Wereldmuseum Leiden
| Museum Volkenkunde | ||||
|---|---|---|---|---|
| Rijksmuseum voor Volkenkunde 's Rijks Ethnographisch Museum | ||||
_in_Leiden_1.jpg)
| ||||
| Locatie | Leiden | |||
| Coördinaten | 52° 10′ NB, 4° 29′ OL | |||
| Type | Rijksmuseum | |||
| Opgericht | 1837 | |||
| Personen | ||||
| Directeur | Stijn Schoonderwoerd | |||
| Detailkaart | ||||
  | ||||
| Afbeeldingen | ||||
| ||||
Museum Volkenkunde vanaf de Steenstraat
| ||||
| ||||
Museum van Volkenkunde, eind 19e eeuw (toen nog academisch ziekenhuis)
| ||||
| Officiële website | ||||
| ||||
Museum Volkenkunde is een rijksmuseum in de Zuid-Hollandse stad Leiden. Het is sinds 1935 gevestigd in het voormalig academisch ziekenhuis, een monumentaal gebouwencomplex binnen de singels aan de rand van het stadscentrum.
Het museum is ontstaan uit het 's Rijks Ethnographisch Museum in Leiden dat is geopend in 1837. Dat maakt het museum tot een van de oudste volkenkundige musea ter wereld.[1] Koning Willem I gaf al eerder geleerden de opdracht om collecties te verzamelen in China, Indonesië en Japan. De arts Philipp Franz von Siebold heeft rond 1825 veel Japanse voorwerpen verzameld.
Tot 2005 heette het museum Rijksmuseum voor Volkenkunde. Daarna werd de naam Museum Volkenkunde gevoerd. Sinds 2013 is het samen met het Afrika Museum in Berg en Dal, het Tropenmuseum in Amsterdam en het Wereldmuseum in Rotterdam onderdeel van het Nationaal Museum van Wereldculturen.
Activiteiten
Sinds enkele jaren worden er evenementen en tentoonstellingen georganiseerd met mensen/instellingen van niet-westerse culturen. De thema's van de evenementen zijn nauw verwant met tradities, rituelen en gebruiken uit de culturen. Regelmatig is er een museumspreekuur. Specialisten vertellen dan over de authenticiteit, ouderdom en functie van door bezoekers meegebrachte voorwerpen.
Collectie
De collectie bevat een groot aantal voorwerpen uit Afrika, Groenland, China, Indonesië, Japan, Korea, Latijns-Amerika, Noord-Amerika, Oceanië, Zuidwest-, Zuid-, Centraal en Zuidoost-Azië. Het museum beheert meer dan 450.000 voorwerpen en ruim 610.000 audiovisuele bronnen vanuit de hele wereld. Er is veel aandacht voor de historische ontwikkeling van culturen. Veel van de tentoongestelde voorwerpen zijn dan ook antiek, zo is er een ongeveer 1300 jaar oud Boeddha-beeld.
