Antioxidant: verschil tussen versies
k Wijzigingen door 77.170.164.87 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door PieterJanR |
Inleiding uitgebreid |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| ⚫ | |||
Een '''antioxidant''' is een stof die [[oxidatie]] tegengaat. |
|||
Een '''antioxidant''' is een stof die [[oxidatie]] tegengaat. Oxidatie is een [[chemische reactie|chemisch proces]] waarbij [[vrije radicalen]] kunnen ontstaan: schadelijke deeltjes die de [[cel (biologie)|cel]]len van organismen aantasten. Antioxidanten voorkomen deze schadelijke reacties in het lichaam door de radicalen weg te vangen. Planten en dieren hebben complexe systemen om [[oxidatieve stress]] tegen te gaan, bijvoorbeeld door [[glutathion]] en bepaalde enzymen ([[catalase]]s en [[superoxidedismutase]]) aan te maken. Antioxidanten komen ook voor in voeding, zoals [[vitamine C]] en [[vitamine E]]. |
|||
| ⚫ | |||
De term "antioxidant" kan verwijzen naar twee totaal verschillende groepen stoffen: de industrieel geproduceerde chemicaliën die aan producten worden toegevoegd om oxidatie te voorkomen, en de natuurlijk voorkomende verbindingen die aanwezig zijn in voedsel. De eerstgenoemde industriële antioxidanten hebben verschillende toepassingen: ze fungeren bijvoorbeeld als [[conserveermiddel]]en in voedsel en cosmetica, maar ook als oxidatieremmers in brandstoffen.<ref name="Ullmann">{{citeer boek |doi=10.1002/14356007.a16_719.pub2|chapter=Automotive Fuels |title=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry |year=2007 |auteur=Dabelstein W, Reglitzky A, Schütze A, Reders K |isbn=978-3-527-30673-2 |taal=en}}</ref> |
|||
Ondanks dat antioxidanten belangrijk zijn voor normale lichamelijke processen, bestaat er nog geen consensus over de effectiviteit van antioxidant-[[voedingssupplement]]en bij het verbeteren van de gezondheid of het voorkomen van ziekten.<ref>{{Citeer journal|auteur=Neha K, Haider MR, Pathak A, Yar S.|jaar=2019 |titel= Medicinal prospects of antioxidants: A review |journal= European Journal of Medicinal Chemistry |volume= 178|issue= |pages= 687-704 |url= |doi= 10.1016/j.ejmech.2019.06.010 |taal=en|pmid=}}</ref> Supplementen met [[bètacaroteen]], [[vitamine A]] en [[vitamine E]] hebben geen positief effect op het algeheel [[sterftecijfer]],<ref>{{cite journal | auteur = Bjelakovic G, Nikolova D, Gluud C | taal=en|title = Meta-regression analyses, meta-analyses, and trial sequential analyses of the effects of supplementation with beta-carotene, vitamin A, and vitamin E singly or in different combinations on all-cause mortality: do we have evidence for lack of harm?|journal=PLOS ONE|volume=8|issue=9|pages=e74558| year=2013| pmid =24040282 | pmc = 3765487 | doi = 10.1371/journal.pone.0074558}}</ref><ref>{{citeer journal | auteur = Abner EL, Schmitt FA, Mendiondo MS, Marcum JL, Kryscio RJ | title = Vitamin E and all-cause mortality: a meta-analysis | journal = Current Aging Science | volume = 4 | issue = 2 | pages = 158–70 | taal=en|date = 2011 | pmid = 21235492 | pmc = 4030744 | doi = 10.2174/1874609811104020158 }}</ref> of het risico op [[kanker]].