Gebruiker:Jan D. Berends/zandbak
| Paul Maximilian Eppstein | ||||
|---|---|---|---|---|
| Algemeen | ||||
| Geboortedatum | 4 maart 1902 | |||
| Geboorteplaats | Ludwigshafen, (Duitsland) | |||
| Sterfdatum | 27 september 1944 | |||
| Plaats van overlijden | getto Theresienstadt | |||
| Functie | ||||
| Zijde | Holocaustslachtoffer | |||
| Organisatie | Ältestenrat | |||
| Speciale functie | Tweede Judenältester in het getto Theresienstadt( 29 januari 1943 – 27 september 1944) | |||
| ||||
Paul Eppstein (Ludwigshafen, (Duitsland), 4 maart 1902 – getto Theresienstadt, 27 september 1944) was een Duitse socioloog en Judenältester van het getto Theresienstadt.
Leven en werk[bewerken | brontekst bewerken]
Paul Maximilian Eppstein was de zoon van handelsreiziger Isidor Eppstein (1869–1916) en zijn vrouw Johanna, geb. Scharff (geb. 1874), getrouwd met Dr. Hedwig Strauß (geb. 1903). Zijn vroegste kinderjaren bracht hij door in Ludwigshafen totdat het gezin naar Mannheim verhuisde. In 1909 werd zijn broer Lothar geboren (in 1977 in de Verenigde Staten overleden). Na het overlijden van Isidor Eppstein in 1918 keerde de familie terug naar Ludwigshafen. In 1920 haalde hij in Mannheim zijn diploma aan de Oberrealschule (VWO-school) aansluitend studeerde hij, onder o.a. Max Weber, Karl Jaspers en Karl Mannheim, aan de Ruprecht-Karls-universiteit recht, sociologie en economie. Hij promoveerde in 1924 aan de faculteit der wijsbegeerte op het proefschrift: Der Durchschnitt als statistische Fiktion (Het gemiddelde als statistische fictie)
In 1928 werd Eppstein bestuurder van de Mannheimer Abendakademie und Volkshochschule, die in enkele jaren tot één der meest toonaangevende instituten in Duitsland op het gebied van avond- en volwassenenonderwijs zou uitgroeien. Op 14 augustus 1930 trouwde hij in Ludwigshafen met Dr. Hedwig Strauß. In de dertiger jaren doceerde Eppstein aan de Hochschule für die Wissenschaft des Judentums in Berlijn sociologie. In 1933 verscheen het door hem geschreven Die Symptomatik in der Konjunkturforschung.[1]
Na Hilers machtsovername in 1933 werd de volkshogeschool gesloten. Eppstein ging naar Berlijn en trad toe tot het bestuur van Reichsvertretung der Deutschen Juden (Rijks vertegenwoordiging van de Duitse Joden), daar was hij voornamelijk belast met administratieve- en sociale taken.
Na de Kristallnacht op 9 en 10 november 1938 werd Eppstein uitgenodigd naar Engeland te komen om colleges sociologie te geven, die hij afwees omdat hij Duitsland niet verlaten wilde. In deze tijd werd hij veelvuldig door de Gestapo gevangen genomen.
Vanaf juli 1939 was hij werkzaam in de nieuw opgerichte Reichsvereinigung der Juden in Deutschland en moest hij meer malen zich op het Reichssicherheitshauptamt (RSHA) – afdeling IVB4, van Adolf Eichmann's het zo genoemde Eichmannreferat te verschijnen. Als vertegenwoordiger van de Reichsvereinigung werd vhem samen met Josef Löwenherz van de Israelitischen Kultusgemeinde Wien door Adolf Eichmann in het bijzijn van Rolf Günther en Friedrich Suhr meegedeeld dat vanaf 19 september 1941 alle Joden in het Duitse Rijk een Jodenster moesten dragen.[2]
Eind januari 1943 werd Dr. Eppstein samen met Leo Baeck naar Theresienstadt gedeporteerd. Bij aankomst op 29 januari wordt hij gelijk tot voorzitter van de Ältestenrat van de Joden benoemd, officieel samen met Jakob Edelstein, praktisch lost hem hem per direct af. Diese hatten auch die tragische Aufgabe, die Deportationen in die Vernichtungslager mit vorzubereiten.
Op 27 september 1944 wordt Paul Maximilian Eppsten door de SS in de kleine vesting doodgeschoten. Zijn vrouw Hedwig werd op 28 oktober naar het concentratiekamp Auschwitz gedeporteerd en daar vermoord.
Als Judenältester werd hij opgevolgd door Dr. Benjamin Murmelstein.
Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]
- Lexikon des Judentums, Bertelsmann-Lexikon-Verlag, Gütersloh 1971, ISBN 3-570-05964-2, Sp. 187.
- Frank, Ludwig. In: Karl Otto Watzinger: Geschichte der Juden in Mannheim 1650-1945. Kohlhammer, Stuttgart 1984, S. 89–92. ISBN 3-17-008696-0.
- Israel Gutman (Hrsg.): Enzyklopädie des Holocaust - Die Verfolgung und Ermordung der europäischen Juden, Piper Verlag, München/Zürich 1998, 3 Bände, ISBN 3-492-22700-7.
Referenties[bewerken | brontekst bewerken]
- ↑ Die Symptomatik in der Konjunkturforschung / Paul Eppstein. Katalog der Deutschen Nationalbibliothek. Geraadpleegd op 12 december 2011. .
- ↑ Esriel Hildesheimer : "Jüdische Selbstverwaltung unter dem NS-Regime", Mohr Siebeck, 1994, ISBN 9783161461798, S. 204
- Eppstein, Dr. Paul Das Theresienstadt-Lexikon
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Jakob Edelstein op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.