Matilo
| Matilo | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Oostzijde van de reconstructie van castellum Matilo in het Archeologisch Park Matilo te Leiden.
| ||||
| Locatie | ||||
| Locatie | Leiden | |||
| Adres | Matiloweg e.o.
| |||
| Coördinaten | 52° 9′ NB, 4° 31′ OL | |||
| Status en tijdlijn | ||||
| Status | gereconstrueerd in 2013 | |||
| Oorspr. functie | Romeins fort | |||
| Start bouw | circa 50 n.Chr | |||
| Erkenning | ||||
| Monumentstatus | Rijksmonument | |||
| Monumentnummer | 45576, 531040 | |||
| ||||
Locatie van het castellum Matilo in Leiden
| ||||
| (en) Atlas Obscura-pagina | ||||
| ||||
Matilo of Matilone, bij de hedendaagse wijk Roomburg in Leiden, was een Romeinse nederzetting in de provincie Neder-Germanië (Germania Inferior). Matilo was een grensfort (castellum) aan de Oude Rijn, destijds de hoofdtak van de Rijn, langs de noordgrens van het Romeinse Rijk; de zogenaamde limes (Latijn voor "grens"). Matilo staat vermeld op de Peutingerkaart (Tabula Peutingeriana) tussen Albaniana (Alphen aan den Rijn) en Praetorium Agrippinae (Valkenburg).[1] In de 7e eeuw werd het vermeld door de Ravennatis Anonymi in de Cosmographia als Matellionem.[2]
Castellum Matilo
Stichting
Het fort Matilo lag op een strategische plaats waar verschillende waterlopen bijeenkwamen, namelijk de Rijn (nu Oude Rijn), het kanaal van Corbulo, de Zijl en de Warmonder Leede (Leithe).[3] Naast de limes-weg die de forten langs de Rijn met elkaar verbond liep er ook een weg naar Forum Hadriani (Voorburg). Matilo werd waarschijnlijk gesticht rond 47, tijdens de aanleg van het kanaal van Corbulo.
Bataafse opstand
Het fort werd in 69/70 tijdens de Bataafse Opstand verwoest, maar nadat deze was neergeslagen weer herbouwd. Bij het legerkamp lag een burgernederzetting. Het fort was in eerste instantie van hout, beschermd door een aarden wal en een palissade.
Begin 2e eeuw
Een derde constructiefase heeft men kunnen dateren in het begin van de tweede eeuw (tussen 100-125). Er werden nu stenen gebruikt bij de heropbouw van het fort.[4] Mogelijk stonden deze activiteiten in verband met het bezoek dat keizer Hadrianus rond 121/122 aan onder ander Forum Hadriani bracht. Ook daar vonden toen bouwactiviteiten plaats.
3e eeuw
In 243 werd een stenen muur gebouwd. Matilo was tot ongeveer 275 in gebruik.
Opgravingen
Al in het begin van de 16e eeuw (1502) werden Romeinse vondsten gedaan bij het klooster dat destijds in Roomburg stond. Drie bronzen beeldjes (twee leeuwen en afbeelding van de godin Minerva) werden in 1508 aan keizer Maximiliaan I aangeboden.[4]
In de huidige wijk Roomburg zijn onder andere munten, aardewerk, paardentuigage en een bronzen gezichtsmasker uit de periode 80-125 gevonden.[5] Dit in 1996 gevonden masker is te bezichtigen in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden. Twee Romeinse gevelstenen van Kasteel Duivenvoorde zijn afkomstig uit Matilo.
Het terrein (niet de reconstructie van het castellum) is aangemerkt als rijksmonument vanwege de aanwezigheid van archeologische sporen en overblijfselen uit verschillende perioden: sporen van het kanaal van Corbulo, overblijfselen van het Romeinse castellum Matilone en het naastgelegen kampdorp, mogelijke bewoningssporen uit de Vroege Middeleeuwen, en overblijfselen van het Middeleeuwse klooster van St. Margaretha der Tertiarissen O.L.V. in Jeruzalem tot St. Margarethenberch.
Archeologisch park Matilo
Op 18 februari 2010 heeft de gemeenteraad van Leiden het uitvoeringsbesluit 2e en 3e fase Archeologisch park Matilo vastgesteld. Het castellum is bovengronds zichtbaar gemaakt in een thematisch park dat in samenspraak met de omwonenden is ingericht.
Archeologisch park Matilo na voltooiing (oktober 2013)
-
Poort westzijde -
Poort noordzijde -
Poort oostzijde -
Coniferenwal -
Herinnering aan het Kanaal van Corbulo met Romeinse platbodem -
Beeld van een spatha - een Germaans zwaard -
Beeld van een seminatrix - een zaaister -
Beeld van een groma - een landmeter -
Herinnering aan het St. Margarethaconvent
Archeologisch park Matilo in aanleg (maart 2012)
-
Zuidelijke ingang -
Gracht -
Gracht -
Kade kanaal van Corbulo -
Romeinse platbodem -
Instructielokaal -
Informatiepaneel
Archeologisch park Matilo voor de aanleg (april 2010)
-
Tuingronden en kassen
Zie ook
Externe links
- Website van de Gemeente Leiden over het Archeologisch Park Matilo
- Film over het Archeologisch park Matilo in Leiden op YouTube
- (en) Matilo op www.livius.org
- Chrystel R. Brandenburgh en Wilfried A.M. Hessing, Matilo - Rodenburg - Roomburg, De roomburgerpolder: van Romeins castellum tot moderne woonwijk, Bodemschatten en bouwgeheimen dl 1, Gemeente Leiden / Dienst bouwen en wonen, 2005, 112 blz., ISBN 9789059970298
- Els Lems, Op zoek naar Matilo: sporen van de Romeinen in Leiden, Leids verleden nr 6, 1995, Gemeente Leiden / Dienst bouwen en wonen, 79 blz., ISBN 9789080139572
- ↑ Tabula Peutingeriana, 2e segment (Pars II)
- ↑ Kosmograaf van Ravenna, Cosmographia, in: A.W. Byvanck (1931), Excerpta Romana. De Bronnen der Romeinsche Geschiedenis van Nederland. Eerste Deel, blz. 544, Martinus Nijhoff, Den Haag
- ↑ Cultuurwijzer - Leiden - Matilo
- ↑ a b Matilo op Livius.org, geschreven door Jona Lendering.
- ↑ Rijksmuseum van Oudheden - Ruitermasker
· 
· 