Lijst van Tibetaanse schrijvers
Dit is een chronologische lijst van Tibetaanse schrijvers
7e-10e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]
| Naam | Leven | Wylie | - |
|---|---|---|---|
| Thonmi Sambhota | 7e eeuw | thon mi sam bho ta | uitvinder van het Tibetaans schrift |
| Yeshe Tsogyal | 8e eeuw | ye shes mtsho rgyal | Prinses van Kharchen |
| Nampar Nangdze Lotsawa, Vairocana | 8e eeuw | rnam par snang mdzad lo tsa ba | vertaler in de eerste vertalingsfase van de boeddhistische uit het Indische Sanskriet |
| Padmasambhava | 8e tot 9e eeuw | pad ma 'byung gnas | bracht het boeddhisme naar Tibet |
| Yutog Yönten Gönpo (de oudere) | 708-833 | g.yu thog yon tan mgon po | stelde een fundamenteel werk op van de Tibetaanse geneeskunde (Ghvü Shi) |
| Lochen Rinchen Tsangpo | 957-1055 | lo chen rin chen bzang po | geldt als vertaler van Sarmateksten, waarop vooral de sakyatraditie zich beroept |
| Drogmi Lotsawa | 993-1050 | brog mi lo tsa ba | belangrijke vertaler van de Sarmateksten |
11e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]
| Naam | Leven | Wylie | - |
|---|---|---|---|
| Tertön Sanggye Lama | 1000-1080 | gter ston sangs rgyas bla ma | geldt als eerste Tertön |
| Marpa | 1012-1097 | mar pa | de vertaler |
| Milarepa | 1040-1123 | mi la ras pa | Vajraleider |
| Rinchen Drag (Bari Lotsawa) | 1040-1111 | ba ri lo tsa ba rin chen grags | 2e troonhouder van de sakya, schreef onder andere de Honderd Sadhana's van de Bari |
| Langri Tangpa | 1054-1123 | glang ri thang pa | - |
| Patsab Lotsawa Nyima Dragpa | 1055-? | pa tshab lo tsa ba nyi ma grags pa | vertaalde veel Madhyamaka-teksten in het Tibetaans |
| Gampopa | 1079-1153 | sgam po pa | oprichter van de kagyütraditie |
| Sachen Künga Nyingpo | 1092-1158 | sa chen kun dga' snying po | systematiseerde de leer van de sakyatraditie |
12e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]
| Naam | Leven | Wylie | - |
|---|---|---|---|
| Ngoje Repa | 12e eeuw | ngo rje ras pa | - |
| Chekawa Yeshe Dorje | 1101-1175 | 'chad ka ba ye shes rdo rje | onder andere Zeven punten van de training van de geest |
| Nyangral Nyima Öser | 1124-1192 | nyang ral nyi ma 'od zer | Tertön |
| Yutog Sarma Yönten Gönpo (de jongere) | 1126-1202 | g.yu thog yon tan mgon po | Tibetaanse geneeskunde, voltooiing van de Ghvü Shi |
| Sönam Tsemo | 1142-1182 | bsod nams rtse mo | sakya |
| Drikungpa Jigten Sumgon | 1143-1217 | 'jig rten gsum mgon | - |
| Dragpa Gyaltsen | 1147-1216 | grags pa rgyal mtshan | commentaar op de vijftig versen van Ashvagosha: De methode voor de omgang met een goeroe |
| Sakya Pandita Kunga Gyaltsen | 1182-1251 | sa skya pandi ta kun dga' rgyal mtshan | een van de vijf eerwaardige meesters van de sakya |
13e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]
| Naam | Leven | Wylie | - |
|---|---|---|---|
| Karma Pakshi | 1204-1283 | karma pak shi | 2e karmapa, schreef meer dan honderd teksten die in Tsurphu bewaard bleven |
