Xinpusaurus
| Xinpusaurus Status: Uitgestorven | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| geslacht | |||||||||||||
| Xinpusaurus Yin et al., 2000 | |||||||||||||
| |||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Xinpusaurus[1][2] is een geslacht van uitgestorven thalattosauriërs[3] uit het Laat-Trias van Guanling in Guizhou, China. Sinds 2000 zijn er verschillende soorten benoemd: de typesoort Xinpusaurus suni en de soorten X. bamaolinensis en X. kohi. In een onderzoek dat in 2013 werd gepubliceerd werden de drie namen als synoniem van elkaar beschouwd, in welk geval X. suni de geldige naam zou zijn.[4] In een artikel uit 2014 werd X. kohi echter als een aparte soort opgevat.[5] Van een vierde soort, X. xingyiensis, werden in 2016 de naam en beschrijving gepubliceerd.[6]
Beschrijving[bewerken | brontekst bewerken]
Xinpusaurus is een thalattosauriër, een groep van mariene reptielen uit het Trias met lange, peddelachtige staarten en korte poten met onafhankelijk beweegbare vingers.[7] Het is met name een lid van de groep Thalattosauroidea, die wordt gekenmerkt door hun neerwaarts gebogen premaxillae.[8] Xinpusaurus had een korte nek en een van de weinige hersenpannen van thalattosauriërs die bewaard zijn gebleven. Het os dentale[9] is ook smal en korter dan de snuit, met robuuste, puntige tanden aan de voorkant van zijn kaken en brede plettende tanden aan de achterkant, wat suggereert dat hij zich voedde met prooien met een harde schaal, hoewel deze aanpassingen niet zo extreem zijn zoals die van Concavispina[10], die uitsluitend korte en stompe tanden had. Dit geslacht heeft ook een uniek opwaarts gebogen bovenkaaksbeen, een breed proximaal uiteinde van het opperarmbeen en een spaakbeen met een bolle buitenste rand en holle binnenste rand.
X. bamaolinensis en X. kohi hadden bijzonder langwerpige premaxillae welke een smalle en puntige snuit vormden. De exemplaren met de langste snuit zijn echter ook de kleinste in andere verhoudingen, dus dit kan een juveniele eigenschap zijn en kan niet worden gebruikt om deze soorten te onderscheiden van X. suni. X. xingyiensis is de grootste bekende soort en is waarschijnlijk ook de minst geavanceerde, omdat hij, in tegenstelling tot de andere soorten, geen achterste tak van het jukbeen[11] heeft en enige overeenkomsten vertoont met het geslacht Concavispina.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Xinpusaurus suni werd in 2000 voor het eerst beschreven door Yin et al. op basis van de vier exemplaren Gmr 010, 011, 012 en 013, waarbij alleen Gmr 010 (het holotype) een informele beschrijving ontving.[12] Andere exemplaren van deze soort zijn gevonden van 2001 tot 2002,[13] waaronder GGSr 001 (een goed bewaard gebleven schedel en gedeeltelijk postcraniaal skelet) IVPP V 11860 (een losse schedel), IVPP V 12673 (een gedeeltelijk skelet) en IVPP V 14372 (een losse schedel).[14] IVPP V 12673 is het enige goed beschreven exemplaar.
Xinpusaurus bamaolinensis werd in 2003 beschreven op basis van SPCV 30015, een compleet skelet met een goed bewaarde schedel en onderkaken, gevonden in twee losse platen.[15] Deze platen vertegenwoordigen mogelijk niet hetzelfde individu, in welk geval alleen de voorste plaat veilig aan het geslacht kan worden toegewezen. Inconsistenties in de beschrijving (zoals het rapporteren van een os quadratojugale, een kenmerk dat onbekend is bij thalattosauriërs) hebben geleid tot enige verwarring over de diagnose, en een herbeschrijving zou nodig zijn om deze problemen op te lossen en te bepalen of het een geldige soort is of niet.
Xinpusaurus kohi werd in 2004 beschreven op basis van specimen GMPKU 2000/05, een onvolledig skelet.[16] Dit exemplaar werd ook gevonden in twee platen, waarbij de achterste plaat het merendeel van de achterpoten mist en mogelijk niet van hetzelfde individu was als de eerste. Bovendien zijn er aanwijzingen dat er met een deel van de botstructuur bij de breuk is geknoeid en dat het meeste bekkenmateriaal verloren is gegaan. Een analyse uit 2013 toonde aan dat veel van de eigenschappen waarvan aanvankelijk werd aangenomen dat ze X. kohi van X. suni zouden onderscheiden, onnauwkeurig waren, als gevolg van onvolledige gegevens, verkeerde identificatie of slechte conservatie. Een herbeschrijving in 2014 heeft echter de geldigheid van de soort doen herleven. Deze herbeschrijving leverde aanvullende diagnostische kenmerken op en voerde aan dat de veranderingen relatief gering waren en dat de achterste plaat vrijwel zeker van hetzelfde individu was als de voorste.
Xinpusaurus xingyiensis werd in 2016 beschreven op basis van specimen XNGM WS-53-R3, een bijna compleet in anatomisch verband liggend skelet uit de Zhuganpo-afzetting van de Falangformatie.
Fylogenie[bewerken | brontekst bewerken]
Een fylogenetische analyse van thalattosauriërs die in 2013 werd gepubliceerd, vond dat Concavispina de zustersoort van Xinpusaurus was. Hieronder is een cladogram op basis van die analyse:
| Diapsida |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bronnen, noten en/of referenties
|