Ruimtetoerisme

Ruimtetoerisme is toerisme "in de ruimte", "buiten de aardatmosfeer", al heeft die eigenlijk geen scherpe begrenzing.

Historie

Van 2001 tot 2009 waren er zeven ruimtetoeristen die fikse bedragen (20 tot 35 miljoen dollar) betaalden om een ruimtevlucht te maken (zie onder). Zij maakten een vlucht naar het Internationaal ruimtestation ISS via het bedrijf Space Adventures, dat gelieerd is aan Roskosmos, het Russische overheidsbureau voor ruimtevaart.

Ruimtetoeristen waren na 2009 niet meer welkom op het ISS.^[1]

In juni 2019 stelde NASA het ISS echter weer open voor ruimtetoeristen. Een verblijf kost er zo’n 31.000 euro per etmaal exclusief de vlucht erheen. Die moet de toerist zelf boeken bij een door NASA goedgekeurd lanceerbedrijf. Ook moet de ruimtetoerist aan de standaard voor de lichamelijke conditie van NASA-astronauten voldoen en trainingen volgen. Bigelow Space Operations, een onderdeel van Bigelow Aerospace, heeft zich enkele dagen na die aankondiging opgeworpen als reisbureau en vier vluchten met een SpaceX Crew Dragon geboekt. Zo’n vlucht zou 52 miljoen dollar gaan kosten.^[2] Bigelow trok het contract later weer in. Inmiddels zijn de bedrijven Axiom en Space Adventures in die markt gesprongen.

Ontwikkelingen

Het Britse bedrijf Virgin Galactic is van plan regelmatige vluchten tot buiten de atmosfeer (gedefinieerd als 100 km hoogte) aan te bieden voor een bedrag van rond de 200.000 dollar. Hiermee wordt ruimtetoerisme bereikbaarder voor anderen dan de extreem rijken. Op 27 juli 2009 toonde Richard Branson in Wisconsin het Moederschip Eve, dat in de toekomst met ruimteschepen met betalende passagiers suborbitale ruimtevluchten moet gaan uitvoeren. Uiteindelijk moet een dergelijk uitstapje rond de 10.000 dollar gaan kosten om echt grote markten aan te boren. Het ruimteschip SpaceShipTwo van Virgin Galactic (gebouwd door The SpaceShipCompany, een joint-venture van Virgin Galactic en Scaled Composites) heeft in 2018 en 2019 enkele testvluchten gemaakt en is in juni 2019 bijna gereed om toeristen mee naar de rand van de ruimte te brengen.

Ook Blue Origins New Shepard is voor dit doel ontwikkeld. Blue Origin heeft een orbitale draagraket-ruimteschip combinatie genaamd New Glenn in ontwikkeling die ook voor ruimtetoerisme ingezet zou kunnen worden. Evenals een maanraket genaamd New Armstrong.

Voor 2023 staat een vlucht om de Maan (vrije-terugkeertraject) gepland met (nu nog in ontwikkeling zijnde) Starship. De Japanner Yusaku Maezawa (CEO van ZOZO) is met SpaceX overeengekomen om op deze vlucht (tegen betaling van een niet nader bekendgemaakt bedrag) mee te gaan en zes tot acht nog door hem te selecteren topartiesten mee te nemen, in het kader van een kunstproject genaamd Dear Moon. De bedoeling is dat de vlucht deze artiesten zal inspireren tot het maken van bijzondere nieuwe kunstwerken. Maezawa denkt aan artiesten zoals een filmregisseur, kunstschilder, danser, romanschrijver, musicus, modeontwerper, beeldhouwer, fotograaf en een architect.^[3]^[4] Verder gaan er een of meer personeelsleden van SpaceX mee, als piloot/astronaut.^[5]

Ook zal SpaceX in 2021 of 2022 een vijfdaagse orbitale vlucht voor maximaal vier ruimtetoeristen op een hoogte tussen 800 en 1200 km boven de aarde uitvoeren. Deze vlucht is geboekt door ruimte-reisbureau Space Adventures.^[6]

Er is ook door Axiom Technologies een commerciële Crew Dragon-vlucht naar het ISS geboekt. Het is anno april 2020 niet duidelijk of de bemanning van die vlucht een toeristisch of een wetenschappelijk doel heeft. Axiom bouwt met steun van NASA vijf commerciële modules voor het ISS die later als zelfstandig commercieel ruimtestation kunnen doorgaan.