| Goeroe Chöwang | 1212-1270 | gu ru chos dbang | Tertön |
| Chögyal Phagspa Lodrö Gyaltsen | 1235-1279/80 | chos rgyal 'phags pa blo gros rgyal mtshan | ontwikkelaar van het Phagspa-schrift |
| Rangjung Dorje | 1284-1339 | rang byung rdo rje | 3e karmapa |
| Butön Rinchen Drub | 1290-1364 | bu ston rin chen grub | 11e abt van het Shalu, katalogiseerde duizenden religieuze en filosofische geschriften |
| Dolpopa Sherab Gyaltsen | 1292-1361 | dol po pa shes rab rgyal mtshan |
zie ook Kalachakra |
14e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]
| Naam | Leven | Wylie | - |
|---|---|---|---|
| Karma Lingpa | 14e eeuw | karma gling pa | Tertön |
| Longchen Rabjam | 1308-1363 | klong chen rab 'byams | schrijver van verschillende Dzogchen-geschriften en boeddhistische filosofie, Tertön |
| Tsalpa Künga Dorje | 1309-1364 | tshal pa kun dga' rdo rje | schrijver van de Rode annalen |
| Orgyen Lingpa | 1323-? | o rgyan gling pa | Tertön |
| Rigzin Gödem | 1337-1409 | rig 'dzin rgod ldem | ontdekte de Noordelijke schatten |
| Rolpey Dorje | 1340-1383 | rol pa'i rdo rje | 4e karmapa, schrijver van veel doha's |
| Dorje Lingpa | 1346-1405 | rdo rje gling pa | Tertön |
| Rendawa Shonnu Lodrö | 1349-1412 | red mda' ba gzhon nu blo gros | - |
| Tsongkhapa | 1357-1419 | tsong kha pa | hervormer van het Tibetaans boeddhisme, gelugtraditie |
| Gyaltsab Je | 1364-1432 | rgyal tshab rje | - |
| Pänchen Chogley Namgyal | 1376-1451 | pan chen phyogs las rnam rgyal | bodong-school |
| Khädrub Je | 1385-1438 | mkhas grub rje | - |
| Gendün Drub | 1391-1474 | dge 'dun grub pa | 1e dalai lama, Training van de geest in op de grote manier |
| Gö Lotsawa Shonnu Päl | 1392-1481 | 'gos lo tsa ba gzhon nu dpal | schrijver van de Blauwe annalen |
15e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]
| Naam | Leven | Wylie | - |
|---|---|---|---|
| Pengar Jampäl Tsangpo | 15e eeuw | ban sgar ba 'jam dpal bzang po | schrijver van een beroemd smeekgebed uit de Mahamudra-linie |
| Ratna Lingpa | 1403-1478 | rat na gling pa | Tertön |
| Khädrup Norsang Gyatso | 1423-1513 | mkhas grub nor bzang rgya mtsho | - |
| Gorampa Sönam Sengge | 1429-1489 | go rams pa bsod nams seng ge | - |
| Pema Lingpa | 1450-1521 | padma gling pa | Tertön |
| Tsang Nyon Heruka | 1452-1507 | gtsang smyon he ru ka | schreef onder andere een biografie van Marpa en Milarepa |
| Chödrag Gyatso | 1454-1506 | chos grags rgya mtsho | schreef veel teksten, waaronder een commentaar op de Abhisamayalamkara (Mahayana-soetras) en zijn bekendste werk De oceaan van de bewijsvoering, een commentaar op de Pramana-literatuur |
| Sera Jetsün Chökyi Gyaltsen | 1469-1544 | se ra rje btsun chos kyi rgyal mtshan | schrijver van leerboeken die onder andere in Ganden worden bestudeerd |
| Gendün Gyatso | 1475-1542 | dge 'dun rgya mtsho | 2e dalai lama, mystieke verzen en visioenen |
