Ozoergeti (stad)

**Ozoergeti**
ოზურგეთი
Stad in Georgië
	;
Geografie
Regio	Goeria
Gemeente	Ozoergeti
Hoogte	80 m
Coördinaten	41° 55′ NB, 42° 0′ OL
Bevolking
Inwoners (2023)	14.211
Etniciteit (2014)	Georgisch (94,5%); Armeens (3,7%)
Overige informatie
Stad sinds	1840
Eerdere namen	Macharadze (1934-1989)
Tijdzone	UTC+4
Website	ozurgeti.mun.gov.ge
Ozoergeti in Goeria
	;
Foto's
Portaal	Georgië

Ozoergeti (Georgisch: ოზურგეთი) is een stad in het zuidwesten van Georgië met 14.211 inwoners (2023). Het is het bestuurlijk centrum van de gelijknamige gemeente en het is hoofdstad van de regio Goeria. De stad is gesitueerd op 20 kilometer van de Zwarte Zeekust en 300 kilometer over de weg van Tbilisi. In de periode 1934-1989 stond de stad bekend als Macharadze, naar de Georgische bolsjewistische revolutionair Filipp Macharadze.

Geografie[bewerken | brontekst bewerken]

Ozoergeti ligt tussen de Natanebi en Bjoeji rivieren, op een vlakte op 80 meter boven zeeniveau. De stad strekt zich uit over ongeveer 7 kilometer van oost naar west en heeft een vochtig subtropisch zeeklimaat, met warme winters en hete zomers. De jaarlijkse hoeveelheid neerslag is met 2.110 millimeter hoog te noemen. Het ligt dan ook in een vallei die van drie kanten omsloten is door bergen, met de opening naar zee. Ten zuiden en oosten van de stad ligt het Meschetigebergte terwijl het Goeriagebergte de vallei aan de noordkant sluit.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

De naam Ozoergeti werd naar verluidt voor het eerst genoemd in beschrijvingen in de tweede helft van de 16e eeuw.^[2] In de late Georgische feodale periode was de stad het centrum van het Vorstendom Goeria, een belangrijke handelsstad en de residentie van prinsen.^[3] De internationale handelsgeschiedenis van de stad in deze periode blijkt uit munten die zijn gevonden. Het laatste prinselijk hoofd van Goeria, Mamia V Goerieli, bouwde een weldadig paleis in Ozoergeti. Tegen het einde van de 18e eeuw woonden bijna 1.800 mensen in Ozoergeti.

Toen het Goeriaanse vorstendom viel met de Russische annexatie, raakte het paleis in verval. Het is uiteindelijk niet bewaard gebleven, de overblijfselen werden vernietigd door de bouw van het Huis van Cultuur. Alleen de paleisbaden zijn bewaard gebleven. Onder de Russische overheersing kreeg Ozoergeti in 1840 de stadstatus en bleef het een belangrijk provinciaal centrum.^[4] De stad was een strategische plek tijdens de Russisch-Turkse Oorlog van 1877. In 1891 werd Ozoergeti de vierde plaats in Georgië met een drukkerij, en tegen het einde van de 19e eeuw was de stad bijna 5.000 inwoners groot. De stad werd in voorjaar 1918 kort bezet door Ottomaanse troepen.

In de Sovjet-Unie[bewerken | brontekst bewerken]

Net als op andere plekken in de Georgische SSR vonden er protestacties tegen de Sovjets plaats. Op 26 mei 1922 werd de onafhankelijksheidsdag van de gevallen Democratische Republiek Georgië gevierd, wat leidde tot botsingen met het Rode Leger. Op 9 juni 1934 werd de stad (en het gelijknamige district) hernoemd in Macharadze (Russisch: Махара́дзе), naar de Georgische bolsjewistische revolutionair Filipp Macharadze.^[5] Macharadze leidde in 1919-1920 bolsjewistische groepen om de mensjewistisch georiënteerde regering van de Democratische Republiek Georgië te ondermijnen. Na de Sovjet overname van Georgië werd in hij leider van het Centraal Committee en was hij in 1922 betrokken bij de zogeheten Georgische Affaire, een conflict in het Sovjet leiderschap over de toekomst van de Georgische SSR.

In mei 1989, een maand na de Tragedie van 9 april in Tbilisi, kreeg de stad de oorspronkelijke naam terug en werd het monument van Macharadze verwijderd. In de glasnost-periode ontwaakte het nationaal zelfbewustzijn, en werd Macharadze gezien als een van degenen die het land in 1921 aan de Sovjets verkwanselde. Na de herwonnen onafhankelijkheid van Georgië in 1991 bleef Ozoergeti een regionaal belangrijke plaats, en werd het met de decentralisatie hervormingen en de instelling van de mchare (regio's) in 1995 de hoofdstad van Goeria.

Onafhankelijk Georgië[bewerken | brontekst bewerken]

Tussen 2014 en 2017 was de stad net als een zestal andere steden een zelfstandige stadsgemeente naast de (rurale) gemeente Ozoergeti.^[6] In 2017 werd deze stap voor alle betrokken steden teruggedraaid omdat het te kostbaar en inefficiënt bleek.

