1541

1541

Eeuwen:	15e eeuw · 16e eeuw · 17e eeuw
Decennia:	1530-1539 · 1540-1549 · 1550-1559
Jaren:	<< · < · 1540 · 1541 · 1542 · > · >>
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2294 MMCCXCIV
Armeense jaartelling:		990 – 991 ԹՎ ՋՂ – ՋՂԱ
Chinese jaartelling:		4237 – 4238 丁子 – 戊丑
Christelijke jaartelling:		1541 MDXLI
Ethiopische jaartelling:		1533 – 1534
Hebreeuwse jaartelling:		5301 – 5302
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1596 – 1597
- Shaka Samvat		1463 – 1464
- Kali yuga		4642 – 4643
Iraanse jaartelling:		919 – 920 ۹۱۹ – ۹۲۰
Islamitische jaartelling:		947 – 948 ٩٤٨ – ٩٤٧
Maçonnieke jaartelling:		5540 – 5541
Juliaanse kalender van 1541

Het jaar 1541 is het 41e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen[bewerken | brontekst bewerken]

januari

1 - Huwelijk tussen Maurits van Saksen en Agnes van Hessen.

februari

12 - Pedro de Valdivia sticht Santiago (Chili).

mei

8 - Hernando de Soto en zijn expeditie bereiken als eerste Europeanen de Mississippi.

juni

26 - De conquistador Francisco Pizarro wordt in Lima vermoord door aanhangers van Diego de Almagro.

september

4 - Johannes Calvijn keert terug naar Genève.
11 - Een vulkanische modderstroom uit de Volcán de Agua verwoest Ciudad Vieja, de hoofdstad van Guatemala.
28 - In de haven van Palma de Mallorca scheept een enorm leger onder keizer Karel V in voor een expeditie naar het kapersnest Algiers, dat wordt gefinancierd door het Osmaanse Rijk.
september - Verdrag van Brömsebro: Zweden en Denemarken-Noorwegen sluiten een verdrag tot wederzijdse bijstand en gezamenlijk internationaal optreden.

oktober

19 - De strijdmacht van Keizer Karel V arriveert voor Algiers.

november

23 - Karel V en zijn troepen blazen de aftocht en steken weer over naar Spanje.
23 - Hendrik VIII ontneemt Catherine Howard de titel van koningin en zet haar gevangen op verdenking van overspel met Thomas Culpeper.

december

10 - Executie van Thomas Culpeper en van Francis Dereham, een eerdere minnaar van Catherine Howard.

zonder datum

De Ottomanen veroveren Boeda. Hongarije wordt definitief in drie delen verdeeld: koninklijk Hongarije onder de Habsburgs in het westen, Ottomaans Hongarije in het zuiden en een onafhankelijk Transsylvanië onder Johan II Sigismund Zápolya.
Mixtónoorlog: Opstand van de inheemse bevolking in Nieuw-Galicië (Jalisco).
Hendrik VIII laat zich tot koning van Ierland uitroepen. Vorming van het Koninkrijk Ierland, in persoonlijke unie met Engeland.
Gonzalo Pizarro trekt oostwaarts vanuit Quito op zoek naar rijkdommen. Hij bereikt de Napo.
- Francisco de Orellana zakt de Napo af om voedsel te vinden, maar is niet in staat stroomopwaarts terug te keren, en zakt de Napo en dan de Amazone af.
Jacques Cartier sticht Charlesbourg Royal, het eerste Franse fort in Amerika, op de plaats waar nu de stad Quebec ligt.
Het Hertogdom Saksen-Coburg wordt afgesplitst van het Keurvorstendom Saksen.
Conferentie van Regensburg: Gasparo Contarini en Melanchthon proberen in een godsdienstgesprek vergeefs tot een vergelijk tussen katholieken en protestanten te komen.
Het Hertogdom Saksen verlaat het Schmalkaldisch Verbond.

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Johannes Calvijn: Catechismus van Genève
Maarten Luther: Hans Worst
anoniem: Codex Mendoza

Beeldende kunst[bewerken | brontekst bewerken]

Michelangelo: Het laatste oordeel
Agnolo Bronzino: Portret van Lucrezia Panciatichi
Titiaan: Marqués del Vasto
Pietro da Salò: Il Gobbo di Rialto

Opvolging[bewerken | brontekst bewerken]

patriarch van Antiochië (Grieks) - Michaëlis V opgevolgd door Dorotheüs IV
Manipur - Senbi Khomba opgevolgd door Taangjaamba
Hertogdom Saksen - Hendrik opgevolgd door zijn zoon Maurits
Thouars - Frans de la Trémoille opgevolgd door zijn zoon Lodewijk III de la Trémoille
Vietnam - Mạc Hiến Tông als opvolger van Mạc Thái Tông