| Pänchen Sönam Dragpa | 1478-1554 | pan chen bsod nams grags pa | schrijver van de Nieuwe rode annalen |
| Ngari Panchen | 1487-1542 | mnga' ris pan chen | - |
| Gotsang Repa | 1494-1570 | rgod tshang ras pa | - |
| Ngorchen Könchog Lhündrub | 1497-1557 | ngor chen dkon mchog lhun grub | schrijver van de "Drie visioenen" (fundamenteel werk van de sakyaschool) |
16e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]
| Naam | Leven | Wylie | - |
|---|---|---|---|
| Tsuglag Trengwa | 1504-1566 | gtsug lag 'phreng ba | 2e Nenang Pawo, historische teksten |
| Mikyö Dorje | 1507-1554 | mi bskyod rdo rje | 8e karmapa, heeft veel teksten en commentaren geschreven voor de Soetrayana, zoals instructies voor de tantra's |
| Pema Karpo | 1527-1592 | padma dkar po | - |
| Sönam Gyatso | 1543-1588 | bsod nams rgya mtsho | 3e dalai lama, Het fasenpad: zuiver goud, Lamrim |
| Wangchug Dorje | 1556-1603 | dbang phyug rdo rje | 9e karmapa, schreef onder andere drie Mahamudra-termas |
| Lobsang Chökyi Gyaltsen | 1570-1662 | blo bzang chos kyi rgyal mtshan | 4e pänchen lama, schrijver van een bekend Lamrim |
| Jonang Taranatha | 1575-1634 | tA ra nA tha | schreef een belangrijk basiswerk over de geschiedenis van het boeddhisme in India en een uniek werk over de vijf leren van Maitreya |
17e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]
| Naam | Leven | Wylie | - |
|---|---|---|---|
| Tsele Natsok Rangdröl (Tsele Gotsangpa) | 1608-? | rtse le sna tshogs rang grol | - |
| Ngawang Ngawang Lobsang Gyatso | 1617-1682 | ngag dbang blo bzang rgya mtsho | 5e dalai lama, onder andere vijfentwintig verzegelde onderrichtingen |
| Terdag Lingpa (Gyurme Dorje) | 1646-1714 | gter bdag gling pa | - |
| Desi Sanggy Püntsog | 1649-1705 | sangs rgyas phun tshogs | - |
| Sanggye Gyatso | 1653-1705 | sangs rgyas rgya mtsho | onder andere Schrijver van Vaidurya-Karpo en Vaidurya sNgon-po |
| Lochen Dharmashri | 1654-1717 | lo chen dharma shrI | - |
| Samten Lingpa (Taksham Nüden Dorje) | 1655-? | bsam gtan gling pa | - |
| Tsangyang Gyatso | 1682-1706 | tshangs dbyangs rgya mtsho | 6e dalai lama, talrijke gedichten, vaak met wereldlijke inhoud worden hem toegeschreven |
| Dokhar Tsering Wangyal | 1697-1763 | mdo mkhar ba tshe ring dbang rgyal | - |
| Rigzin Tsewang Norbu | 1698-1755 | rig 'dzin tshe dbang nor bu | Kathog |
18e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]
| Naam | Leven | Wylie | - |
|---|---|---|---|
| Chökyi Jungne | 1700-1774 | chos kyi 'byung gnas | de 8e tai situ, schrijver van veel belangrijke werken, waaronder een omvangrijke grammatica die anno 2000 nog steeds gebruikt wordt |
| Kälsang Gyatso | 1708-1757 | skal bzang rgya mtsho | onder andere Verklaring van het Mandala-ritueel van de glorieuze Vajra Akshobhya Guhyasamaja |
| Jigme Lingpa | 1729-1798 | 'jigs med gling pa | Tertön |
| Jampäl Gyatso | 1758-1804 | 'jam dpal rgya mtsho | 8e dalai lama |
