JA21

JA21
Personen
Partijvoorzitter	Adrien de Boer
Partijleider	Joost Eerdmans
Fractieleider in de Tweede Kamer	Joost Eerdmans
Fractieleider in de Eerste Kamer	Annabel Nanninga; (Fractie-Nanninga)
Delegatieleider in het Europees Parlement	Rob Roos; (ECH)
Zetels
Tweede Kamer	3 / 150
Eerste Kamer	0 / 75 (0 zetels; 7 steun)
Europees Parlement	0 / 29 (0 zetels; 3 steun)
Provinciale Staten	22 / 572
Gemeenteraden	2 / 8.522
Waterschappen	5 / 602
Geschiedenis
Opgericht	18 december 2020
Afsplitsing van	Forum voor Democratie
Algemene gegevens
Actief in	Nederland
Aantal leden	5.060 (1 januari 2023)
Richting	Rechts; tot radicaal rechts
Ideologie	Rechtspopulisme Conservatief-liberalisme; Fortuynisme
Kleuren	Blauw en rood
Jongerenorganisatie	JONG21
Europese fractie	ECH
Website	ja21.nl
Portaal	Politiek ; Nederland

JA21, statutair Conservatieve Liberalen geheten,^[14] is een Nederlandse politieke partij. De partij omschrijft zichzelf en wordt omschreven als conservatief-liberaal,^[15] maar wordt ook regelmatig gecategoriseerd als rechts^[16]^[17] of radicaal rechts.^[2]^[3]^[4]^[5] De partij werd in december 2020 opgericht door Joost Eerdmans en Annabel Nanninga. De oprichters waren tot eind november van dat jaar lid van het Forum voor Democratie, maar konden zich niet meer vinden in de gang van zaken bij die partij.^[18]

JA21 heeft sinds zijn oprichting tientallen oud-Forum volksvertegenwoordigers aan zich weten te binden: drie in het Europees Parlement, zeven als Fractie-Nanninga in de Eerste Kamer, 33 in de Provinciale Staten en twee in de gemeenteraad van Amsterdam. Bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 2021 behaalde de partij drie zetels.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Voorgeschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Eind november 2020 ontstond er ophef binnen Forum voor Democratie (FVD) naar aanleiding van uitgelekte WhatsApp-gesprekken binnen de Jongerenorganisatie Forum voor Democratie (JFVD). In deze uitgelekte gesprekken werden onder andere fascistische, antisemitische en homofobe uitspraken gedaan door leden van de organisatie.^[19]^[20] In april 2020 waren er ook al dergelijke aantijgingen geuit.^[21]

De JFVD kondigde een intern onderzoek aan naar aanleiding van de berichtgeving, een aanpak die werd gesteund door partijleider Thierry Baudet. Een groot aantal andere prominente partijleden vonden deze aanpak echter te licht en te laat. Het conflict escaleerde en een aantal (verkozen) leden keerde FVD de rug toe, onder wie Joost Eerdmans, Annabel Nanninga, Nicki Pouw-Verweij en Eva Vlaardingerbroek.^[22]

Ontstaan[bewerken | brontekst bewerken]

Begin december 2020 maakten Eerdmans en Nanninga bekend mee te willen doen aan de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2021 met een 'fatsoenlijk' rechts geluid. Op 18 december 2020 introduceerden Eerdmans en Nanninga officieel hun nieuwe partij, 'JA21'. De naam van de partij is een knipoog naar hun voornamen, maar zou staan voor het 'Juiste Antwoord'.^[23] Bij de oprichting van de partij werd een voorlopig oprichtingsbestuur aangewezen dat de partij moest vormgeven en structureren, voorbereiden op de verkiezingen, de verkiezingscampagne organiseren en ledenwerving op gang brengen.^[24]

Op 20 december 2020 maakten voormalig FVD-Europarlementariërs Derk Jan Eppink, Rob Roos en Rob Rooken bekend zich aan te sluiten bij JA21.^[25] Dit betekent dat JA21 in het Europees Parlement vertegenwoordigd wordt door drie onafhankelijke leden binnen de fractie van de Europese Conservatieven en Hervormers. Een paar dagen later, op 24 december, sloten de senatoren Bob van Pareren, Nicki Pouw-Verweij, Toine Beukering, Lennart van der Linden, Loek van Wely, Otto Hermans en Hugo Berkhout zich bij de partij aan.^[26]^[27] Ook hooggeplaatsten van de voormalige kandidatenlijst van FVD maakten de overstap naar JA21, zoals Jan Cees Vogelaar die bij FVD op plek 9 stond.^[28] Verder stapten verschillende Provinciale Statenleden over naar JA21.