Afrika
Het museum herbergt de oudste en omvangrijkste Afrikaanse collectie in Nederland. De verzameling omvat ongeveer 30.000 voorwerpen waarvan 50% afkomstig uit West-Afrika, 30% uit Centraal-Afrika, 10% uit Zuid-Afrika en 10% uit de overige gebieden van Afrika. De collectie is vooral historisch van belang. De meeste voorwerpen zijn in de 19e eeuw verzameld en zijn van grote waarde voor de Nederlandse geschiedenis en de cultuurgeschiedenis van Afrika.[2]
China
De China-verzameling omvat ongeveer 12.000 voorwerpen van diverse oorsprong. Het belangrijkst zijn de vroegere voorwerpen, waaronder materiaal op het gebied van rouwrituelen.[3] Een van de opvallendste objecten in de presentatie is de Berg der Onsterfelijken. Deze bergconstructie is voor zover bekend de enige in Europa.[4]
Circumpolaire gebieden
De verzameling omvat ongeveer 4.000 voorwerpen. Belangrijk is de deelcollectie uit Groenland (1600 - heden), met inbegrip van een in Europa unieke deelverzameling van voorwerpen die door oud-conservator Gerti Nooter tijdens lange perioden van etnografisch veldwerk zijn verzameld.[5]
Insulair Zuidoost-Azië
De collectie van ruim 55.000 voorwerpen komt voornamelijk uit Indonesië, waarbij vrijwel alle eilanden vertegenwoordigd zijn. Een groot deel van de collectie, waaronder weefsels en batiks, gouden sieraden, krissen, voorouderbeelden en rituele voorwerpen, dateert uit de 19e eeuw. Daarnaast omvat de afdeling ook een belangrijke collectie uit de Filipijnen.[6]
Japan en Korea
.jpg)
De kern van deze deelverzameling van in totaal ongeveer 35.000 voorwerpen heeft betrekking op het dagelijks leven in Japan in de negentiende eeuw. De deelverzamelingen uit Korea en van de Ainu en Ryukyu behoren tot de oudste en meest belangrijke in Europa.[7] De Boeddhazaal met Japanse Boeddhabeelden is een van de bekendste zalen in het museum.[8]
Midden- en Zuid-Amerika
De collectie omvat ongeveer 24.000 voorwerpen. Deze is internationaal beroemd om de deelverzameling uit Suriname, de voorwerpen van het Midden-Amerikaanse balspel en de goed-gedocumenteerde deelverzamelingen van textiel en pre-koloniaal aardewerk uit de Andes.[9]
Noord-Amerika
De belangrijkste Noord-Amerikaanse deelcollectie is verzameld door Herman ten Kate, gedurende een jaar van veldwerk (1882-1883) in het zuidwesten, de Plains, en in de staat New York. De collectie omvat verder vroege voorwerpen uit het bossengebied in het noordoosten en uit de kuststreken van het noordwesten, en een deelverzameling van Pueblo-aardewerk aangelegd vanaf 1880 tot heden. Tot slot bevat de collectie Zwartvoet materiaal uit verschillende tijden en historische en hedendaagse voorwerpen voor de toeristenindustrie.[10]
Oceanië
De collectie bevat rituele en dagelijkse voorwerpen uit Oceanië, voornamelijk verzameld vóór 1900. Deze regionaal en cultureel sterk gevarieerde collectie van ongeveer 36.000 voorwerpen, omvat enkele monumentale en beroemde voorwerpen met internationale bekendheid. Van bijzonder belang zijn de voorwerpen uit West-Nieuw-Guinea (Irian Jaya), voornamelijk uit Kamoro, Asmat, Geelvink Baai en het Sentani Meer, en de deelcollectie van ceremoniële bastkleding, voornamelijk uit de Fiji-eilanden.[11]
Zuid- en vasteland Zuidoost-Azië
Deze archeologische verzameling komt uit Zuid-Azië en het vasteland van Zuidoost-Azië. Daarnaast omvat de collectie, met ongeveer 8000 voorwerpen, Indiase miniaturen, rituele objecten, sierwapens en juwelen en beeldhouwwerk.[12]
Midden-Oosten, West- en Centraal Azië
Deze collectie omvat ongeveer 8000 voorwerpen. Die komen voornamelijk uit Afghanistan, het Arabisch Schiereiland, Iran, Pakistan, Syrië en Turkije. Bijzonder zijn de voorwerpen uit Mekka en Jeddah die eind negentiende eeuw zijn verzameld door Ch. Snouck Hurgronje en Nederlandse consuls. Belangrijke deelcollecties zijn de negentiende-eeuwse Irancollectie, bijeengebracht door A.H.P. Hotz, en een bazaarverzameling uit Afghanistan uit de jaren zeventig van de twintigste eeuw. Tot de collectie behoort ook een kleine maar belangrijke groep uit Gandhara (in het tegenwoordige grensgebied van Pakistan en Afghanistan) afkomstige kunstvoorwerpen uit het begin van onze jaartelling.
