Doornik

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Voor de buurtschap in de Nederlandse gemeente Lingewaard, zie Doornik (Nederland).
Doornik
Tournai
Stad in België Vlag van België
Doornik (België)
Doornik
Geografie
Gewest Vlag Wallonië Wallonië
Provincie Vlag Henegouwen Henegouwen
Arrondissement Doornik-Moeskroen
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere 		215,34 km² (2021)
75,74%
8,98%
15,28%
Coördinaten 50° 36' NB, 3° 23' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid 		68.518 (01/01/2022)
49,14%
50,86%
318,18 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder 		(01/01/2022)
17,81%
60,76%
21,43%
Buitenlanders 12,81% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Paul-Olivier Delannois (PS)
Bestuur PS, Ecolo
Zetels
PS
MR
Ecolo
Ensemble!
PTB
 39
16
10
7
5
1
Economie
Gemiddeld inkomen 18.600 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 12,94% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
7500
7500
7500
7501
7502
7503
7504
7506
7520
7520
7521
7522
7522
7522
7522
7530
7531
7532
7533
7534
7534
7536
7538
7540
7540
7540
7540
7542
7543
7548 		Deelgemeente
Doornik
Ere
Saint-Maur
Orcq
Esplechin
Froyennes
Froidmont
Willemeau
Ramegnies-Chin
Templeuve
Chercq
Blandain
Hertain
Lamain
Marquain
Gaurain-Ramecroix
Havinnes
Beclers
Thimougies
Barry
Maulde
Vaulx
Vezon
Kain
Melles
Quartes
Rumillies
Mont-Saint-Aubert
Mourcourt
Warchin
Zonenummer 069
NIS-code 57081
Politiezone Du Tournaisis
Hulpverleningszone Picardisch Wallonië
Website www.tournai.be
Detailkaart
TournaiLocatie.png
ligging binnen het arrondissement Doornik-Moeskroen
in de provincie Henegouwen
Portaal  Portaalicoon   België
De Soepterrine van William Mercer of Aldie (1770) is een voorbeeld van de Doornikse porseleinproductie en getuigt van de turbulente geschiedenis in de periode van de Verenigde Nederlanden.

Doornik (Frans: Tournai, van het Latijn Turnacum) is een stad gelegen in het Picardisch taalgebied in het westen van de Belgische provincie Henegouwen in Wallonië en Romaans-Vlaanderen aan de Schelde met bijna 70.000 inwoners, en qua oppervlakte de grootste gemeente van België.

De stad is na Tongeren de oudste stad van België en heeft cultuurhistorisch een grote rol gespeeld.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Romeinse tijd[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Turnacum voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Doornik bestond al in de Romeinse tijd onder de naam Turnacum en kende haar hoogtepunt tijdens de 1e en 2e eeuw. De stad werd gesticht aan de Schelde op de kruising van heirbanen. De politieke onrust en de invallen maakten een einde aan deze bloeitijd en in de 3e en 4e eeuw kende de stad een krimp en werd ze versterkt.

Middeleeuwen[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Doornik en het Doornikse voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De stad kwam rond 432 in Frankische handen door een inval van Chlodio. Onder de Salische Franken Childerik en Clovis was Doornik tot 486 de hoofdstad van het Frankische rijk. Het graf van Childerik werd in 1653 bij toeval ontdekt.

Clovis verplaatste in 486 het Frankische machtscentrum naar Parijs, maar de rol van Doornik was nog niet uitgespeeld. Clovis maakte de stad bij zijn vertrek tot bisschopszetel, die bestreek quasi het hele gebied van het toekomstige graafschap Vlaanderen. De in Doornik geboren Eleutherius werd de eerste bisschop.

Onder Karel de Kale, de eerste koning van West-Francië, ontstond rond 850 het graafschap Vlaanderen, dat als Kroon-Vlaanderen een leen bleef van de Franse koning en als Rijks-Vlaanderen een leen van het Duitse keizerrijk. De stad trok welvarende kooplieden aan en hun streven naar onafhankelijkheid leidde ertoe dat Doornik vanaf 1187 rechtstreeks onder de Franse kroon kwam.