<ref>{{citeer journal | suteir = Cortés-Jofré M, Rueda JR, Corsini-Muñoz G, Fonseca-Cortés C, Caraballoso M, Bonfill Cosp X | title = Drugs for preventing lung cancer in healthy people | journal = The Cochrane Database of Systematic Reviews | volume = 10 | issue = | pages = CD002141 | year = 2012 | pmid = 23076895 | doi = 10.1002/14651858.CD002141.pub2 }}</ref><ref>{{citeer journal | auteur = Jiang L, Yang KH, Tian JH, Guan QL, Yao N, Cao N, Mi DH, Wu J, Ma B, Yang SH | title = Efficacy of antioxidant vitamins and selenium supplement in prostate cancer prevention: a meta-analysis of randomized controlled trials | journal = Nutrition and Cancer | volume = 62 | issue = 6 | taal=en|pages = 719–27 | year = 2010 | pmid = 20661819 | doi = 10.1080/01635581.2010.494335 }}</ref> Ook het vermeende positieve effect van [[seleen]] en vitamine E op [[hart- en vaatziekten]] is niet aangetoond.<ref>{{citeer journal | auteur = Rees K, Hartley L, Day C, Flowers N, Clarke A, Stranges S | title = Selenium supplementation for the primary prevention of cardiovascular disease | journal = The Cochrane Database of Systematic Reviews | volume = 1 | issue = 1 | taal=en|pages = CD009671 | year = 2013 | pmid = 23440843 | doi = 10.1002/14651858.CD009671.pub2 }}</ref><ref>{{citeer journal | auteur = Shekelle PG, Morton SC, Jungvig LK, Udani J, Spar M, Tu W, J Suttorp M, Coulter I, Newberry SJ, Hardy M | title = Effect of supplemental vitamin E for the prevention and treatment of cardiovascular disease | journal = Journal of General Internal Medicine | volume = 19 | taal=en§issue = 4 | pages = 380–9 | date = 2004 | pmid = 15061748 | pmc = 1492195 | doi = 10.1111/j.1525-1497.2004.30090.x }}</ref> |
|||
== Vrije radicalen == |
== Vrije radicalen == |
||
| Regel 13: | Regel 17: | ||
== Voedingssupplementen == |
== Voedingssupplementen == |
||
Antioxidanten zijn belangrijke stoffen voor een gezonde stofwisseling van het lichaam en zijn in alle cellen aan te treffen. Bij een voedingspatroon met voldoende groenten en fruit, is het gebruik van antioxidanten als voedingssupplement dan ook geheel overbodig. Antioxidanten zijn |
Antioxidanten zijn belangrijke stoffen voor een gezonde stofwisseling van het lichaam en zijn in alle cellen aan te treffen. Bij een voedingspatroon met voldoende groenten en fruit, is het gebruik van antioxidanten als voedingssupplement dan ook geheel overbodig. Antioxidanten zijn onder andere te vinden in groenten, fruit en noten. Bij kanker kan het gebruik van antioxidanten als voedingssupplementen daarentegen van groot nut zijn.<ref>{{Citeer journal |author=Singh K, Bhori M, Kasu YA, Bhat G, Marar T. |year=2018 |title=Antioxidants as precision weapons in war against cancer chemotherapy induced toxicity - Exploring the armoury of obscurity |journal=Saudi Pharm J. volume=26 |issue=2 |pages=177-190 |doi=10.1016/j.jsps.2017.12.013. |pmc=6111235}}</ref> |
||
Wat voedingssupplementen met antioxidanten betreft het volgende. De schadelijkheid van vrije radicalen in het lichaam wordt veroorzaakt doordat deze reacties aan kunnen gaan met bijvoorbeeld het [[Desoxyribonucleïnezuur|DNA]], wat kan leiden tot de ontregeling van de [[Mitose|celdeling]] en eventueel tot [[kanker]], of beschadiging van verschillende intracellulaire [[proteïne|eiwitten]]. In de klinische praktijk is een positief effect van supplementen met antioxidanten pas recent is aangetoond. Het Cedars-Sinai instituut in Californië ontdekte eerder Ədat hoge concentraties aan antioxidanten genetische afwijkingen kunnen veroorzaken in een [[In vitro|celkweek]] van stamcellen, waardoor de kweek kankerweefsel wordt.