Naar inhoud springen

Péruwelz

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Péruwelz
Stad in België Vlag van België
Péruwelz (België)
Péruwelz
Geografie
Gewest Vlag Wallonië Wallonië
Provincie Vlag Henegouwen Henegouwen
Arrondissement Doornik-Moeskroen
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
61 km² (2023)
75,14%
10,18%
14,68%
Coördinaten 50° 30' NB, 3° 35' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid
17.318 (01/01/2024)
49,05%
50,95%
283,89 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder
(01/01/2024)
19,86%
60,52%
19,62%
Buitenlanders 9,62% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Jimmy Ababio (PS)
Bestuur PS, Les Engagés-AC, RPP
Zetels
MR-IC
PS
Les Engagés-AC
RPP
25
12
10
2
1
Economie
Gemiddeld inkomen 19.195 euro/inw. (2022)
Werkloosheids­graad 13,6% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
7600
7601
7602
7603
7604
7604
7604
7604
7604
7608
Deelgemeente
Péruwelz
Roucourt
Bury
Bon-Secours
Baugnies
Braffe
Brasmenil
Callenelle
Wasmes-Audemez-Briffœil
Wiers
Zonenummer 069
NIS-code 57064
Politiezone Bernissart-Péruwelz
Hulpverlenings­zone Picardisch Wallonië
Website peruwelz.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Doornik-Moeskroen
in de provincie Henegouwen
Portaal  Portaalicoon   België
Eglise Saint-Quentin

Péruwelz is een stad in de Belgische provincie Henegouwen. Ze telt ruim 17.000 inwoners, ligt nabij de Franse grens en wordt doorsneden door het kanaal Nimy-Blaton.

Péruwelz heeft in de loop van de geschiedenis ongeveer twintig verschillende namen gehad, waaronder Perwes, Pérues, Perwez en Pierwes. In deze benamingen is een constante factor terug te zien, namelijk dat ze steeds samengesteld zijn uit twee herkenbare lettergrepen. De eerste, afgeleid van pier of per, zou verwijzen naar het gesteente dat in de Péruwelzse ondergrond veelvuldig voorkomt: een kalksteenlaag die bij winning zwartkleurige stenen oplevert. De tweede lettergreep zou afgeleid zijn van het woord welz, met als betekenis waterrijke vlakte, poel, voorde of drinkplaats. Water is inderdaad een ander belangrijk bestanddeel van de ondergrond van de stad, waar uit een aquifer een groot aantal natuurlijke bronnen ontspringt. Daarnaast is er een kleine rivier, de zwarte Verne, die het grondgebied van Péruwelz doorkruist en drasland en moerassen voedt.[1]

Bezienswaardigheden

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Lijst van beschermd erfgoed in Péruwelz voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
  • Het Lavoir werd in 1860 aangelegd, geïntegreerd in het Parc Simon en voorzien van een toegangspoort in art nouveau van 1912. Het is nu een publieke fontein, gevoed door natuurlijke bronnen, welke voorzien is van een afvoerbekken, een wasbekken en een drinkbekken.
  • Het Parc Simon werd aangelegd in 1862 na de gedeeltelijke opvulling van de kasteelvijvers en de kanalisatie van de Verne. In het park zijn een aantal historische obkecten te zien zoals de 16e-eeuwse schandpaal.
  • Het Kasteel van Péruwelz werd in 1642 opgericht voor Philippe-Emmanuel de Croÿ en werd in de 2e helft van de 19e eeuw vervangen door een brasserie. Enkele restanten van het kasteel zijn opgenomen in het Parc Simon.
  • Het Château Petit werd in 1860 gebouwd in opdracht van de industrieel Edmond Petit op de plaats waar sinds 1632 de Birgittijnen een klooster hadden. Het gebouw is in neorenaissancestijl en wordt omringd door een landschapspark.
  • Het Château Simon is een herenhuis van 1907 in eclectische stijl met stijlelementen in art nouveau. Het werd gebouwd in opdracht van Edouard Simon-Piret.
  • Het Château Marie-Louise (ook: La Maison de Cerfontaine) is een classicistisch kasteel uit de 1e helft van de 18e eeuw. Het werd meermaals verbouwd en kreeg aan de rechterzijde in de 20e eeuw een zijvleugel.
  • Het Château Duez werd in 1895 gebouwd voor de industrieel Eugène Duez die spinnerijen bezat.
  • De Moulin banal was een onderslagmolen op de Verne en banmolen van het kasteel. Het gebouw van 1732 is gerenoveerd en doet dienst als winkel.
  • De Moulin de Cerfontaine is een bovenslagmolen op de Verne. Het gebouw is van 1828 en in 1980 werd het rad verwijderd. De molen bevindt zich in het gehucht Cerfontaine, nabij de Franse grens.
  • De Moulin Leroy is het restant van een ronde stenen molen van het type grondzeiler, gebouwd in 1788. De wieken verdwenen tijdens de Tweede Wereldoorlog en in 1953 werd ook het binnenwerk verwijderd. De verder intacte romp dient als opslagplaats.
  • De Heilig-Hartkerk (Église du Sacré-Coeur) is een neogotisch kerkgebouw van 1910, gebouwd in de wijk la Roë.
  • De Baptistenkerk (Temple protestante Baptiste) is een neogotisch kerkgebouw van 1903.
  • De Sint-Kwintenskerk (Église Saint-Quentin) is een neoclassicistisch kerkgebouw van 1844-1848.De toren, gebouwd in zandsteen, is van 1611.

