Koninklijke Tichelaar Makkum: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking Nieuwere bewerking →

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Versie van 22 feb 2015 10:37

Koninklijke Tichelaar Makkum is een middelgrote Nederlandse aardewerkfabriek in Makkum.

Geschiedenis

Na aanvankelijk bakstenen en tegels te hebben geproduceerd richtte het bedrijf zich sinds 1890 op ambachtelijk sieraardewerk. Koninklijke Tichelaar Makkum is een oud bedrijf. In 1960 verkreeg de onderneming het predicaat Koninklijk naar aanleiding van het 300-jarig bestaan. Desalniettemin werd In 1994 het 400-jarig bestaan gevierd. Er is een Spaanse kaart uit 1572 gevonden van een veldoven of bricaría (Spaans voor een meiler of steenbakkerij) in Makkum. De onderneming sinds 1689 gevestigd in Makkum.^[1]^[2]

Sieraardewerk

Gedurende de achttiende en negentiende eeuw werden in de gleibakkerij voornamelijk tegels en schotels voor dagelijks gebruik vervaardigd. Omstreeks 1865 verminderde de vraag naar schotels. De broers Jelmer en Jan brachten een drastisch vernieuwingsproces op gang, waardoor het bedrijf kon worden voortgezet als fabriek voor sieraardewerk. Het bedrijf bleef in hoofdzaak vasthouden aan de oude werkwijze; klei wordt na een eerste keer bakken bedekt met een witte, dekkende tinglazuur, de Majolicatechniek. In 1882 werd het gebruik van gipsvormen geïntroduceerd, waarmee het assortiment sieraardewerk groter werd. De klei wordt met mergel gemengd in de aardewasserij en vervolgens in een kelder vorstvrij opgeslagen. Kort voor de verwerking wordt de klei nog eens duchtig gekneed en gemengd. Daarna wordt hij op grootte gestanst. Na drogen wordt het gebakken tot biscuit, rauwgoed genoemd.

Glazuren

Er worden twee soorten glazuur gebruikt: een transparant loodglazuur en een veelal wit dekkend tinglazuur, respectievelijk kwaart en wit genoemd, beiden in het bedrijf bereid. Aan de achterkant krijgen de schotels een laag kwaart, aan de voorkant een laag wit. Nadat de schilders hun decoratie hebben aangebracht wordt het aardewerk een tweede keer gebakken. De beschildering is met in het bedrijf gekleurde glazuren, tot fijn poeder vermalen. Eenmaal aangemaakt met water werd ermee geschilderd. Er zijn vijf kleuren (blauw, paars, groen, geel en oranje). In de praktijk beperkte men zich meestal tot het gebruik van blauw en paars.

Veranderingen

In 1975 schakelde men deels over naar vloertegels in een nieuw gebouwde hal bij de Kalkovens dit was niet zo succesvol daarna werd overgegaan op nokvorsten voor rieten daken (rietvorsten) tot op heden. Tichelaar Makkum, (ook de Harlinger Aardewerk- en Tegelfabriek) restaureert nog wel historisch Delfts blauw als vroeger door hen gemaakt. Het bedrijf diversificeert, past de zeefdruktechniek op keramiek toe. De ambachtelijke productie van sieraardewerk werd maart 2013 geheel gestaakt. Tichelaar legt zich nu toe op het verglazen van keramische producten, zoals dakpannen, gevelstenen en bouwkeramiek, elders gemaakt door derden, dus een "twee brand" glazuur.

Architectuur, vormgeving en kunst

Sinds medio 1990 is Koninklijke Tichelaar Makkum bezig met experimentele projecten, met architecten, ontwerpers en kunstenaars. ^[3]

Op het gebied van architectuur werkte het bedrijf met

Met de volgende ontwerpers heeft Koninklijke Tichelaar Makkum ook samengewerkt:

Kunstenaars:

Familiebedrijf

Ene Freerk Jans, kocht in 1689 de ene en in 1694 de andere helft van de fabriek werd tichelaar en noemde zich daarna ook zo. Tichelaars die door de eeuwen heen het bedrijf hebben geleid, zijn:

Pieter Jelmers tot 1869
Jelmer Pieters Tichelaar 1831-1911 (1869-1899)
Jan Pieters Tichelaar 1835-1919 (1869-1899)
Pieter Jans Tichelaar 1868-1913 (1900-1913)
Jan Pieters Tichelaar 1893-1981 (1913-1963)
Pieter Jan Tichelaar (1972-1985)
Cornelis van Zeumeren (1985-1997)
Jan Pieter Tichelaar (1997-2014)
Hans Bernd Marcuse (2014- )

Zie ook

Externe links

Video (2009) over een aantal recente designprojecten van Koninklijke Tichelaar Makkum

Bronnen, noten en/of referenties

↑ AD.nl, Oudste bedrijf van Nederland krimpt in, 8 oktober 2009
↑ Van Makkumer aardewerk naar Dutch Design, ANP. Sp!ts, 19 april 2006
↑ Architectuur: http://www.tichelaar.nl/architectuur; kunst/vormgeving: http://www.tichelaar.nl/kunstvormgeving

Zie de categorie Koninklijke Tichelaar Makkum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[krimp-1] AD.nl, Oudste bedrijf van Nederland krimpt in, 8 oktober 2009

[2] Van Makkumer aardewerk naar Dutch Design, ANP. Sp!ts, 19 april 2006

[3] Architectuur: http://www.tichelaar.nl/architectuur; kunst/vormgeving: http://www.tichelaar.nl/kunstvormgeving

[1]

[2]

[3]

@@ Regel 3: / Regel 3: @@
 == Geschiedenis ==
-Na aanvankelijk [[baksteen|bakstenen]] en [[wandtegel|tegels]] te hebben geproduceerd richtte het bedrijf zich sinds [[1890]] op ambachtelijk sieraardewerk. Koninklijke Tichelaar Makkum is een oud bedrijf. In [[1960]] verkreeg de onderneming het [[predicaat Koninklijk]] naar aanleiding van het 300-jarig bestaan. Desalniettemin werd In 1994 het 400-jarig bestaan gevierd. Er is een Spaanse kaart uit 1572 gevonden van een [[veldoven]] of ''bricaría'' (Spaans voor een meiler of [[steenfabriek (fabriek)|steenbakkerij]]) in Makkum. De onderneming sinds 1689 gevestigd in Makkum.<ref name="krimp">AD.nl, [http://www.ad.nl/ad/nl/5597/Economie/article/detail/2037755/2009/10/08/Oudste-bedrijf-van-Nederland-krimpt-in.dhtml Oudste bedrijf van Nederland krimpt in], 8 oktober 2009</ref><ref>Van Makkumer aardewerk naar Dutch Design, [[Algemeen Nederlands Persbureau|ANP]]. ''[[Sp!ts]]'', 19 april 2006</ref> MAND!
+Na aanvankelijk [[baksteen|bakstenen]] en [[wandtegel|tegels]] te hebben geproduceerd richtte het bedrijf zich sinds [[1890]] op ambachtelijk sieraardewerk. Koninklijke Tichelaar Makkum is een oud bedrijf. In [[1960]] verkreeg de onderneming het [[predicaat Koninklijk]] naar aanleiding van het 300-jarig bestaan. Desalniettemin werd In 1994 het 400-jarig bestaan gevierd. Er is een Spaanse kaart uit 1572 gevonden van een [[veldoven]] of ''bricaría'' (Spaans voor een meiler of [[steenfabriek (fabriek)|steenbakkerij]]) in Makkum. De onderneming sinds 1689 gevestigd in Makkum.<ref name="krimp">AD.nl, [http://www.ad.nl/ad/nl/5597/Economie/article/detail/2037755/2009/10/08/Oudste-bedrijf-van-Nederland-krimpt-in.dhtml Oudste bedrijf van Nederland krimpt in], 8 oktober 2009</ref><ref>Van Makkumer aardewerk naar Dutch Design, [[Algemeen Nederlands Persbureau|ANP]]. ''[[Sp!ts]]'', 19 april 2006</ref>
 == Sieraardewerk ==