| Getse Mahapandita (Tsewang Chokdrub) | 1761-1829 | dge rtse pan chen | - |
19e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]
| Naam | Leven | Wylie | - |
|---|---|---|---|
| Patrul Rinpoche Jigme Chökyi Wangpo | 1808-1887 | 'jigs med chos kyi dbang po | - |
| Nuden Dorje (Drophan Lingpa) | 1809-1872 | nus ldan rdo rje | Tertön van de Noordelijke schatten |
| Jamgon Kongtrül Lodrö Thaye | 1813-1899 | 'jam mgon kong sprul blo gros mtha' yas | Schat van herontdekte leren |
| Jamyang Khyentse Wangpo | 1820-1892 | 'jam dbyangs mkhyen brtse'i dbang po | Sadhana's en andere praktijken van de sakya, 14 banden |
| Choggyur Lingpa | 1829-1870 | mchog gyur gling pa | Tertön |
| Dudjom Lingpa | 1835-1904 | bdud 'joms gling pa | Tertön |
| Mipam Jamyang Namgyal | 1846-1912 | mi pham 'jam dbyangs rnam rgyal | - |
| Jamyang Loter Wangpo | 1847-1914 | 'jam dbyangs blo gter dbang po | Sadhanas en andere praktijken van de sakya, 14 banden |
| Shardze Tashi Gyaltsen | 1859-1935 | shar rdza bkra shis rgyal mtshan | zie ook bön |
| 3e Dodrubchen Rinpoche Jigme Tenpey Nyima | 1865-1926 | 'jigs med bstan pa'i nyi ma | - |
| Thubten Gyatso | 1876-1933 | thub bstan rgya mtsho | 13e Dalai Lama |
| Pabongka Dechen Nyingpo | 1878-1941 | pha bong kha pa bde chen snying po | - |
| Ngawang Pälsang | 1879-1941 | ngag dbang dpal bzang | - |
| Jamyang Khyentse Chökyi Lodrö | 1893-1959 | 'jam dbyangs mkhyen brtse chos kyi blo gros | Rime-meester |
20e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]
| Naam | Leven | Wylie | - |
|---|---|---|---|
| 3e Trijang rinpoche, Lobsang Yeshe Tenzin Gyatso | 1901-1981 | blo bzang ye shes bstan 'dzin rgya mtsho | schreef onder andere de tekst Gyallu, het Tibetaanse volkslied |
| 6e Ling rinpoche Thubten Lungtog Tenzin Trinley | 1903-1983 | thub bstan lung rtogs bstan 'dzin 'phrin las | onder andere literatuur voor Vajrabhairava |
| Gendün Chöpel | 1903 oder 1905-1951 | dge 'dun chos 'phel | schrijver van de Witte annalen en de Tibetaanse kunst van de liefde |
| 2e Dudjom rinpoche Jigdrel Yeshe Dorje | 1904-1987 | 'jigs bral ye shes rdo rje | 1e hoofd van de nyingmatraditie |
| Kalu Rinpoche Karma Rangjung Kunchap | 1905-1989 | kar ma ran byung kun khyab | shangpa kagyü |
| Tsepon Wangchug Deden Shakabpa | 1908-1989 | - | - |
| Dilgo Khyentse | 1910-1991 | dil mgo mkhyen brtse | hoofd van de nyingmatraditie 1987-1991 |
| Dorje Yudon Yutog | * 1912 | - | - |
| Chatral Sanggye Dorje | * 1913 | bya bral sangs rgyas rdo rje | - |
| Gendün Rinpoche | 1917-1997 | dge 'dun rin po che | - |
| Geshe Rabten | 1920-1986 | dge bshes rab brtan | schrijver van een reeks belangrijke boeken over het boeddhisme |
| Tulku Urgyen | 1920-1996 | sprul sku o rgyan | - |
| Khetsun Sangpo | * 1920/22 | mkhas btsun bzang po | geschiedkundig werk o.b.v. Dunhuang, gedichten, dharmisch werk |
| Thubten Jigme Norbu | 1922-2008 | thub bstan 'jigs med nor bu | - |