Natuur en landschap

[bewerken | brontekst bewerken]

Péruwelz ligt nabij het Kanaal Nimy-Blaton-Péronnes en aan de Verne. De hoogte aan de hoofdkerk bedraagt 36 meter.

Panoramafoto van Péruwelz

Demografische ontwikkeling

[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische ontwikkeling voor de fusie

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen; 1976= inwoneraantal op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

[bewerken | brontekst bewerken]

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[2] Evolutie: 1992=index 100
1992 16.526 100,0
1993 16.517 99,9
1994 16.593 100,4
1995 16.570 100,3
1996 16.622 100,6
1997 16.689 101,0
1998 16.775 101,5
1999 16.824 101,8
2000 16.867 102,1
2001 16.910 102,3
2002 16.824 101,8
2003 16.767 101,5
2004 16.800 101,7
2005 16.810 101,7
2006 16.843 101,9
2007 16.826 101,8
2008 16.940 102,5
2009 16.970 102,7
2010 16.993 102,8
2011 17.067 103,3
2012 17.216 104,2
2013 17.302 104,7
2014 17.295 104,7
2015 17.354 105,0
2016 17.132 103,7
2017 17.152 103,8
2018 17.113 103,6
2019 17.159 103,8
2020 17.120 103,6
2021 17.178 103,9
2022 17.141 103,7
2023 17.235 104,3
2024 17.318 104,8

Deelgemeenten

[bewerken | brontekst bewerken]
# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Péruwelz (I) 12,67 8.245 651 57064A
2 Wiers (IX) 12,77 2.873 225 57064B
3 Callenelle (X) 2,40 597 248 57064C
4 Brasménil (VIII) 5,42 741 137 57064D
5 Wasmes-Audemez-Briffœil (VII) 6,23 461 74 57064E
6 Baugnies (VI) 5,34 576 108 57064F
7 Braffe (V) 5,54 460 83 57064G
8 Bury (IV) 5,01 682 136 57064H
9 Roucourt (III) 3,56 877 246 57064J
10 Bon-Secours (II) 2,08 1.606 774 57064K

Overige kernen

[bewerken | brontekst bewerken]
Péruwelz, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

Aangrenzende gemeenten

[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Péruwelz grenst aan de volgende gemeenten en dorpen:

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

[bewerken | brontekst bewerken]
Partij 10-10-1976[3] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[4] 14-10-2012[5] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 25 % 25 % 25 % 25 % 25 % 25 % 25 % 25 % 25
IC1 / PRL-MCC2 / MR-ICA 46,261 12 46,611 13 46,061 12 46,721 13 24,552 6 28,181 8 9,481 2 43,30A 13 41,11A 12
PRL-MCC2 / MR3 / MR-ICA - - - - - 27,923 8
PS 45,94 12 46,54 12 48,62 13 45,53 12 40,57 11 38,74 11 39,39 11 23,33 6 35,22 10
ECOLO - 4,25 0 5,32 0 4,42 0 6,52 1 7,17 1 8,11 1 10,91 2 6,25 0
A.D.C.1 / Action Citoyenne2/ Les Engagés-AC3 - - - - 28,361 7 18,222 5 15,12 3 9,952 2 10,213 2
RPP - - - - - - - 10,38 2 7,21 1
RW 7,8 1 - - - - - - - -
Anderen(*) - 2,61 0 - 3,33 0 - 7,69 0 - 2,14 0 -
Totaal stemmen 10706 10434 10586 10531 10816 10882 10985 11225 11028
Opkomst % 95,41 94,04 92,98 92,53 90,38 90,40 86,94
Blanco en ongeldig % 5,01 5,18 4,87 6,2 8,2 7,67 8,26 8,91 8,65

(*) 1982: RPW (2,61%) / 1994: ESPOIR (3,33%) / 2006: F.N. (5,94%), VDC (1,75%) / 2018: NATION (2,14%).
De meerderheid wordt vet aangegeven. De grootste partij is in kleur.

Burgemeesters

[bewerken | brontekst bewerken]
Tram en spoornet in 1922. Van Péruwelz tot Bonsecours was er een paardentram

Verkeer en vervoer

[bewerken | brontekst bewerken]

Spoor- en tramwegen

[bewerken | brontekst bewerken]

Er bestaat een spoorwegstation van de NMBS langs spoorlijn 78 (Saint-Ghislain - Doornik): station Péruwelz. Langs dezelfde spoorlijn is er ook een stopplaats in Callenelle dat enkel door P-treinen op werkdagen wordt bediend. Vroeger was er een spoorverbinding met Frankrijk: de spoorlijn 92. De buurtspoorwegen (lijn 420) kwamen eveneens tot het spoorstation van Péruwelz, vanwaar er een aansluiting was op de paardentram naar Bon-Secours. Net over de grens bij Bon-Secours eindigde een tramlijn van het voormalige tramnet van Valenciennes. Deze tram- en spoorlijnen zijn te zien op de kaart van 1922.

Memoires Constant Wairy

In 1979 verscheen de door de Nederlandse journalist Henri Knap geschreven roman De weg naar Péruwelz. Dit verhaal werd in 1983 als tv-miniserie verfilmd door Hank Onrust.

De hoofd-kamerknecht van Napoleon Bonaparte, Louis Constant Wairy, werd hier geboren. Hij publiceerde omvangrijke memoires over zijn ervaringen aan het Franse Keizerlijke Hof.

Nabijgelegen kernen

[bewerken | brontekst bewerken]

Bon-Secours, Wiers, Roucourt, Thumaide, Blaton, Bernissart

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie de categorie Péruwelz van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.