Entree in Den Haag[bewerken | brontekst bewerken]

Op 7 januari 2021 presenteerde JA21 zijn kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen. Hierop stonden naast Eerdmans onder anderen Nicki Pouw-Verweij (nr. 2), Derk Jan Eppink (nr. 3), Maarten Goudzwaard (nr. 4), Jan Cees Vogelaar (nr. 7), Loek van Wely (nr. 25) en Ronald Sørensen (nr. 29).^[29] Nanninga maakte bekend dat ze een eventuele verkiezing als Tweede Kamerlid niet zou accepteren, omdat ze haar zetel in de Amsterdamse gemeenteraad en in de Eerste Kamer niet op wilde geven.^[30]

Tijdens de verkiezingen van maart 2021 werden op de partij 246.620 stemmen uitgebracht,^[31] genoeg voor drie zetels. Eerdmans, Pouw-Verweij en Eppink werden 31 maart 2021 beëdigd als Kamerlid.^[32]

Organisatie[bewerken | brontekst bewerken]

Bestuur[bewerken | brontekst bewerken]

JA21 werd sinds de oprichting bestuurd door een ad interim bestuur dat de taak had organisatiestructuur aan te brengen en de partij te begeleiden naar een democratisch gekozen bestuur. Na de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 schreef het bestuur een algemene ledenvergadering uit waarin de opzet van de kiesvereniging en de definitieve versie van de statuten werden vastgesteld. Ook werd het eerste hoofdbestuur gekozen en werden er commissies ingevuld. Het huidige bestuur bestaat uit:

Adrien de Boer (voorzitter)
Simon Slooten (secretaris)
Femke Eerdmans-Bouma (penningmeester)
Rick Maas (algemeen bestuurslid)
Frederik Tattersall (algemeen bestuurslid)

Leden[bewerken | brontekst bewerken]

Leden JA21
Jaar	Aantal leden
2021	3.748
2022	4.843
2023	5.060

Bron: JA21 - ledentallen (Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen)

Electoraat[bewerken | brontekst bewerken]

Bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021 haalde JA21 zijn beste resultaten in Zuid-Holland. De partij scoort in het bijzonder goed in de randgemeenten van Rotterdam, zoals Albrandswaard (5,7%), Brielle (5,4%) en Barendrecht (4,8%). Het beste resultaat haalde de partij in Edam-Volendam (6,6%). Daarentegen scoort de partij beneden gemiddeld in de grote steden (met als uitzondering Rotterdam).

Standpunten[bewerken | brontekst bewerken]

Belangrijke programmapunten op de website van JA21 voor de verkiezingen van 2021 waren:^[33]^[34]

Immigratie: Forse beperking immigratie conform het Deense asielmodel, asiel streng controleren, opvang vluchtelingen in de regio.
Democratie: Meer macht naar de kiezer via bindende referenda.
Pensioenen: Geen Brusselse controle over onze pensioenen en verstandige indexering.

Veiligheid: Leger en politie op volle sterkte. Zero tolerance voor extremisme.

Europese Unie: Nederlands belang voorop, einde aan transferunie van Noord naar Zuid.
Zorg: De patiënt centraal, niet systemen en zorgverzekeraars.
Inkomen: Werken moet altijd lonen, belasting- en toeslagenstelsel herzien.
Media & Cultuur: De NPO depolitiseren, meer geld voor cultureel erfgoed.
Onderwijs: Inhoud en leren denken. Geen ideologische dwangbuizen of identiteitspolitiek, docent en leerling staan centraal.
MKB/ZZP: Steun voor ondernemers en flexwerkers, geen dealtjes met multinationals.
Klimaat: Onbetaalbare Klimaatakkoord en Klimaatwet van tafel, stoppen met operatie 'van het gas af'.
Bouw kerncentrales als wapen tegen de CO₂-uitstoot.
Corona: Wetenschappelijk onderbouwd beleid, voor de volksgezondheid en de economie.

Bij een congres liet JA21 weten het wokedenken te willen bestrijden.^[35]

Volksvertegenwoordiging[bewerken | brontekst bewerken]

Tweede Kamer der Staten-Generaal[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Lijst van Tweede Kamerleden voor JA21 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Verkiezingsjaar	Lijsttrekker	Aantal stemmen	% van de stemmers	Aantal behaalde zetels
2021	Joost Eerdmans	246.620	2,37%	3 / 150

Eerste Kamer der Staten-Generaal[bewerken | brontekst bewerken]

In de Eerste Kamer heeft JA21 formeel geen zetels. Echter zijn zeven senatoren die voorheen lid waren van FVD die onder de naam Fractie-Nanninga in de Eerste Kamer zitting nemen. Deze leden zijn na de oprichting van JA21 lid geworden van die partij. Omdat JA21 niet heeft deelgenomen aan de Eerste Kamerverkiezingen, mogen leden niet onder deze naam in de Eerste Kamer zitten.