In de 15e eeuw kende de stad een bloeiende lakenhandel en was het een voorname leverancier van wandtapijten. De economische voorspoed en de speciale handelsstatus die de stad in het Franse koninkrijk genoot, verhinderde niet dat Doornik tussen 1421 en 1428 het toneel was van opstanden, onder andere vanwege de ontwaarding van de plaatselijke munt ten opzichte van de Franse kroon. De opstanden werden gevoerd tussen het stadsbestuur en de gilden, voornamelijk die van de kunstenaars en lakenhandelaars. De opstanden leidden er uiteindelijk toe dat de gilden meer macht genoten, waaronder stemming in bestuurlijke zaken waarvan zij tot dan toe waren uitgesloten.[1]

Nieuwe tijd[bewerken | brontekst bewerken]

In 1513 veroverde de Engelse koning Hendrik VIII Doornik op de Fransen.[2] Het is daarmee de enige stad in België die (voor korte tijd) door Engeland werd bestuurd. Jean le Sellier werd afgevaardigd naar Westminster om in het House of Commons te zetelen. In 1519 werd Doornik weer aan Frankrijk overgedragen.

Keizer Karel V voegde in 1521 de stad bij zijn Nederlandse erflanden, waarop een periode van godsdiensttwisten en economisch verval volgde. In 1544 werd de eerste protestantse gemeente gesticht met als codenaam "La Palme". Ze verzocht Martin Bucer in Straatsburg om een predikant. Hij stuurde in september Pierre Brully, maar een half jaar later werd deze al op de Grote Markt verbrand. In 1561 verspreidde Guido de Brès in Doornik zijn Nederlandse Geloofsbelijdenis, waarin de kernpunten van het gereformeerde geloof werden uiteengezet. Hij moest vluchten, maar met Ambrosius Wille kwam er opnieuw een clandestiene predikant. Vergeefs verzette hij zich tegen de Beeldenstorm, die de stad op 23 augustus 1566 bereikte. De calvinisten beweerden driekwart van de Doornikse bevolking uit te maken,[3] en eisten eigen kerken. Margaretha van Parma stuurde de graaf van Horne om de rust te herstellen. Hij wilde dat bereiken door middel van een soort religievrede, waarbij hij de calvinisten toeliet onder andere hun eigen kerken te bouwen. De koning en landvoogdes namen hem dit zeer kwalijk en riepen Horne terug.[4] In de nacht van 1 op 2 januari 1567 heroverde Filips van Noircarmes Doornik zonder slag of stoot en ontwapende de burgers.[5]

Als gevolg van het Eeuwig Edict (1577) verlieten de Spaanse troepen de stad. In 1581 werd zij door landvoogd Alexander Farnese, hertog van Parma, heroverd na een langdurig beleg. Parma was politiek slimmer dan zijn meester, koning Filips II: in plaats van de protestanten uit te moorden, gaf hij ze een jaar de tijd om hun bezittingen te verkopen en te emigreren. Dat voorbeeld droeg ertoe bij dat bij latere belegeringen de protestanten minder geneigd waren om tot het einde door te vechten.

Onder de Franse koning Lodewijk XIV kwam de stad weer in Frans bezit (Verdrag van Aken, 1668). De Fransen moesten echter aan het eind van de Spaanse Successieoorlog volgens de bepalingen van de Vrede van Utrecht (1713) aanvaarden dat de voormalige Spaanse Nederlanden Oostenrijks werden.

In 1815 ging Doornik deel uitmaken van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en in 1830 van België.

Op 16 en 17 mei 1940 werden de archieven van Doornik gedeeltelijk vernietigd door Duitse bombardementen die bijna het ganse stadscentrum plat legden.

Kernen[bewerken | brontekst bewerken]

Doornik is de gemeente met de grootste oppervlakte in België. Naast het stadscentrum bestaat de gemeente uit nog 29 deelgemeenten meer dan enig andere Belgische gemeente.

