 5 | 6 | 7 | 2 | 3 |
| SGP | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 |
| PSP | 2 | 4 | 4 | 4 | 2 | 2 | 1 | 3 | |
| Boerenpartij | 3 | 3 | 7 | 1 | 3 | 1 | |||
| GPV | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 1 | 1 | ||
| D’66 | 7 | 11 | 6 | 8 | 17 | ||||
| DS '70 | 8 | 6 | 1 | ||||||
| PPR | 2 | 7 | 3 | 3 | |||||
| NMP | 2 | ||||||||
| RKPN | 1 | ||||||||
| RPF | 2 | ||||||||
| Totaal | 150 | 150 | 150 | 150 | 150 | 150 | 150 | 150 | 150 |
Opmerking:
- In 1965 vond er een kabinetswisseling plaats zonder tussentijdse verkiezingen.
1982 tot heden[bewerken | brontekst bewerken]
| Naam partij | 1982 | 1986 | 1989 | 1994 | 1998 | 2002 | 2003 | 2006 | 2010 | 2012 | 2017 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PvdA | 47 | 52 | 49 | 37 | 45 | 23 | 42 | 33 | 30 | 38 | 9 |
| CDA | 45 | 54 | 54 | 34 | 29 | 43 | 44 | 41 | 21 | 13 | 19 |
| VVD | 36 | 27 | 22 | 31 | 38 | 24 | 28 | 22 | 31 | 41 | 33 |
| D66 | 6 | 9 | 12 | 24 | 14 | 7 | 6 | 3 | 10 | 12 | 19 |
| PSP | 3 | 1 | |||||||||
| CPN | 3 | ||||||||||
| PPR | 2 | 2 | |||||||||
| EVP | 1 | ||||||||||
| GroenLinks | 6 | 5 | 11 | 10 | 8 | 7 | 10 | 4 | 14 | ||
| SP | 2 | 5 | 9 | 9 | 25 | 15 | 15 | 14 | |||
| SGP | 3 | 3 | 3 | 2 | 3 | 2 | 2 | 2 | 2 | 3 | 3 |
| RPF | 2 | 1 | 1 | 3 | 3 | ||||||
| GPV | 1 | 1 | 2 | 2 | 2 | ||||||
| ChristenUnie | 4 | 3 | 6 | 5 | 5 | 5 | |||||
| CP | 1 | ||||||||||
| CD | 1 | 3 | |||||||||
| AOV | 6 | ||||||||||
| Unie 55+ | 1 | ||||||||||
| LPF | 26 | 8 | |||||||||
| LN | 2 | ||||||||||
| PVV | 9 | 24 | 15 | 20 | |||||||
| PvdD | 2 | 2 | 2 | 5 | |||||||
| 50Plus | 2 | 4 | |||||||||
| DENK | 3 | ||||||||||
| FvD | 2 | ||||||||||
| Totaal | 150 | 150 | 150 | 150 | 150 | 150 | 150 | 150 | 150 | 150 | 150 |
- Grijs: regeringspartij
- Lichtgrijs: gedoogpartij
- Vet: Partij minister-president
Grafiek zetelverdeling[bewerken | brontekst bewerken]
1946 - 2017:
1956 - 2017:
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Samenstelling van de Tweede Kamer der Staten-Generaal naar zittingsperiode |
|---|
|
1815-1818 · 1818-1821 · 1821-1824 · 1824-1827 · 1827-1830 · 1830-1833 · 1833-1836 · 1836-1839 · 1839-1842 · 1842-1845 · 1845-1848 · 1848-1850 · 1850-1853 · 1853-1856 · 1856-1860 · 1860-1864 · 1864-1866 · 1866-1868 · 1868-1871 · 1871-1875 · 1875-1879 · 1879-1883 · 1883-1884 · 1884-1886 · 1886-1887 · 1887-1888 · 1888-1891 · 1891-1894 · 1894-1897 · 1897-1901 · 1901-1905 · 1905-1909 · 1909-1913 · 1913-1917 · 1917-1918 · 1918-1922 · 1922-1925 · 1925-1929 · 1929-1933 · 1933-1937 · 1937-1946 · 1946-1948 · 1948-1952 · 1952-1956 · 1956-1959 · 1959-1963 · 1963-1967 · 1967-1971 · 1971-1972 · 1972-1977 · 1977-1981 · 1981-1982 · 1982-1986 · 1986-1989 · 1989-1994 · 1994-1998 · 1998-2002 · 2002-2003 · 2003-2006 · 2006-2010 · 2010-2012 · 2012-2017 · 2017-heden Overzicht historische zetelverdeling · Huidige samenstelling |