Directeuren
- 1837-1859: Philipp Franz von Siebold
- 1859-1880: Conrad Leemans
- 1880-1896: Lindor Serrurier
- 1896-1909: Johann Schmeltz
- 1909-1932: Hendrik Juynboll
- 1932-1936: Johan van Eerde
- 1937-1943: Willem Rassers
- 1943-1946: Charles Le Roux
- 1946-1955: Gottfried Wilhelm Locher
- 1955-1981: Pieter Hendrik Pott
- 1982-1990: Willem van Gulik
- 1991-2012: Steven Engelsman
- 2013-: Stijn Schoonderwoerd
Galerij
-
Totempaal -
Ganesha, zittend op een ring schedels. -
Boeddha-beelden uit Japan, verworven in 1883 op de Internationale Koloniale Handelstentoonstelling in Amsterdam. -
Yakushi Nyorai (de geneesheer-Boeddha), afkomstig uit een mausoleum voor Togukawa shoguns, in de Zojoji-tempel in Edo. -
Pueblo Kachina-poppen, Zuidwest-Verenigde Staten. -
Nkisi nkondi, (Mangaaka), Centraal-Afrika, 1880-1900 n.Chr. -
Nkisi nkondi -
Book of Wizards, Batak, Indonesië. -
Bioscoopjournaal uit november 1946. In het Rijksmuseum voor Volkenkunde te Leiden is onder de titel "Vijf eeuwen schaak" een tentoonstelling georganiseerd over het schaakspel in de loop van de eeuwen. Schaakspelen uit diverse landen en culturen worden geëxposeerd. De expositie wordt bezocht door de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, dr. J.J. Gielen.
.jpg)
Zie ook
Koninklijk Kabinet van Zeldzaamheden
Literatuur
- Boudewijn Büch, De hele wereld in een vitrinekast; het volkenkundig museum & de rest van de wereld. Amsterdam-Antwerpen: De Arbeiderspers, 2001 (ISBN 9029504099)
- Ger van Wengen, "Wat is er te doen in Volkenkunde?"; de bewogen geschiedenis van het Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden. Leiden: Rijksmuseum voor Volkenkunde, 2002 (ISBN 9071310817)
- Rudolf Effert: Volkenkundig verzamelen: het Koninklijk Kabinet van Zeldzaamheden en het Rijks Ethnographisch Museum, 1816-1883. Proefschrift Universiteit Leiden, 2003.
- Rudolf Effert: Royal cabinets and auxiliary branches: origins of the National Museum of Ethnology, 1816-1883. Leiden, 2008. ISBN 978-90-5789-159-5
- Henrik Imanse, De held van Deshima en andere verhalen. Bijzondere verzamelaars en Museum Volkenkunde 1770-2010. Leiden: Museum Volkenkunde, 2012
- Topstukken van Rijksmuseum Volkenkunde. Amsterdam: KIT Publishers, 2013. ISBN 9789460222535
- ↑ Museum Volkenkunde 175 jaar oud, gezien 18-04-2013
- ↑ Onderzoek: Afrika[dode link], geraadpleegd op 18-04-2013
- ↑ Onderzoek: China, geraadpleegd op 18-04-2013
- ↑ Museum Volkenkunde: China, geraadpleegd op 18-04-2013
- ↑ Onderzoek: Circumpolaire gebieden, geraadpleegd op 18-04-2013
- ↑ Onderzoek: Insulair Zuidoost-Azië, geraadpleegd op 18-04-2013
- ↑ Onderzoek: Japan & Korea, geraadpleegd op 18-04-2013
- ↑ Boeddhazaal[dode link], geraadpleegd op 18-04-2013
- ↑ Onderzoek: Midden- en Zuid-Amerika[dode link], geraadpleegd op 18-04-2013
- ↑ Onderzoek: Noord-Amerika, geraadpleegd op 18-04-2013
- ↑ Onderzoek: Oceanië, geraadpleegd op 18-04-2013
- ↑ Onderzoek: Zuid- en vasteland Zuidoost-Azië, geraadpleegd op 18-04-2013
· 
· 
