J.M.A. Biesheuvel

J.M.A. Biesheuvel
	J.M.A. Biesheuvel met het boekenweekgeschenk Een overtollig mens van 1988
Algemene informatie
Volledige naam	Jacob Martinus Arend Biesheuvel
Geboren	23 mei 1939
Geboorteplaats	Schiedam
Overleden	30 juli 2020
Overlijdensplaats	Leiden
Land	Nederland
Werk
Jaren actief	1972 - heden
Uitgeverij	J.M. Meulenhoff; Van Oorschot
	Dbnl-profiel
	Website
Portaal	Literatuur

Jacob Martinus Arend (Maarten) Biesheuvel (Schiedam, 23 mei 1939), auteursnaam J.M.A. Biesheuvel, is een Nederlandse schrijver. Hij debuteerde in 1972 met de verhalenbundel In de bovenkooi, waarmee hij onmiddellijk naam maakte.

Levensloop

Biesheuvel en minister Brinkman tussen zogenaamde personificaties van de Nederlandse en Vlaamse leeuw (Boekenweek 1988)

Biesheuvel studeerde rechten aan de Rijksuniversiteit Leiden vanaf 1960. Hij werd lid van de studentenvereniging Catena. Hij schreef voor het verenigingsblad en voor het Leids Universiteits Blad.

In Biesheuvels werk komt o.a. zijn bijzondere relatie tot uiting met de jurist en essayist Huib Drion en de hoogleraar Russische literatuur Karel van het Reve, wiens colleges hij volgde en die hij God noemde. Hij onderhield met hen een intensieve correspondentie.

Hij heeft gewoond aan het Rapenburg, de Nieuwe Rijn en de Brahmslaan en woont anno 2013 nog steeds in Leiden, in een houten huis genaamd Sunny Home. Hij is getrouwd met Eva Gütlich.

Werk

Biesheuvel maakt gebruik van allerlei literaire verteltechnieken. Hij parodieert en ironiseert. In zijn debuut rekende hij op speelse wijze af met een verleden waarin een gereformeerde opvoeding, een verblijf in een psychiatrische inrichting en de literatuur (bijvoorbeeld Moby Dick, Vladimir Nabokov) een grote rol spelen. Naast verhalen met een hoog werkelijkheidsgehalte schreef hij kolderieke, surrealistische vertellingen. In zijn talrijke volgende bundels bewees Biesheuvel een meester te zijn in het soms autobiografische, soms gedeeltelijk fictieve verhaal.

Zo komt in de bundel Godencirkel het korte verhaal Met een been in het graf voor, dat beschrijft hoe een schipper op zee zijn been verliest, dat hij nadien te Katwijk in zijn bijzijn laat begraven. Dit verhaal voegt in het bestek van tweeënhalve pagina al zijn thema's samen. Het gegeven werd in 1987 door Maarten Vonder en Tom Löwenthal bewerkt tot een kameropera.

Naast verhalen heeft Biesheuvel ook een aantal gedichten geschreven, waaronder Tussen dieren, tussen mensen.

J.M.A. Biesheuvel publiceerde vooral bij uitgeverij J.M. Meulenhoff. In 2005 is hij overgestapt naar uitgeverij Van Oorschot, waar in 2008 zijn Verzameld Werk is uitgegeven.

Ontvangst

Biesheuvels werk heeft binnen de literaire kritiek altijd op veel bijval kunnen rekenen. In de bovenkooi was een van de meest succesvolle debuten in de naoorloge Nederlandse literatuur. Gerrit Komrij noemde Biesheuvel in Vrij Nederland een meester in 'absurd cynisme' en in 'surreële logica'. Na zijn bespreking gingen vele andere critici door de jaren heen overstag. In zijn werk werden vooral zijn tegendraadse verteltechniek, zijn licht archaïsche stijl, zijn onstuitbare humor en de ontwapenende eerlijkheid over zijn geestelijke toestand geprezen.

In de jaren tachtig ging men in Biesheuvels verhalen een hoofdpersonage herkennen dat meer en meer gesteld raakte op huis en haard en minder openlijk sprak over zijn levensangst, zoals in de bundel Reis door mijn kamer.

Vanaf 1990 liep Biesheuvels productie door manische depressiviteit ernstig terug en verdween de schrijver uit de aandacht van de literaire kritiek. Actualiteitenprogramma EénVandaag portretteerde hem op 4 maart 2015 naar aanleiding van het boekenweekthema Waanzin.

Onderscheidingen

In 1985 werd hem de F. Bordewijk Prijs overhandigd. Op 24 mei 2007, één dag na zijn 68e verjaardag, ontving Biesheuvel voor zijn gehele oeuvre de prestigieuze P.C. Hooft-prijs 2007.^[1] In april 2008 werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Eerder was hij al benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Sinds 2015 bestaat er de J.M.A. Biesheuvelprijs voor de beste korteverhalenbundel.

Bibliografie

In de bovenkooi (1972)
Slechte mensen (1973)
Het nut van de wereld (1975)
De weg naar het licht en andere verhalen (1977)
Een dag uit het leven van David Windvaantje (1978)
De verpletterende werkelijkheid (1979)
De merel (1980)
Duizend vlinders (1981)
Hoe de dieren in de hemel kwamen, voorafgegaan door Die aardige beer (1982)
Brommer op zee (1982)
De bruid (1982)
De steen der wijzen (1983)
De wereld moet beter worden (1984, vervanging door de auteur van de bundels Slechte mensen en Het nut van de wereld)
Reis door mijn kamer (1984)
Zeeverhalen (1985)
De klacht van de dorpsschoolmeester (1985)
Eert uw vader en uw moeder (1985)
Godencirkel (1986)
De angstkunstenaar (1987)
Een overtollig mens (1988), boekenweekgeschenk)
Biesboek (1988)
Konijn (1988)
Vijftig verhalen (1989)
Carpe diem (1989)
Een overtollig mens en andere verhalen (1990, bevat de bundels Een overtollig mens en Carpe diem)
Onrust (1992)
Kind / Het wonder (1994)
Zes novellen (2001)
Oude geschiedenis van Pa, die leefde als een dier want hĳ schaamde zich nergens voor en hĳ was erg practisch (2002)
Eva's keus (2003, bundeling verhalen, samengesteld door Eva Gütlich)
Verzameld werk (2008, 3 delen dundruk)
Brief aan Vader (2015, keuze uit eigen werk, aangevuld met niet eerder gepubliceerde verhalen)

Lijstduwer

Voor de Europese Parlementsverkiezingen van mei 2014 stond Biesheuvel op de kandidatenlijst van de Partij voor de Dieren.

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

↑ PC Hooftprijs uitgereikt aan Maarten Biesheuvel Trouw, 24 mei 2007.

[1] PC Hooftprijs uitgereikt aan Maarten Biesheuvel Trouw, 24 mei 2007.

[1]