Afbeeldingen[bewerken | brontekst bewerken]

Hernando de Soto bereikt de Mississippi
Stichting van Santiago
De moord op Francisco Pizarro.
De expeditie van Gonzalo Pizarro bouwt een schip voor de groep met Francisco de Orellana
Codex Mendoza
Kathedraal van Santo Domingo (ingewijd 1541)
Tombe van Gül Baba, Boedapest

Geboren[bewerken | brontekst bewerken]

24 januari - Magdalena Moons, Noord-Nederlands verzetsstrijdster
25 maart - Francesco I de' Medici, groothertog van Toscane (1574-1587)
22 april - Filips II van Hessen-Rheinfels, Duits edelman
16 september - Walter Devereux, Engels edelman en legerleider
5 november - Gerrit Zoudenbalch, Nederlands edelman
9 november - Menso Alting, Nederlands predikant
11 november - Sancho I, koning van Portugal (1185-1211)
12 december - Johann Bauhin, Zwitsers botanicus
Anayama Nobukimi, Japans samoerai
Adriaen Anthonisz, Noord-Nederlands ingenieur
Joost Jansz. Bilhamer, Noord-Nederlands bouwmeester
Georg Braun, Duits cartograaf
El Greco, Grieks-Spaans kunstschilder
Johannes Leonardi, Italiaans geestelijke
Álvaro de Mendaña de Neira, Spaans zeevaarder
Bernardino de Mendoza, Spaans militair
Jean Morel, Frans protestants martelaar
Henri de Nédonchel, Zuid-Nederlands edelman
Guðbrandur Þorláksson, IJslands geleerde
Miguel Rangel, Portugees prelaat
Joost de Soete, Nederlands edelman en legerleider
Jakub Wujek, Pools theoloog en bijbelvertaler
Lucas Fruytiers, Zuid-Nederlands filoloog (jaartal bij benadering)
Jacob Simonsz de Rijk, Nederlands handelaar en geuzenleider (jaartal bij benadering)
Jane Seymour, Engels edelvrouw (jaartal bij benadering)

Overleden[bewerken | brontekst bewerken]

6 januari - Jozef de Baenst (~56), Zuid-Nederlands edelman en politicus
6 januari - Bernard van Orley, Zuid-Nederlands kunstschilder
circa 14 januari - Lupus Hellinck (~47), Zuid-Nederlands componist
januari - Melchor Díaz (~40), Spaans ontdekkingsreiziger
8 maart - Otto V van Waldeck-Eisenberg (~36), Duits edelman
26 maart - Guy III de Baenst (~50), Zuid-Nederlands politicus
24 april - Celio Calcagnini (61), Italiaans wetenschapper
29 april - Johann Gramann (53), Duits predikant en tekstdichter
23 mei - Gendün Gyatso (65), dalai lama
23 mei - Urbanus Rhegius (~52), Duits theoloog
27 mei - Margaret Pole (67), Engels edelvrouw
26 juni - Francisco Pizarro (63), Spaans conquistador
4 juli - Pedro de Alvarado (~55), Spaans conquistador
18 augustus - Hendrik van Saksen (68), hertog van Saksen
27 augustus - Dirk van Bronckhorst-Batenburg (~61), Noord-Nederlands edelman
augustus - Wilhelm van Roggendorf (59), Oostenrijks legerleider
24 september - Paracelsus (~47), Duits arts
september - Gül Baba, Ottomaans mysticus
16 oktober - Jan Baptist van Tassis (~71), postmeester-generaal
18 oktober - Margaretha Tudor (51), Engels prinses
7 december - Karel I van Egmont, Noord-Nederlands edelman
10 december - Thomas Culpeper (~27), Engels hoveling
15 december - Johanna van der Gheynst (~36), Zuid-Nederlands maitresse van Karel V
David Cecil, Engels hoveling
Catharina de Chasseur (~51), Frans-Nederlands valsemuntster
Johanna van Egmond (~43), Noord-Nederlands edelvrouw
Anton van Glymes (~41), Zuid-Nederlands edelman
Hojo Ujitsuna (~54), Japans daimyo
Filips van Horne (~41), Zuid-Nederlands edelman
Lenaart Knoest (~56), Zuid-Nederlands schilder
Mạc Thái Tổ (~58), keizer van Vietnam (1527-1529)
Filips van de Palts (~43), Duits edelman
Tashi Päljor (~43), Tibetaans geestelijk leider
Frans de la Trémoille (~36), Frans edelman

Zie de categorie 1541 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.