Demografie[bewerken | brontekst bewerken]

Begin 2023 had Ozoergeti 14.211 inwoners,^[1] een daling van 4% ten opzichte van de volkstelling in 2014. Ozoergeti heeft een grote meerderheid Georgiërs (94,5%), met daarnaast een regionaal relatief grote groep Armeniërs (3,7%, ruim 550), gevolgd door een veel kleinere groep Russen (ruim 100). Andere etnische minderheden zijn in geringe aantallen vertegenwoordigd.^[7]

Jaar	1897	1922	1939	1959	1970	1979	1989	2002^[8]	2014	2020	2023
Aantal	4.710	5.626	11.419	19.131	21.679	22.393	23.399	18.705	14.785	14.372	14.211
Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden^[9]^[8]

Vervoer[bewerken | brontekst bewerken]

De stad is sinds 1923 het eindpunt van de Natanebi - Ozoergeti spoorlijn, een aftakking van de Samtredia - Batoemi spoorlijn. Ozoergeti wordt dagelijks vanuit zowel Tbilisi, een rit van negen uur, als Batoemi bediend. Tussen 1980 en 2006 had de stad een trolleybusnetwerk, zoals op meer plekken in Georgië.

De Georgische nationale weg Sh2, de belangrijkste route door de binnenlanden van Goeria, verbindt Ozoergeti met Koboeleti en Batoemi aan de Zwarte Zee enerzijds, en Samtredia en Tbilisi anderzijds. Tussen 1960 en 1982 was deze weg door Ozoergeti onderdeel van een van de weinige nationale routes in de Sovje-Unie met een wegnummer, weg 19.

Geboren[bewerken | brontekst bewerken]

Vladimir Nemirovitsj-Dansjenko (1858-1943), Russisch theaterdirecteur, theaterproducent en toneelschrijver.
Noë Ramisjvili (1881-1930), politicus en eerste premier (1918) van de Democratische Republiek Georgië.
Anzor Erkomaisjvili (1940-2021), zanger, componist en volksmuziekonderzoeker, "Verdienstelijke artiest van Georgië".
Joseb Ketsjakmadze (1939-2013), componist.
Merab Megreladze (1956-2012), voetballer
Avtandil Tskvitinidze (1973), haute-couture mode-ontwerper
Nino Lomdzjaria (1984), Nationaal ombudspersoon 2017-2022
Valeri Kazaisjvili (1993), voetballer

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

(ka) Website Ozoergeti

Referenties[bewerken | brontekst bewerken]

↑ ^a ^b (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2023). Geraadpleegd op 13 mei 2023.
↑ (ka) Topoarchaeologisch woordenboek van Kartli - Ozoergeti. National Parliamentary Library of Georgia. Geraadpleegd op 14 oktober 2022.
↑ (en) Ozurgeti. Georgian Travel Guide. Geraadpleegd op 14 oktober 2022.
↑ (en) Definition of "Makharadze". Great Soviet Encyclopedia, 3rd edition 1969–1978. Geraadpleegd op 28 februari 2022.
↑ (ru) V.N. Kaloetskov e.a. (2020), Топонимия Ближнего Зарубежья: 100 лет переименований (Toponymie van het nabije buitenland: 100 jaar hernoemen) (pdf). Русское географическое общество (Russische Geografische Vereniging), Moskou, p.145. Geraadpleegd op 15 oktober 2022.
↑ (en) Parliament Reduces Number of Self-Governing Cities. Civil.ge (3 juli 2017). Geraadpleegd op 6 januari 2022.
↑ (en) Ethnic composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 14 oktober 2022.
↑ ^a ^b Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie ^[10], "1. Introduction", Pagina 1.
↑ (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 9 januari 2022.
↑ (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 1 januari 2022.

Zie de categorie Ozurgeti van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[geostatpop-1] (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2023). Geraadpleegd op 13 mei 2023.

[topoarch-2] (ka) Topoarchaeologisch woordenboek van Kartli - Ozoergeti. National Parliamentary Library of Georgia. Geraadpleegd op 14 oktober 2022.

[3] (en) Ozurgeti. Georgian Travel Guide. Geraadpleegd op 14 oktober 2022.

[4] (en) Definition of "Makharadze". Great Soviet Encyclopedia, 3rd edition 1969–1978. Geraadpleegd op 28 februari 2022.

[5] (ru) V.N. Kaloetskov e.a. (2020), Топонимия Ближнего Зарубежья: 100 лет переименований (Toponymie van het nabije buitenland: 100 jaar hernoemen) (pdf). Русское географическое общество (Russische Geografische Vereniging), Moskou, p.145. Geraadpleegd op 15 oktober 2022.

[6] (en) Parliament Reduces Number of Self-Governing Cities. Civil.ge (3 juli 2017). Geraadpleegd op 6 januari 2022.

[etn14-7] (en) Ethnic composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 14 oktober 2022.

[nootcensus2002-8] Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie ^[10], "1. Introduction", Pagina 1.

[inwplaatsen-9] (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 9 januari 2022.

[retro2017-10] (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 1 januari 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]