Deelgemeenten[bewerken | brontekst bewerken]

# Naam Opp.
(km²)		 Inwoners
(2020)		 Inwoners
per km²		 NIS-code
1 Doornik (I) 15,76 30.275 1.921 57081A
2 Warchin (XX) 3,41 1.453 427 57081B
3 Chercq (II) 3,08 956 311 57081C
4 Havinnes (XXI) 9,48 1.250 132 57081D
5 Melles (XXII) 2,86 319 112 57081E0
6 Quartes (XXIII) 4,64 261 56 57081E1
7 Beclers (XXV) 13,50 1.070 79 57081F
8 Thimougies (XXIV) 3,72 271 73 57081F4
9 Barry (XXVII) 8,25 1.272 154 57081G
10 Maulde (XXVI) 5,58 367 66 57081G1
11 Vezon (XXVIII) 7,73 1.358 176 57081H
12 Gaurain-Ramecroix (XXIX) 12,29 3.619 294 57081J
13 Vaulx-lez-Tournai (XXX) 4,03 1.332 330 57081K
14 Saint-Maur (III) 3,77 410 109 57081L
15 Ere (IV) 6,37 544 85 57081L3
16 Willemeau (V) 3,79 629 166 57081M
17 Froidmont (VI) 5,16 1.036 201 57081M2
18 Esplechin (IX) 8,81 909 103 57081N
19 Orcq (VII) 4,64 1.011 218 57081P0
20 Marquain (VIII) 5,20 758 146 57081P1
21 Lamain (X) 3,59 570 159 57081P2
22 Blandain (XII) 11,51 2.200 191 57081R
23 Hertain (XI) 2,41 231 96 57081R3
24 Templeuve (XIII) 15,62 3.646 233 57081S
25 Ramegnies-Chin (XIV) 4,33 953 220 57081T
26 Froyennes (XV) 5,93 2.177 367 57081U
27 Kain (XVI) 11,27 6.770 601 57081V
28 Mont-Saint-Aubert (XVII) 8,90 588 66 57081V4
29 Rumillies (XIX) 6,86 1.840 268 57081W
30 Mourcourt (XVIII) 12,18 971 80 57081W2

Kaart[bewerken | brontekst bewerken]

Doornik, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

Aangrenzende gemeenten[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Doornik grenst aan de volgende gemeenten en dorpen:

Demografische ontwikkeling[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische ontwikkeling voor de fusie[bewerken | brontekst bewerken]

  • Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen; 1976= inwoneraantal op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente[bewerken | brontekst bewerken]

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

Doornik vanuit de lucht

Doornik geldt nog steeds als een der voornaamste monumentensteden van België. Van groot belang is de romaanse Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Er is een 13e-eeuwse brug 'Pont des Trous' over de Schelde, het oudste belfort van België en een lakenhal, beide aan de bezienswaardige Grote Markt, en verder verschillende stadspoorten en pakhuizen.

Zie ook: Lijst van beschermd erfgoed in Doornik

Kerkelijke architectuur[bewerken | brontekst bewerken]

Burgerlijke architectuur[bewerken | brontekst bewerken]

  • Grote Markt met gevels in neostijl
  • Het Belfort van Doornik
  • Lakenhalle van Doornik
  • Het Stadhuis van Doornik en het stadspark, als onderdeel van de oude Sint-Maartensabdij
  • De Halle des Conseaux en de Tour des six (afgebroken in 1818)
  • Romaanse herenhuizen (waaronder de oudste en best bewaarde in Europa)
  • Renaissance- en barokhuizen (Deze huizen worden ook wel "Spaanse huizen" genoemd. De gevels zijn in baksteen opgebouwd en de omlijsting van de vensters en de dakgevels is ook voor het eerst in steen. De "barokhuizen" zijn gebouwd in de 17de eeuw en deze zijn vooral bekend door hun praalrijke gevels en fijn uitgewerkte luchters.)
  • Art-nouveauhuizen (jugendstil) bevinden zich vooral in de buurt van het station. Vermeldenswaardig zijn het huis op de Place Victor Carbonnelle 5 ontworpen door Georges De Poore in 1903, de huizen die Gustave Strauven bouwde op de Avenue Van Cutsem en het gebouw dat het Museum voor Schone Kunsten huisvest en dat dateert uit de latere periode van Victor Horta.
  • De deconstructivistische gebouwen van de Faculteit architectuur van de UCLouvain (université catholique de Louvain) geopend in 2018.

