SARS-CoV-2: verschil tussen versies

SARS-CoV-2
	Een 3D-model van SARS-CoV-2
	Taxonomische indeling
(Geen rang):	Virussen
Groep:	Groep IV ((+)ssRNA)
Rijk:	Riboviria
Orde:	Nidovirales
Familie:	Coronaviridae
Onderfamilie:	Orthocoronavirinae
Geslacht:	Betacoronavirus
Ondergeslacht:	Sarbecovirus
	Soort
	SARS-CoV-2;
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	SARS-CoV-2 op Wikispecies
Portaal	Biologie

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking Nieuwere bewerking →

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Versie van 5 mrt 2020 22:00

In dit artikel wordt een actuele gebeurtenis beschreven.
De informatie op deze pagina kan daardoor snel veranderen of inmiddels verouderd zijn.

SARS-CoV-2^[1], voorheen bekend als 2019-nCoV^[2] of Wuhan-virus, is een beta-coronavirus dat de besmettelijke luchtwegaandoening COVID-19 bij mensen veroorzaakt.^[3] Het virus werd voor het eerst waargenomen in Wuhan, de hoofdstad van de Chinese provincie Hubei. Het werd geïdentificeerd als een van de vele coronavirussen.

Bij de uitbraak in China in 2019 en 2020 waren de eerste patiënten vooral bezoekers en werknemers van de Huanan-vismarkt in Wuhan. Hierdoor werd al snel verondersteld dat het virus een zoönotische oorsprong heeft.

Epidemiologie

Zie Uitbraak coronavirus in Wuhan in 2019 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De eerste uitbraak van het virus werd gesignaleerd in de Chinese miljoenenstad Wuhan halverwege december 2019. De vismarkt aldaar, waar ook levende en wilde dieren verkocht werden, is de waarschijnlijke besmettingsbron.^[4]^[5] Het virus verspreidde zich vervolgens via besmette reizigers naar andere provincies van China en naar andere landen.

Op 20 januari 2020 werd in Guangdong bevestigd dat het nieuwe virus zich kan verspreiden door contact tussen mensen. Het aantal bevestigde besmettingen nam in de tweede helft van januari exponentioneel toe, met ongeveer wekelijks een vertienvoudiging van het aantal besmettingen. Begin februari verliep de toename ongeveer half zo snel. Volgens deskundigen was het nog te vroeg om aan die trend waarde te hechten. Zo vermoedde de directeur van het virologie-instituut van de Charité dat het Chinese meldsysteem overbelast is en dat daarom het aantal nieuwe infecties minder sterk lijkt toe te nemen.^[6]

Op 30 januari werd door de Wereldgezondheidsorganisatie een internationale noodtoestand uitgeroepen.^[7] Eind januari werd in vele landen een meldingsplicht voor het virus ingevoerd.

Volgens een voorlopige schatting van de Wereldgezondheidsorganisatie ligt bij de overdracht van mens tot mens het basaal reproductiegetal R₀, een maat voor de besmettelijkheid van het virus, tussen 1,4 en 2,5.^[8] Zhao et al. schatten R₀ hoger in: tussen 3,3 en 5,5.^[9] Het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding schat het R₀ op 2,2.^[10] Ter vergelijking: de R₀ van griep en SARS ligt respectievelijk tussen 2-3 en 2-5.

Naamgeving

Aanvankelijk had het virus geen eigen naam.^[11] In het begin duidden experts het virus daarom simpelweg aan als een ‘nieuw coronavirus’, in het Engels een ‘novel coronavirus’. Met het jaartal van ontdekking erbij werd dit afgekort tot 2019-nCoV^[12] of nCoV-2019.^[13] De massamedia verwezen er vaak naar met de naam van de stad waar de epidemie was uitgebroken: ‘het coronavirus uit Wuhan’, het ‘Wuhan-coronavirus’ of kortweg het ‘Wuhan-virus’.