Ook zullen er in december 2021 twee ruimtetoeristen aan boord van Sojoez MS-20 naar het ISS gaan.

Kritiek

Ruimtetoerisme wordt bekritiseerd vanuit de milieubeweging. Het hoge energieverbruik en de uitstoot van broeikasgassen zouden, bij een grote toename van het ruimtetoerisme, een versterking van het broeikaseffect en een enorme aanslag op het milieu betekenen. In tegenstelling tot de reguliere ruimtevaart, staat er (meestal) geen wetenschappelijk nut tegenover. Raketten die op waterstof werken (zoals de New Shepard) hebben echter nauwelijks vervuilende uitstoot. Wel moet daarbij de CO2-uitstoot van de waterstofproductie meegenomen worden.

Er was ook kritiek van oud-astronaut John Glenn die vond dat ruimtetoerisme ruimtevaart op een "goedkope" wijze commercialiseerde.^[7] Ironisch gezien kreeg Glenn zelf kritiek in 1998 toen hij, na zijn pensioen bij NASA en inmiddels senator geworden, een vlucht maakte met de Space Shuttle, die werd gezien als een snoepreisje voor een belangrijke senator en een pr-stunt voor NASA. Er kan dus beargumenteerd worden dat Glenn toen zelf een ruimtetoerist was.

Lijst van zelfgefinancierde ruimtetoeristen

Lijst van zelfgefinancierde ruimtetoeristen
Ruimtetoerist	Nationaliteit	Kosten	Missie	Duur (Periode)	Jaar
1. Dennis Tito	Amerikaans	20 miljoen dollar	Heen: Sojoez TM-32 Terug: Sojoez TM-31	9 dagen (28 april - 6 mei)	2001
2. Mark Shuttleworth	Zuid-Afrikaans / Brits	20 miljoen dollar	Heen: Sojoez TM-34 Terug: Sojoez TM-33	11 dagen (25 april - 5 mei)	2002
3. Gregory Olsen	Amerikaans	20 miljoen dollar	Heen: Sojoez TMA-7 Terug: Sojoez TMA-6	11 dagen (1 oktober - 11 oktober)	2005
4. Anousheh Ansari	Iraans / Amerikaans	ruim 20 miljoen dollar	Heen: Sojoez TMA-9 Terug: Sojoez TMA-8	12 dagen (18 september - 29 september)	2006
5. Charles Simonyi	Hongaars / Amerikaans	ruim 20 miljoen dollar	Heen: Sojoez TMA-10 Terug: Sojoez TMA-9	15 dagen (7 april - 21 april)	2007
5. Charles Simonyi	Hongaars / Amerikaans	35 miljoen dollar	Heen: Sojoez TMA-14 Terug: Sojoez TMA-13	12 dagen (26 maart - 8 april)	2009
6. Richard Garriott	Amerikaans / Brits	30 miljoen dollar	Heen: Sojoez TMA-13 Terug: Sojoez TMA-12	12 dagen (12 oktober - 23 oktober)	2008
7. Guy Laliberté	Canadees	35 miljoen dollar	Heen: Sojoez TMA-16 Terug: Sojoez TMA-14	12 dagen (30 september - 12 oktober)	2009

Galerij

Dennis Tito, de eerste ruimtetoerist
Mark Shuttleworth, de tweede ruimtetoerist
Gregory Olsen, de derde ruimte toerist
Anousheh Ansari, de vierde en eerste vrouwelijke ruimtetoerist
Charles Simonyi, de vijfde ruimtetoerist en de enige die twee keer naar het ISS reisde
Richard Garriott, de zesde ruimtetoerist
Guy Laliberté, de zevende ruimtetoerist