| Tenzin Chödrag | 1923-2001 | bstan 'dzin chos grags | lijfarts van de 14e dalai lama |
| Gyatrul Rinpoche | * 1924 | rgya sprul rin po che | onder andere bijdrage aan het Tibetaans dodenboek |
| Khenpo Karthar Rinpoche | * 1924 | - | - |
| Tenzin Namdag | * 1926 | bstan 'dzin rnam-dag | zie ook bön |
| Lobsang Gyatso | 1928-1997 | blo bzang rgya mtsho | Institute for Buddhist Dialectics |
| Khensur Jampa Thegchog | * 1930 | mkhan zur byams pa theg mchog | - |
| Chagdud Tulku | 1930-2002 | - | - |
| Kelsang Gyatso | * 1931 | bskal bzang rgya mtsho | nieuwe kadampa |
| Geshe Jampa Gyatso | 1932-2007 | byams pa rgya mtsho | - |
| Nyoshul Khenpo (Nyoshul Khen Rinpoche) | 1932-1999 | - | - |
| Geshe Thubten Ngawang | 1932-2003 | thub bstan ngag dbang | - |
| Ani Pachen | 1933-2002 | - | Autobiografie |
| 9e Thrangu rinpoche | * 1933 | - | - |
| Pälden Gyatso | * 1933 | dpal ldan rgya mtsho | Autobiografie |
| Tarthang Tulku | * 1934 | - | - |
| 11e Tarab Tulku | 1934-2004 | - | - |
| Tenzin Gyatso | * 1935 | bstan 'dzin rgya mtsho | 14e dalai lama, omvangrijke werken over het boeddhisme |
| Thubten Yeshe | 1935-1984 | thub bstan ye shes | - |
| Geshe Tashi Tsering (schrijver) | * 1937 | bkra shis tshe ring | - |
| Namkhai Norbu | * 1938 | nam mkha'i nor bu | geschriften voor dzogchen, Tibetaanse cultuur, Tibetaanse kalender |
| 5e Samdhong rinpoche Lobsang Tenzin | * 1939 | blo bzang bstan 'dzin | kalön tripa van de dertiende kashag van de regering van Tibet |
| Tulku Thondup | * 1939 | sprul sku don grub | - |
| Akong Tulku | * 1939 | - | - |
| Loden Sherab Dagyab | * 1940 | - | - |
| Bokar Rinpoche | 1940-2004 | - | onder andere bijdrage aan het Tibetaans dodenboek |
| Chögyam Trungpa | 1940-1987 | chos rgya drung pa | 11e Trungpa Tulku uit Surmang |
| Khenchen Pälden Sherab | * 1941 | mkhan chen dpal ldan shes rab | - |
| Khenpo Könchog Gyaltsen | * 1946 | dkon mchog rgyal mtshan | - |
| Lama Thubten Zopa Rinpoche | * 1946 | - | - |
| Sogyal Rinpoche | * 1948 | bsod rgyal rin po che | schrijver van het Tibetaanse boek van leven en van sterven |
| Chökyi Nyima | * 1951 | chos kyi nyi ma | zoon van Tulku Urgyen, onder andere bijdrage aan het Tibetaans dodenboek |
| Mipam Chökyi Lodrö | * 1952 | mi pham chos kyi blo gros | de 14e Shamarpa |
| Ringu Tulku Rinpoche | * 1952 | - | onder andere bijdrage aan de Rimé-beweging |
| Khenpo Namdröl Rinpoche | * 1953 | mkhan po rnam grol | onder andere praktijkcommentaar op de Vajrakilaya |
| Döndrub Gyäl | 1953-1985 | don grub rgyal | - |
| Ngawang Sangpo | * 1954 | ngag dbang bzang po | - |
| Gangteng Tulku | * 1955 | - | Dzogchen |
| Pasang Yönten | * 1955 | pa sangs yon tan | Tibetaanse geneeskunde |
| Geshe Tashi Tsering (Londen) | * 1958 | bkra shis tshe ring | - |
| A Lai | * 1959 | - | Tibetaans/Chinees auteur |
| Tashi Dawa | * 1959 | bkra shis zla ba | schrijver van Aan de leren riem geknoopte ziel |