Op 11 februari maakte de Wereldgezondheidsorganisatie bekend dat de ziekte die het virus veroorzaakt de naam COVID-19 zou krijgen, een afkorting van coronavirus disease (coronavirusziekte) met het jaartal van ontdekking. Directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus van de WHO zei dat er een naam nodig was die niet zou verwijzen naar een bepaalde geografische plek, een dier of een groep mensen. Ook moest de naam uitspreekbaar zijn.^[14]

Dezelfde dag stelde de Coronavirussenwerkgroep van het International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV) voor om voor het virus zelf voortaan de naam ‘severe acute respiratory syndrome coronavirus 2’ te gebruiken, afgekort ‘SARS-CoV-2’, vanwege de gelijkenissen met het SARS-virus dat officieel dezelfde naam draagt, maar dan zonder het volgnummer 2. Beide virustypen zijn ingedeeld bij de soort Severe acute respiratory syndrome-related coronavirus (SARS-gerelateerd coronavirus).^[15]

Dit idee kreeg kritiek van Chinese virologen omdat sommige andere virustypen van dezelfde soort sterker overeenkomen met het SARS-virus en toch een eigen naam hebben, en omdat de ziekte COVID-19 op verschillende punten afwijkt van SARS. De nieuwe virusnaam zou dus verwarring veroorzaken en mogelijk zelfs paniek. Als alternatief stelden zij human coronavirus 2019 (menselijk coronavirus 2019) met de afkorting HCoV-19 voor.^[16] Om dezelfde reden koos de WHO in publiekscommunicatie voor omschrijvingen als “the virus responsible for COVID-19” of “the COVID-19 virus” (het virus verantwoordelijk voor COVID-19 respectievelijk het COVID-19-virus).^[17]

Ziekteverloop en symptomen

Het virus kan zich verspreiden van mens op mens; in China raakten veertien behandelaars in een ziekenhuis besmet.^[18] Gewoonlijk veroorzaakt de infectie met het virus griepachtige klachten zoals koorts, ademhalingsklachten, hoesten, kortademigheid en longklachten. In sommige, zware gevallen kan het virus leiden tot longontsteking, sepsis, uitval van de nieren en kan de patient komen te overlijden.^[19]^[20] Patiënten die al verzwakt zijn door andere ziektes lopen een groter risico op complicaties.

Net als het SARS-virus infecteert SARS-CoV-2 mensen via ACE 2-receptoren.^[21] Het heeft echter een tien tot twintig maal hogere affiniteit, wat een verklaring kan zijn voor de, vergeleken met SARS, hogere mens-op-mens besmettingskans.^[22] Het virus kan zich zowel diep in de longen als in de bovenste luchtwegen vermenigvuldigen. Dat laatste zou mede verklaren, waarom patiënten met milde symptomen al besmettelijk kunnen zijn.^[23]

Virologie

Besmettingsbron

Bij de uitbraak in Wuhan werden bezoekers van de Huanan-vismarkt het eerst besmet.^[5] Op deze markt werden ook wilde en levende dieren verkocht als voedsel. Zij zijn de veronderstelde besmettingsbron of de vector van het virus. Zodoende zou het om een zoönose gaan.

Fylogenetica en taxonomie

Dit virus behoort tot de familie van coronavirussen. Deze behoren tot de positief enkelstrengige RNA-virussen en worden zo genoemd vanwege de ‘krans’ rond de losse virusdeeltjes (virions).

Coronavirussen vormen een grote familie en de ziekteverschijnselen variëren van een simpele verkoudheid tot ernstigere aandoeningen zoals Middle East respiratory syndrome (MERS) en severe acute respiratory syndrome (SARS). SARS-CoV-2 valt in de categorie SARS-gerelateerde coronavirusen. Van de coronavirussen is er een zevental in staat om mensen te infecteren: 229E, NL63, OC43, HKU1, MERS-CoV en het SARS-virus (of SARS-CoV); SARS-CoV-2 is het zevende coronavirus in deze rij.