Europees Parlement[bewerken | brontekst bewerken]

Drie leden van JA21 zitten als onafhankelijke gedelegeerden binnen de fractie van Europese Conservatieven en Hervormers (ECH) in het Europees Parlement.

Provinciale Staten[bewerken | brontekst bewerken]

Van de 33 oud-Forum volksvertegenwoordigers die zich aansloten bij JA21 bleven er op 15 maart 2023, toen JA21 voor het eerst meedeed aan de verkiezingen voor de Provinciale Staten, 22 Statenleden over. De partij deed in alle provincies mee. Enkel in Groningen wisten zij geen zetels te behalen.

Zetels JA21 na PS2023
Provincie	Zetels
Groningen (provincie) Groningen	0 / 43
Friesland Friesland	1 / 43
Drenthe Drenthe	1 / 43
Overijssel Overijssel	2 / 47
Flevoland Flevoland	2 / 41
Gelderland Gelderland	2 / 55
Utrecht (provincie) Utrecht	2 / 49
Noord-Holland Noord-Holland	3 / 55
Zuid-Holland Zuid-Holland	4 / 55
Zeeland Zeeland	1 / 39
Noord-Brabant Noord-Brabant	2 / 55
Limburg Limburg	2 / 47
Nederland	22 / 572

Waterschappen[bewerken | brontekst bewerken]

Tijdens de gelijktijdig met de Provinciale Statenverkiezingen gehouden waterschapsverkiezingen 2023 deed JA21 mee in de vijf Zuid-Hollandse waterschappen. In elk van deze waterschappen behaalde de partij één zetel.