Militaire architectuur[bewerken | brontekst bewerken]

Musea[bewerken | brontekst bewerken]


Politiek[bewerken | brontekst bewerken]

Burgemeesters[bewerken | brontekst bewerken]

Tijdspanne Burgemeester[6]
1804 - 1818 Charles De Rasse
1818 - 1824 Idesbalde Vander Gracht
1824 - 1830 Bernard de Bethune
1830 - 1831 Charles Le Hon
1831 - 1848 Désiré de Hults
1848 - 1852 Augustin Dumon (PL)
...
1855 - 1868 Alphonse de Rasse
1868 - 1872 Léopold Fontaine (waarnemend)
1872 - 1883 Louis Crombez (PL)
1883 - 1907 Victor Carbonnelle (PL)
1907 - 1908 Jules Boucher (waarnemend)
1908 - 1918 Alphonse Stiénon du Pré (Kath. Partij)
1918 - 1919 Ambroise Derick (waarnemend)
1919 - 1925 Edmond Wibaut (Kath. Partij)
1925 - 1927 Albert Asou (PL)
Tijdspanne Burgemeester
1927 - 1933 Edmond Wibaut (Kath. Verbond)
1933 - 1940 Albert Asou (PL)
1940 Emile Derasse (PL)
1940 Charles Mauroy (waarnemend)
1940 - 1944 Louis Casterman
1944 - 1956 Emile Derasse (PL)
1956 - 1959 Jules Hossey (PSB)
1959 - 1968 Louis Casterman
1968 - 1970 Jean Hachez (PSC)
1971 - 1976 Fernand Dumont (PSC)
1977 - 1992 Raoul Van Spitael (PS)
1992 - 2000 Roger Delcroix (PS)
2001 - 2012 Christian Massy (PS)
2013 - 2018 Rudy Demotte (PS, titelvoerend)
Paul-Olivier Delannois (PS, waarnemend)
2019 - heden Paul-Olivier Delannois (PS)

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[bewerken | brontekst bewerken]

Partij of kartel 10-10-1976[7] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[8] 14-10-2012[9] 14-10-2018
Stemmen / Zetels % 39 % 39 % 39 % 39 % 39 % 39 % 39 % 39
PRL1 / PRL-MCC2 / MR3 18,511 7 21,81 9 21,111 8 18,31 7 23,252 9 24,693 10 30,053 12 22,673 10
PSC1 / cdH2 / Ensemble!3 24,841 11 25,341 10 23,491 10 23,711 10 18,741 7 16,762 7 11,112 4 14,023 5
PS 28,12 12 39,8 17 41,82 18 45,58 20 43,87 19 40,94 18 42,19 18 35,92 16
ECOLO - 5,34 1 6,59 2 8,03 2 12,98 4 11,75 4 10,17 3 17,77 7
PTB - - - 0,56 0 - - - 5,60 1
Tournai Plus - - - - - - 6,47 2 -
PCB1 / PC2 16,291 6 - 6,212 1 - - - - -
UPWT - 7,31 2 - - - - - -
IT 8,91 3 - - - - - - -
Anderen(*) 3,34 0 0,41 0 0,78 0 3,82 0 1,15 0 5,84 0 - 4,02 0
Totaal stemmen 45964 44345 45228 45354 44766 45232 44048 43525
Opkomst % 91,26 90,55 89,41 89,96 86,27 86,13
Blanco en ongeldig % 4,78 4,9 6,61 7,07 9,23 6,62 7,05 8,10

(*) 1976: RW (3,34%) / 1982: Votez W. (0,41) / 1988: FN (0,78%) / 1994: BEB (3,82%) / 2000: VETO (1,15%) / 2006: FN (4,06%), RWF (0,71%), VIVANT (1,07%) / 2018: DéFI (1,05%), Nation (1,79%), Oxygène (1,18%)

De gevormde coalitie wordt vet aangegeven. De grootste partij is in kleur.

Geboren in Doornik[bewerken | brontekst bewerken]

Lijst van personen uit Doornik

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie Tournai van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Doornik&oldid=64135224"