<ref name="PMID20506176">{{en}}Li TS, Marbán E. [http://dx.doi.org/10.1002/stem.438 Physiological levels of reactive oxygen species are required to maintain genomic stability in stem cells.] (2010) Stem Cells 28:1178-1185. {{PMID|20506176}}. Besproken in: [http://www.sciencedaily.com/releases/2010/05/100504173821.htm High doses of antioxidant supplements induce stem cell genetic abnormalities, study finds] ScienceDaily, 4 mei 2010 en [https://web.archive.org/web/20100616040849/http://www.depers.nl/wetenschap/477789/Geprezen-antioxidanten-blijken-juist-gevaarlijk.html Geprezen antioxidanten blijken juist gevaarlijk]. De Pers 10 mei 2010.</ref> Of dit ook relevantie heeft voor het ontstaan van kanker bij de mens is onduidelijk. De resultaten van onderzoek dat ''in vitro'' heeft plaatsgevonden zijn niet zonder meer geldig voor de situatie ''[[in vivo]]''. |
Wat voedingssupplementen met antioxidanten betreft het volgende. De schadelijkheid van vrije radicalen in het lichaam wordt veroorzaakt doordat deze reacties aan kunnen gaan met bijvoorbeeld het [[Desoxyribonucleïnezuur|DNA]], wat kan leiden tot de ontregeling van de [[Mitose|celdeling]] en eventueel tot [[kanker]], of beschadiging van verschillende intracellulaire [[proteïne|eiwitten]]. In de klinische praktijk is een positief effect van supplementen met antioxidanten pas recent is aangetoond. Het Cedars-Sinai instituut in Californië ontdekte eerder Ədat hoge concentraties aan antioxidanten genetische afwijkingen kunnen veroorzaken in een [[In vitro|celkweek]] van stamcellen, waardoor de kweek kankerweefsel wordt.<ref name="PMID20506176">{{en}}Li TS, Marbán E. [http://dx.doi.org/10.1002/stem.438 Physiological levels of reactive oxygen species are required to maintain genomic stability in stem cells.] (2010) Stem Cells 28:1178-1185. {{PMID|20506176}}. Besproken in: [http://www.sciencedaily.com/releases/2010/05/100504173821.htm High doses of antioxidant supplements induce stem cell genetic abnormalities, study finds] ScienceDaily, 4 mei 2010 en [https://web.archive.org/web/20100616040849/http://www.depers.nl/wetenschap/477789/Geprezen-antioxidanten-blijken-juist-gevaarlijk.html Geprezen antioxidanten blijken juist gevaarlijk]. De Pers 10 mei 2010.</ref> Of dit ook relevantie heeft voor het ontstaan van kanker bij de mens is onduidelijk. De resultaten van onderzoek dat ''in vitro'' heeft plaatsgevonden zijn niet zonder meer geldig voor de situatie ''[[in vivo]]''. |
||
Versie van 15 apr 2020 20:45
Een antioxidant is een stof die oxidatie tegengaat. Oxidatie is een chemisch proces waarbij vrije radicalen kunnen ontstaan: schadelijke deeltjes die de cellen van organismen aantasten. Antioxidanten voorkomen deze schadelijke reacties in het lichaam door de radicalen weg te vangen. Planten en dieren hebben complexe systemen om oxidatieve stress tegen te gaan, bijvoorbeeld door glutathion en bepaalde enzymen (catalases en superoxidedismutase) aan te maken. Antioxidanten komen ook voor in voeding, zoals vitamine C en vitamine E.