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Persbericht ledentallen Nederlandse politieke partijen per 1 januari 2023, DNPP
↑ ^a ^b Radicaal-rechts is voor een grotere groep kiezers aantrekkelijk geworden. NRC. Geraadpleegd op 16 februari 2023.
↑ ^a ^b Tokmetzis, Dimitri, Wat is het verschil tussen radicaal- en extreemrechts (en wat is fascisme)?. De Correspondent (10 mei 2019). Geraadpleegd op 16 februari 2023.
↑ ^a ^b PVV, Forum en JA21 maken samen radicaal-rechts groter. Sociale Vraagstukken (25 maart 2021). Geraadpleegd op 16 februari 2023.
↑ ^a ^b Hakhverdian, Armen, Cas Mudde: “Rutte vormt grotere bedreiging voor de liberale democratie dan uiterst rechts”. StukRoodVlees (27 maart 2021). Geraadpleegd op 16 februari 2023.
↑ https://www.theguardian.com/world/2021/mar/18/dutch-pm-mark-rutte-coalition-talks-election-victory, The Guardian
↑ https://theconversation.com/dutch-elections-mark-rutte-wins-another-term-but-fragmented-results-mask-continuing-popularity-of-the-far-right-156993, The Conversation
↑ Maussen, Marcel, Appels, Vita (2021). Wat heeft het populisme de christelijke kiezer te bieden?. Tijdschrift voor Religie, Recht en Beleid 12 (3): 67–90. ISSN:1879-7784. DOI:10.5553/TvRRB/187977842021012003006.
↑ Tien tegen één! Eerdmans verdedigt het populisme | Op weg naar het Lagerhuis.
↑ Eerdmans en Nanninga doen met 'JA21' mee aan verkiezingen, NOS
↑ [1], parlement.com
↑ JA21-oprichter Joost Eerdmans: 'Aan ons de taak het land te verdedigen', Panorama
↑ Joost Eerdmans: 'Het woord populist vind ik een eretitel', NPO Radio 1
↑ Kiesraad, Register - Verkiezingen - Kiesraad.nl. www.kiesraad.nl (22 april 2016). Geraadpleegd op 5 mei 2021.
↑ Partijgeschiedenis JA21.
↑ JA21 wil de enige echte partij tegen 'woke' worden. NRC Handelsblad (20 februari 2022).
↑ JA21 hoopt met 5 tot 8 zetels in Eerste Kamer Rutte rechtsaf te sturen. NOS (18 januari 2023).
↑ Exodus bij Forum, ook raadsfractie stapt uit partij, Het Parool
↑ 'Waarom trokken Baudets partijgenoten niet veel eerder een grens?'. Trouw. Geraadpleegd op 18 december 2020.
↑ 'Jongeren FvD blijven extreemrechtse berichten versturen'. nos.nl. Geraadpleegd op 18 december 2020.
↑ FVD-jongeren 'fascistisch' en 'antisemitisch' in appgroepen. HP/De Tijd (28 april 2020). Geraadpleegd op 18 december 2020.
↑ 15 partijprominenten, Staten- en gemeenteraadsleden van FVD stappen op NU
↑ FVD-afsplitsers Eerdmans en Nanninga, NRC
↑ Partij-informatie JA21. JA21. Geraadpleegd op 18 december 2020.
↑ Eerdmans' JA21 krijgt in één klap drie zetels in Europees Parlement. Rijnmond. Geraadpleegd op 3 maart 2021.
↑ Ex-FvD-senatoren stappen over naar JA21. De Telegraaf (24 december 2020). Geraadpleegd op 24 december 2020.
↑ Zeven senatoren (ex-FVD) sluiten zich aan bij partij Eerdams. RTV Rijnmond (24 december 2020). Geraadpleegd op 24 december 2020.
↑ Vogelaar op lijst van nieuwe partij JA21. Nieuwe Oogst (28 december 2020). Geraadpleegd op 29 december 2020.
↑ Kieslijst JA21. JA21 (7 januari 2021). Geraadpleegd op 7 januari 2021.
↑ Oud-FVD'er Annabel Nanninga wil niet Tweede Kamer in voor JA21. NRC.nl (5 januari 2021). Geraadpleegd op 5 januari 2021.
↑ Uitslag Tweede Kamerverkiezing Kiesraad, 26 maart 2021
↑ Nieuwe Tweede Kamer in drie etappes beëdigd NOS.nl, 31 maart 2021
↑ Standpunten JA21. JA21. Geraadpleegd op 11 januari 2021.
↑ JA21: kernenergie goedkoper. JA21. Geraadpleegd op 11 februari 2021.
↑ Guus Valk, JA21 wil de enige echte partij tegen ‘woke’ worden. NRC (20 februari 2022). Gearchiveerd op 7 maart 2023. Geraadpleegd op 15 april 2023. "Wokeconferentie — JA21 probeert van afkeer van wokedenken een politiek thema te maken. Een congres hierover toonde aan hoe lastig dat is."

[1] Persbericht ledentallen Nederlandse politieke partijen per 1 januari 2023, DNPP

[nrc-2] Radicaal-rechts is voor een grotere groep kiezers aantrekkelijk geworden. NRC. Geraadpleegd op 16 februari 2023.

[cor-3] Tokmetzis, Dimitri, Wat is het verschil tussen radicaal- en extreemrechts (en wat is fascisme)?. De Correspondent (10 mei 2019). Geraadpleegd op 16 februari 2023.

[soc-4] PVV, Forum en JA21 maken samen radicaal-rechts groter. Sociale Vraagstukken (25 maart 2021). Geraadpleegd op 16 februari 2023.

[srv-5] Hakhverdian, Armen, Cas Mudde: “Rutte vormt grotere bedreiging voor de liberale democratie dan uiterst rechts”. StukRoodVlees (27 maart 2021). Geraadpleegd op 16 februari 2023.

[6] ttps://www.theguardian.com/world/2021/mar/18/dutch-pm-mark-rutte-coalition-talks-election-victory, The Guardian

[7] ttps://theconversation.com/dutch-elections-mark-rutte-wins-another-term-but-fragmented-results-mask-continuing-popularity-of-the-far-right-156993, The Conversation

[chr-8] Maussen, Marcel, Appels, Vita (2021). Wat heeft het populisme de christelijke kiezer te bieden?. Tijdschrift voor Religie, Recht en Beleid 12 (3): 67–90. ISSN:1879-7784. DOI:10.5553/TvRRB/187977842021012003006.

[lagerhuis-9] Tien tegen één! Eerdmans verdedigt het populisme | Op weg naar het Lagerhuis.

[10] Eerdmans en Nanninga doen met 'JA21' mee aan verkiezingen, NOS

[11] [1], parlement.com

[12] JA21-oprichter Joost Eerdmans: 'Aan ons de taak het land te verdedigen', Panorama

[13] Joost Eerdmans: 'Het woord populist vind ik een eretitel', NPO Radio 1

[14] Kiesraad, Register - Verkiezingen - Kiesraad.nl. www.kiesraad.nl (22 april 2016). Geraadpleegd op 5 mei 2021.