Bij het vergelijken van het genoom van dit virus met andere bekende virussen, werd een overeenkomst van 80% met het SARS-CoV gevonden en een overeenkomst van 96% met coronavirussen die bij vleermuizen voorkomen. Een reconstructie van de fylogenetische stamboom van het virus-genoom maakte aannemelijk dat het virus geen lange geschiedenis heeft gehad in menselijke gastheren, voordat het in Wuhan opdook. De eerste overdracht op mensen vond waarschijnlijk in november of december 2019 plaats.

Onderzoek

Antivirale medicatie

Er bestaat nog geen specifieke behandeling voor het virus, maar bestaande antivirale medicatie wordt getest op effectiviteit. Daaronder protease-remmers zoals indinavir, saquinavir, lopinavir en ritonavir, de RNA polymerase-inhibitor remdesivir, en de griepmedicijnen oseltamivir en interferon beta.^[24] In vitro onderzoek laat zien dat chloroquine, een bekend anti-malariamiddel, werkzaam is tegen het virus. De benodigde concentratie is in principe haalbaar in vivo. De onderzoekers bevelen een klinische studie aan.^[25]

Vaccin

Sinds januari 2020 wordt er aan een vaccin voor het Wuhan-coronavirus gewerkt. De Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI) ondersteunt drie initiatieven.

De Amerikaanse National Institutes of Health (NIH) startte een samenwerking met het biotechnologiebedrijf Moderna om een vaccin te creëren, met de hoop een productie te kunnen starten in mei 2020. Hun strategie is om een RNA-vaccin te maken dat matcht met het oppervlak van het coronavirus.
De Universiteit van Queensland (UQ) richt zich op een moleculair DNA-clampvaccin met genetisch gemodificeerde virale eiwitten die zich enkel zullen gedragen als het coronavirus en daardoor de immuunreactie versterken.
De Public Health Agency of Canada verleende permissie aan Vaccine and Infectious Disease Organization – International Vaccine Centre (VIDO-InterVac) om te beginnen met het maken van een vaccin in een onafhankelijk project. In maart 2020 wil VIDO-InterVac beginnen met de productie van dit vaccin en zal dit dan eerst testen bij dieren. Testen op mensen staan gepland in 2021.

Zie ook

Geografische verspreiding SARS-CoV-2 in 2019 en 2020

Externe links

Wikinieuws heeft een nieuwsartikel over dit onderwerp: Categorie:2019-nCoV.

Bronnen

Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Novel coronavirus (2019-nCoV) op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