De term "antioxidant" kan verwijzen naar twee totaal verschillende groepen stoffen: de industrieel geproduceerde chemicaliën die aan producten worden toegevoegd om oxidatie te voorkomen, en de natuurlijk voorkomende verbindingen die aanwezig zijn in voedsel. De eerstgenoemde industriële antioxidanten hebben verschillende toepassingen: ze fungeren bijvoorbeeld als conserveermiddelen in voedsel en cosmetica, maar ook als oxidatieremmers in brandstoffen.[1]
Ondanks dat antioxidanten belangrijk zijn voor normale lichamelijke processen, bestaat er nog geen consensus over de effectiviteit van antioxidant-voedingssupplementen bij het verbeteren van de gezondheid of het voorkomen van ziekten.[2] Supplementen met bètacaroteen, vitamine A en vitamine E hebben geen positief effect op het algeheel sterftecijfer,[3][4] of het risico op kanker.[5][6] Ook het vermeende positieve effect van seleen en vitamine E op hart- en vaatziekten is niet aangetoond.[7][8]
Vrije radicalen
Een antioxidant is in staat om schadelijke vrije radicalen te neutraliseren, die door hun ongepaarde elektron sterk geneigd zijn moleculen uit de omgeving te oxideren. De meeste antioxidanten doen dit door met de vrije radicalen te reageren, waardoor ze onschadelijk worden. Antioxidanten worden toegevoegd aan levensmiddelen, cosmetica, kunststoffen en diverse andere producten om de oxidatie door zuurstof uit de lucht tegen te gaan. Hierdoor wordt de houdbaarheid verlengd.
Voeding
Oxidatie in levensmiddelen kan de kwaliteit van het levensmiddel aantasten. Vandaar dat antioxidanten vaak aan levensmiddelen worden toegevoegd. Bij levensmiddelen worden toegevoegde antioxidanten op het etiket van levensmiddelen aangeduid met een E-nummer, zoals vastgelegd is door de Europese Unie. Daarnaast kunnen antioxidanten van nature voorkomen in voedingsmiddelen.
Voorbeelden van antioxidanten in voeding zijn vitamine C, vitamine E, resveratrol en citroenzuur. Daarnaast zijn bepaalde mineralen zoals seleen, chroom en zink belangrijk omdat ze deel uitmaken van enzymen die als antioxidant werken. Ook urinezuur werkt in het lichaam als antioxidant.
Voedingssupplementen
Antioxidanten zijn belangrijke stoffen voor een gezonde stofwisseling van het lichaam en zijn in alle cellen aan te treffen. Bij een voedingspatroon met voldoende groenten en fruit, is het gebruik van antioxidanten als voedingssupplement dan ook geheel overbodig. Antioxidanten zijn onder andere te vinden in groenten, fruit en noten. Bij kanker kan het gebruik van antioxidanten als voedingssupplementen daarentegen van groot nut zijn.[9]
Wat voedingssupplementen met antioxidanten betreft het volgende. De schadelijkheid van vrije radicalen in het lichaam wordt veroorzaakt doordat deze reacties aan kunnen gaan met bijvoorbeeld het DNA, wat kan leiden tot de ontregeling van de celdeling en eventueel tot kanker, of beschadiging van verschillende intracellulaire eiwitten. In de klinische praktijk is een positief effect van supplementen met antioxidanten pas recent is aangetoond. Het Cedars-Sinai instituut in Californië ontdekte eerder Ədat hoge concentraties aan antioxidanten genetische afwijkingen kunnen veroorzaken in een celkweek van stamcellen, waardoor de kweek kankerweefsel wordt.[10] Of dit ook relevantie heeft voor het ontstaan van kanker bij de mens is onduidelijk. De resultaten van onderzoek dat in vitro heeft plaatsgevonden zijn niet zonder meer geldig voor de situatie in vivo.
Cosmetica
Aan cosmetica met olie, vet en vetachtige stoffen zoals crèmes en aan cosmetica met veel geurstoffen zoals parfum worden meestal antioxidanten toegevoegd. In crèmes en andere vette cosmetica is dit vaak Vitamine E, in parfums meestal BHT en BHA.
Externe links
Bronnen, noten en/of referenties
|