[15] Partijgeschiedenis JA21.

[16] JA21 wil de enige echte partij tegen 'woke' worden. NRC Handelsblad (20 februari 2022).

[17] JA21 hoopt met 5 tot 8 zetels in Eerste Kamer Rutte rechtsaf te sturen. NOS (18 januari 2023).

[18] Exodus bij Forum, ook raadsfractie stapt uit partij, Het Parool

[19] 'Waarom trokken Baudets partijgenoten niet veel eerder een grens?'. Trouw. Geraadpleegd op 18 december 2020.

[20] 'Jongeren FvD blijven extreemrechtse berichten versturen'. nos.nl. Geraadpleegd op 18 december 2020.

[21] FVD-jongeren 'fascistisch' en 'antisemitisch' in appgroepen. HP/De Tijd (28 april 2020). Geraadpleegd op 18 december 2020.

[22] 15 partijprominenten, Staten- en gemeenteraadsleden van FVD stappen op NU

[23] FVD-afsplitsers Eerdmans en Nanninga, NRC

[24] Partij-informatie JA21. JA21. Geraadpleegd op 18 december 2020.

[25] Eerdmans' JA21 krijgt in één klap drie zetels in Europees Parlement. Rijnmond. Geraadpleegd op 3 maart 2021.

[26] Ex-FvD-senatoren stappen over naar JA21. De Telegraaf (24 december 2020). Geraadpleegd op 24 december 2020.

[27] Zeven senatoren (ex-FVD) sluiten zich aan bij partij Eerdams. RTV Rijnmond (24 december 2020). Geraadpleegd op 24 december 2020.

[28] Vogelaar op lijst van nieuwe partij JA21. Nieuwe Oogst (28 december 2020). Geraadpleegd op 29 december 2020.

[29] Kieslijst JA21. JA21 (7 januari 2021). Geraadpleegd op 7 januari 2021.

[30] Oud-FVD'er Annabel Nanninga wil niet Tweede Kamer in voor JA21. NRC.nl (5 januari 2021). Geraadpleegd op 5 januari 2021.

[31] Uitslag Tweede Kamerverkiezing Kiesraad, 26 maart 2021

[32] Nieuwe Tweede Kamer in drie etappes beëdigd NOS.nl, 31 maart 2021

[ja21-standpunten-33] Standpunten JA21. JA21. Geraadpleegd op 11 januari 2021.

[ja21-kernenergie-34] JA21: kernenergie goedkoper. JA21. Geraadpleegd op 11 februari 2021.

[35] Guus Valk, JA21 wil de enige echte partij tegen ‘woke’ worden. NRC (20 februari 2022). Gearchiveerd op 7 maart 2023. Geraadpleegd op 15 april 2023. "Wokeconferentie — JA21 probeert van afkeer van wokedenken een politiek thema te maken. Een congres hierover toonde aan hoe lastig dat is."

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

Tweede Kamer:	Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (34) · Democraten 66 (24) · Partij voor de Vrijheid (17) · Christen-Democratisch Appèl (15/14) · Socialistische Partij (9) · Partij van de Arbeid (9) · GroenLinks (8) · Forum voor Democratie (8/5) · Partij voor de Dieren (6) · ChristenUnie (5) · Volt Nederland (3/2) · JA21 (3) · Staatkundig Gereformeerde Partij (3) · DENK (3) · 50PLUS (1/0) · BoerBurgerBeweging (1) · BIJ1 (1) · afsplitsingen (3, 1, 1, 1)
Eerste Kamer:	Forum voor Democratie (12/1) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (12) · Christen-Democratisch Appèl (9) · GroenLinks (8) · Democraten 66 (7) · Partij van de Arbeid (6) · Partij voor de Vrijheid (5) · Socialistische Partij (4) · ChristenUnie (4) · Partij voor de Dieren (3) · 50PLUS (2) · Staatkundig Gereformeerde Partij (2) · Onafhankelijke Senaatsfractie (1) · afsplitsingen (7, 2, 2)
Europees Parlement:	Partij van de Arbeid (6) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (5) · Christen-Democratisch Appèl (4/5) · Forum voor Democratie (4/1) · GroenLinks (3) · Democraten 66 (2) · ChristenUnie-SGP (2) · Partij voor de Dieren (1) · 50PLUS (1/0) · Partij voor de Vrijheid (1/0) · afsplitsingen (3, 1)