Noten

↑ (en) Naming the coronavirus disease (COVID-2019) and the virus that causes it. www.who.int. Geraadpleegd op 26 februari 2020.
↑ https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.02.07.937862v1
↑ WHO noemt ziekte die coronavirus veroorzaakt COVID-19, www.nu.nl; 11 februari 2020
↑ China meldt ruim 400 besmettingen met coronavirus, negen doden NOS (22 januari 2020)
↑ ^a ^b Novel Coronavirus – China, WHO, Disease outbreak news: Update, 12 januari 2020
↑ (de) https://www.tagesanzeiger.ch/wissen/medizin-und-psychologie/ist-das-coronavirus-noch-zu-stoppen/story/28303653
↑ Internationale noodtoestand WHO. hartvannederland. Geraadpleegd op 31 januari 2020.
↑ (en) Statement on the meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV), 23 januari 2020
↑ (en) Zhao et al., Preliminary estimation of the basic reproduction number of novel coronavirus (2019-nCoV) in China, from 2019 to 2020: A data-driven analysis in the early phase of the outbreak, 24 januari 2020
↑ Wat we tot nu toe weten over het nieuwe coronavirus. NRC (2 februari 2020).
↑ Helen Branswell, It’s been sequenced. It’s spread across borders. Now the new pneumonia-causing virus needs a name, STAT News 23-1-2020
↑ Cheng Zhangkai J. & Shan Jing, “2019 Novel coronavirus: where we are and what we know”, Infection, preprint 18-2-2020 (samenvatting op PubMed)
↑ Peng Zhou (et al.), Discovery of a novel coronavirus associated with the recent pneumonia outbreak in humans and its potential bat origin, preprint 22-1-2020 op BioRxiv
↑ WHO noemt ziekte die coronavirus veroorzaakt COVID-19, NU.nl, 11 februari 2020 (bijgewerkt 13 februari); zie ook de toespraak van de WHO-directeur zelf (WHO 11-2-2020)
↑ Alexander E. Gorbalenya et al., Severe acute respiratory syndrome-related coronavirus: The species and its viruses – a statement of the Coronavirus Study Group, preprint 11-2-2020 op BioRxiv, DOI 10.1101/2020.02.07.937862
↑ Jiang Shibo et al., A distinct name is needed for the new coronavirus, The Lancet, correspondentie, 19-2-2020, DOI 10.1016/S0140-6736(20)30419-0
↑ Naming the coronavirus disease (COVID-19) and the virus that causes it, WHO
↑ (en) China confirms human-to-human transmission of coronavirus The Guardian (21 januari 2020)
↑ (en) Coronavirus WHO
↑ (en) Clinical management of severe acute respiratory infection when novel coronavirus (nCoV) infection is suspected WHO (12 januari 2020)
↑ (en) Discovery of a novel coronavirus associated with the recent pneumonia outbreak in humans and its potential bat origin BioRxiv (23 januari 2020)
↑ (en) https://science.sciencemag.org/content/early/2020/02/19/science.abb2507
↑ (de) https://www.derstandard.at/story/2000114812219/coronavirus-aehnlich-ansteckend-wie-influenza
↑ Chinese miljoenenstad buiten de provincie Hubei afgesloten Finacieel Dagblad (2 februari 2020)
↑ (en) https://www.nature.com/articles/s41422-020-0282-0

Zie de categorie SARS-CoV-2 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] (en) Naming the coronavirus disease (COVID-2019) and the virus that causes it. www.who.int. Geraadpleegd op 26 februari 2020.

[2] ttps://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.02.07.937862v1

[3] WHO noemt ziekte die coronavirus veroorzaakt COVID-19, www.nu.nl; 11 februari 2020

[NOS1-4] China meldt ruim 400 besmettingen met coronavirus, negen doden NOS (22 januari 2020)

[WHOjan12-5] Novel Coronavirus – China, WHO, Disease outbreak news: Update, 12 januari 2020

[6] (de) https://www.tagesanzeiger.ch/wissen/medizin-und-psychologie/ist-das-coronavirus-noch-zu-stoppen/story/28303653

[7] Internationale noodtoestand WHO. hartvannederland. Geraadpleegd op 31 januari 2020.

[8] (en) Statement on the meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV), 23 januari 2020

[9] (en) Zhao et al., Preliminary estimation of the basic reproduction number of novel coronavirus (2019-nCoV) in China, from 2019 to 2020: A data-driven analysis in the early phase of the outbreak, 24 januari 2020

[10] Wat we tot nu toe weten over het nieuwe coronavirus. NRC (2 februari 2020).

[11] Helen Branswell, It’s been sequenced. It’s spread across borders. Now the new pneumonia-causing virus needs a name, STAT News 23-1-2020

[12] Cheng Zhangkai J. & Shan Jing, “2019 Novel coronavirus: where we are and what we know”, Infection, preprint 18-2-2020 (samenvatting op PubMed)

[13] Peng Zhou (et al.), Discovery of a novel coronavirus associated with the recent pneumonia outbreak in humans and its potential bat origin, preprint 22-1-2020 op BioRxiv

[14] WHO noemt ziekte die coronavirus veroorzaakt COVID-19, NU.nl, 11 februari 2020 (bijgewerkt 13 februari); zie ook de toespraak van de WHO-directeur zelf (WHO 11-2-2020)

