Acroplous
| Acroplous Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Vroeg-Perm | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
| Acroplous vorax | |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||
| Acroplous Holton, 1959 | |||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||
| Acroplous vorax | |||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Acroplous[1] is een geslacht van uitgestorven dvinosauride temnospondyle Batrachomorpha (basale 'amfibieën') binnen de familie Eobrachyopidae.
Onderzoeksgeschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Acroplous werd in 1959 beschreven door Nicholas Hotton met de typesoort Acroplous vorax. De typevindplaats is in Riley County binnen de Speiser Shale (Vroeg-Perm). De oorspronkelijke beschrijving beschreef alleen het holotype (KUVP 9822), een gedeeltelijk ontwrichte schedel met losse, geassocieerde postcrania. De geslachtsnaam komt van het Griekse woord voor 'hoge vaart', gebaseerd op Hottons gevolgtrekking dat het een aan de oppervlakte voortbewegend dier was. De soortaanduiding betekent 'vraatzuchtig' in het Latijn.
Hotton suggereerde dat materiaal van de Dunkard Group uit Pennsylvania, dat eerder door Romer (1952) was beschreven als Saurerpeton obtusum, zou kunnen duiden op een Appalachisch voorkomen van Acroplous. Dit materiaal werd echter niet beschouwd als behorend tot Acroplous of Isodectes, het oudste synoniem van Saurerpeton, door Schoch & Milner (2014) en is in plaats daarvan slechts vermeld als Dvinosauroidea incertae sedis. De typevindplaats werd in 1971 heropend door Orville Bonner en Larry Martin van de University of Kansas, wat leidde tot de ontdekking van extra gewerveld materiaal, waaronder een nieuw exemplaar van Acroplous dat werd beschreven door Coldiron (1978). Net als het holotype, bestond dit exemplaar ook uit een gedeeltelijk niet in verband liggende schedel met losse, bijbehorende postcrania. Coldiron presenteerde ook een van de vroegste fylogenieën van Dvinosauria, maar deze vroege analyses in het algemeen werden aangetast door de toenmalige opvatting dat brachyopoïden nauw verwant waren aan dvinosauriërs, terwijl dit niet werd ondersteund door meer recente cladistische analyses. Desalniettemin hadden deze deskundigen gelijk in het identificeren van veel overeenkomsten met Isodectes, die momenteel de enige andere eobrachyopide is.
Aanvullend materiaal van Acroplous werd in 1976 ontdekt op een andere vindplaats in de Speiser Shale, ongeveer veertig mijl van de typevindplaats in Wabaunsee County, Kansas. Dit materiaal werd beschreven door Foreman (1990), die ook aanvullend, voorheen onbeschreven materiaal observeerde van de typevindplaats. De door Foreman beschreven exemplaren waren de meest volledig bekende schedels, die een volledige schedelreconstructie mogelijk maakten. Foreman zette het model voort waarin Acroplous in dezelfde familie werd geplaatst als Isodectes (Saurerpetontidae, nu een jonger synoniem van Eobrachyopidae nadat Saurerpeton synoniem werd aan Isodectes). Onlangs beschreven Englehorn et al. (2008) nieuw materiaal van Acroplous van verschillende locaties in de Eskridge Formation-afzetting in Richardson County, Nebraska, evenals een ander exemplaar van de typelocatie dat in de jaren 1960 door Hotton was verzameld. Men denkt dat de afzettingen van Nebraska (de Humboldt-vindplaatsen) uit het Asselien zijn en dus ouder dan de horizonten van de Speiser Shale. Deze beschrijving gaf aanvullende informatie over de schedel op basis van de meest volledig bekende exemplaren en de meest gedetailleerde informatie over de onderkaak. In 2008 was het idee dat dvinosauriërs en brachyopoïden nauw verwant waren uit de gratie geraakt, en dus bemonsterde de fylogenetische analyse van Englehorn et al. alleen andere paleozoïsche taxa, waarin ze Acroplous terugvonden als nauw verwant aan Isodectes.
Anatomie[bewerken | brontekst bewerken]
Acroplous wordt gediagnosticeerd door verschillende autapomorfieën (onder dvinosauriërs), waaronder een venster dat de neusholten verbindt tussen de premaxillae; van voor naar achter verkort achterste schedeldak; en in elkaar grijpende symfysen van de onderkaken gevormd door naar binnen uitstekende takken. Vergeleken met Isodectes heeft het een proportioneel bredere schedel (breder dan lang), mist een intertemporale en heeft het minder ontwikkelde laterale lijngroeven. Met name de meest complete exemplaren van Acroplous zijn kleiner dan die vertegenwoordigd door meer fragmentarische of geïsoleerde schedelresten, wat suggereert dat eerdere beschrijvingen zijn gebaseerd op jongvolwassen of juveniel materiaal.
Fylogenie[bewerken | brontekst bewerken]
Historisch gezien is Acroplous in dezelfde familie geplaatst als Isodectes (en overeenkomstige jongere synoniemen van Saurerpeton). Deze familie is echter soms teruggevonden als parafyletisch binnen de bredere Dvinosauroidea. Hieronder is de fylogenie van Marsicano et al. (2021):
| Dvinosauria |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bronnen, noten en/of referenties
|