| Khyentse Norbu | * 1961 | mkhyen brtse nor bu | ook Dzongsar Jamyang Khyentse |
| Tenzin Wangyal | * 1961 | bstan 'dzin dbang rgyal | zie ook bön |
| Sakyong Mipham | * 1963 | - | zoon van Chögyam Trungpa |
| 7e Dzogchen Ponlop Rinpoche Sungrap Ngedon Tenpa Gyaltsen | * 1965 | - | Abt van Dzogchen |
| 3e Tsognyi Rinpoche Ngawang Tsognyi Gyatso | * 1966 | ngag dbang tshogs gnyis rgya mtsho | zoon van Tulku Urgyen |
| Woeser | * 1966 | - | - |
| Khandro Rinpoche | * 1967 | mkha' 'gro rin po che | dochter van Trichen Gyurme Künzang Wangyal |
| Tsering Wangmo Dhompa | * 1969 | - | - |
| Anyen Rinpoche | * 1969 | - | dzogchen |
| Tenzin Tsundue | * 1975 | - | - |
| Tulku Lama Lobsang | * 1975 | sprul sku bla ma blo bzang | - |
| 7e Yongey Mingyur (Dorje Rinpoche) | * 1975 | yongs dge mi 'gyur | jongste zoon van Tulku Urgyen |
Overig (20e eeuw)[bewerken | brontekst bewerken]
| Naam | Leven | Wylie | - |
|---|---|---|---|
| Bhuchung D. Sonam | - | - | |
| Gyurme Dorje | - | gyur med rdo rje | directeur van Trans Himalaya |
| Jamyang Norbu | - | 'jam dbyangs nor bu | rangzen |
| Langdün Päljor Tsering | - | - | |
| Lhakpa Püntsog | - | - | China Tibetology Publishing House, sociologie, etnologie |
| Namgyal Nyima Dagkar | - | - | - |
| Rinjing Dorje | - | - | o.a. verhalen van Oom Tompa |
| Samten Gyaltsen Karmay | - | - | International Association of Tibetan Studies |
| Tsering Döndrub | - | tshe ring don grub | - |
| Tsering Shakya (Tsering Wangdu Shakya) | - | tshe ring sha kya | geschiedkundige |
| Dölma Kyab | 1976 | - | dissident schrijver |
| Jamyang Kyi | 1965 | - | feministe, behoud Tibetaanse cultuur |
Schrijvers met Tibetaanse namen[bewerken | brontekst bewerken]
| Naam | Leven | Wylie | - |
|---|---|---|---|
| Erik Pema Kunsang (Erik Hein Schmidt) | - | Erik pad ma kun bzang | vertaler en schrijver, oprichter van Rangjung Yeshe Translations and Publications |
| Jetsünma Ahkon Lhamo (Alyce Zeoli) | * 1939 | - | sinds 1988 troonhouder Palyul |
| Lama Chökyi Nyima (Richard Barron) | - | bla ma chos kyi nyi ma | - |
| Pema Chödrön (Deirdre Blomfield-Brown) | * 1936 | pad ma chos sgron | - |
| Ngakpa Chögyam | * 1952 | sngags pa chos rgya | - |
| Ngawang Wangyal (Geshe Wangyal) | 1901-1983 | ngag dbang dbang rgyal | - |
| Rigzin Dorje Gonpo (ook: Vajranatha, John Reynolds) | - | rig 'dzin rdo rje mgon po | - |
| Rigzin Shikpo (Michael Hookham) | - | rig 'dzin zhig po | - |
| Sanggye Khandro (Kathleen McDonald) | - | sangs rgyas mkha' 'gro | Light of Berotsana Translation Group |
| Sherab Chödzin (Michael H. Kohn) | * 1939 | shes rab chos 'dzin | - |
| Thubten Chödron (Cherry Greene) | * 1950 | thub bstan chos sgron | - |
| Tsültrim Allione | * 1947 | tshul khrims Allione | - |
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Externe link[bewerken | brontekst bewerken]
- (en) Tibet Writes, organisatie van Tibetaanse schrijvers buiten China