[15] Alexander E. Gorbalenya et al., Severe acute respiratory syndrome-related coronavirus: The species and its viruses – a statement of the Coronavirus Study Group, preprint 11-2-2020 op BioRxiv, DOI 10.1101/2020.02.07.937862

[16] Jiang Shibo et al., A distinct name is needed for the new coronavirus, The Lancet, correspondentie, 19-2-2020, DOI 10.1016/S0140-6736(20)30419-0

[17] Naming the coronavirus disease (COVID-19) and the virus that causes it, WHO

[GUA1-18] (en) China confirms human-to-human transmission of coronavirus The Guardian (21 januari 2020)

[19] (en) Coronavirus WHO

[20] (en) Clinical management of severe acute respiratory infection when novel coronavirus (nCoV) infection is suspected WHO (12 januari 2020)

[BioR-21] (en) Discovery of a novel coronavirus associated with the recent pneumonia outbreak in humans and its potential bat origin BioRxiv (23 januari 2020)

[22] (en) https://science.sciencemag.org/content/early/2020/02/19/science.abb2507

[23] (de) https://www.derstandard.at/story/2000114812219/coronavirus-aehnlich-ansteckend-wie-influenza

[24] Chinese miljoenenstad buiten de provincie Hubei afgesloten Finacieel Dagblad (2 februari 2020)

[25] (en) https://www.nature.com/articles/s41422-020-0282-0

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

@@ Regel 21: / Regel 21: @@
 }}
 [[Bestand:SARS-CoV-2 genome.svg|miniatuur|Het genoom van SARS-CoV-2|alt=]]
-'''SARS-CoV-2'''<ref>{{Citeer web|url=https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/naming-the-coronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-that-causes-it|titel=Naming the coronavirus disease (COVID-2019) and the virus that causes it|bezochtdatum=2020-02-26|werk=www.who.int|taal=en}}</ref>''',''' voorheen bekend als '''2019-nCoV'''<ref>https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.02.07.937862v1</ref> of '''Wuhan-virus''', is een beta-[[coronavirus]] dat de besmettelijke luchtwegaandoening [[COVID-19]] bij mensen veroorzaakt.<ref>[https://www.nu.nl/buitenland/6030071/who-noemt-ziekte-die-coronavirus-veroorzaakt-covid-19.html WHO noemt ziekte die coronavirus veroorzaakt COVID-19], www.nu.nl; 11 februari 2020</ref> Het virus werd voor het eerst waargenomen in [[Wuhan]], de hoofdstad van de [[Volksrepubliek China|Chinese]] provincie [[Hubei]]. Het werd geïdentificeerd als een van de vele [[coronavirussen]].
+'''SARS-CoV-2'''<ref>{{Citeer web|url=https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/naming-the-coronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-that-causes-it|titel=Naming the coronavirus disease (COVID-2019) and the virus that causes it|bezochtdatum=2020-02-26|werk=www.who.int|taal=en}}</ref>''',''' voorheen bekend als '''2019-nCoV'''<ref>https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.02.07.937862v1</ref> of '''Wuhan-virus''', is een beta-[[Coronaviridae|coronavirus]] dat de besmettelijke luchtwegaandoening [[COVID-19]] bij mensen veroorzaakt.<ref>[https://www.nu.nl/buitenland/6030071/who-noemt-ziekte-die-coronavirus-veroorzaakt-covid-19.html WHO noemt ziekte die coronavirus veroorzaakt COVID-19], www.nu.nl; 11 februari 2020</ref> Het virus werd voor het eerst waargenomen in [[Wuhan]], de hoofdstad van de [[Volksrepubliek China|Chinese]] provincie [[Hubei]]. Het werd geïdentificeerd als een van de vele [[coronavirussen]].
 Bij de [[Uitbraak coronavirus in Wuhan in 2019|uitbraak]] in China in 2019 en 2020 waren de eerste patiënten vooral bezoekers en werknemers van de [[Huanan-vismarkt]] in Wuhan. Hierdoor werd al snel verondersteld dat het virus een [[Zoönose|zoönotische]] oorsprong heeft.