Te land, ter zee en in de lucht

Te land, ter zee en in de lucht
	Opnames van Te land, ter zee en in de lucht in Veurne
Genre	Amusement
Speelduur per afl.	50 minuten
Bedenker	René Stokvis
Presentatie	Ron Boszhard
Vaste gasten	Johan Vlemmix ; Puck Hulstaert
Voice-over	Tom Blom
Regie	Bas Peters
Muziek	Edwin Schimscheimer
Land van oorsprong	Nederland
Taal	Nederlands
Productie
Producent	René Stokvis Producties
Uitzendingen
Start	Nederland 1971 ; België 2010
Einde	2010
Seizoenen	39 in Nederland; 1 in België
Netwerk of omroep	TROS
Opvolger(s)	Bommetje!
	Officiële website
	(en) IMDb-profiel
Portaal	Televisie

Bioscoopjournaal uit 1974. Impressie vanuit Enkhuizen van het TROS-televisieprogramma 'Vlieg er eens uit', waarin de deelnemers proberen m.b.v. zelfgebouwde voertuigen zo lang mogelijk in de lucht te blijven na een sprong vanaf een stellage.

Te land, ter zee en in de lucht was een van de belangrijkste en bekendste programma's van de TROS en tevens het langstlopende amusementsprogramma van de Nederlandse televisie. De eerste uitzending was in 1971. In dit programma staan mensen centraal die met zelfgemaakte auto's, boten, vliegtuigen en andere vervoermiddelen een poging doen een parcours af te leggen, dat meestal ergens in Nederland opgebouwd stond.

Geschiedenis

Op een dag zag René Stokvis een foto in een Engelse krant van een piloot die met een tuig van de Tower Bridge afsprong. Op dat moment wist hij het: hij gaat proberen mensen te laten vliegen: zo lang mogelijk in de lucht te houden met zelfgebouwde 'vliegtuigen' en in 1971 werd dit werkelijkheid: het onderdeel Vlieg er eens Uit kwam voor het eerst op tv. Kandidaten moesten met een zelfgemaakt 'vliegtuig' van een verhoging springen en zo lang mogelijk in de lucht blijven. Deze uitzending werd opgenomen bij de Drommedaris in Enkhuizen.

Het programma werd een groot succes en René Stokvis mocht nieuwe onderdelen bedenken met tot de verbeelding sprekende titels als Met Glans van de Schans, de Badkuiprace, Op Glad IJs en Loop Er Eens In. Te land, ter zee en in de lucht groeide uit tot een zeer populair programma. De frase 'te land, ter zee en in de lucht' is afkomstig uit een vertaling van een bespiegeling van Winston Churchill over de geallieerde samenwerking tijdens de Eerste Wereldoorlog in zijn boek The World Crisis.

Tijdens de stunts die de deelnemers aan dat programma uitvoerden, was er altijd commentaar te horen. Soms ging dat live, maar meestal werd het commentaar later opgenomen. In de tijd dat André van Duin het presenteerde was dat ook noodzakelijk, omdat hij als presentator en commentator niet op twee plaatsen tegelijk kon zijn. Als de commentator meneer Vreugdevol deed Van Duin het voorkomen alsof hij in een hokje in het veld zat en ook rechtstreeks bij de uitzending betrokken was. Ook in de tijd dat Jack van Gelder zowel de presentatie als het commentaar verzorgde was er sprake van een latere opname voor dat commentaar.

Spelverloop

In Te land, ter zee en in de lucht moeten deelnemers in zelfgemaakte voertuigen een bepaald traject afleggen. Meestal moet er op een eind een bel worden geluid, maar ook andere doelen zijn mogelijk. Er zijn prijzen te winnen in het programma.

Snel: de beste prestatie hebben geleverd tijdens de deelname (meestal houdt het in dat de spelers als snelste de bel luiden). Een kandidaat die deze prijs vele malen gewonnen heeft, is Marco Barink.
Origineel: het meest originele voertuig hebben gebouwd. Deze prijs wordt vaak gewonnen door carnavalsverenigingen.
Pech: de meeste pech hebben gehad tijdens de deelname. Hierbij moet gedacht worden aan de finish op laatste moment missen, ernstige verwondingen of een voertuig waar soms werkelijk maanden tot jaren aan is gewerkt, dat niet werkt of zelfs instort.

Eerdere prijzen

Home Video: als de kandidaten tijdens de bouw van hun voertuig nog genoeg tijd en inspiratie hadden om alles op band vast te leggen, konden ze er in sommige edities een prijs mee winnen. Deze prijs hadden ze in 1996 voor het laatst.
Innovatief: deze prijs werd maar één seizoen uitgereikt. Het bestond uit een trofee en deze was bestemd voor kandidaten die met nieuwe technieken hadden deelgenomen. Deze prijs bestond alleen in 2004.
Lokale prijs: deze prijs was bestemd voor de best presterende deelnemer uit de omgeving waar de aflevering werd opgenomen. Deze prijs bestond alleen in 2006.
Kennisquiz. In 1996 bestond het programma 25 jaar en werd er gedurende de reeks teruggeblikt op het 25-jarig bestaan van het programma. Bezoekers van het park Walibi Flevo werden vragen gesteld over het programma. Kandidaten die erin slaagden om alle twee de vragen goed te beantwoorden, wonnen een Sharp organizer en kwalificeerden zich voor de finale in de laatste aflevering, waar een Mazda 121 gewonnen kon worden. Deze prijzen waren er alleen in 1996.
Origineelste: deze hoofdprijs was een automobiel die werd uitgereikt aan het team dat het origineelste voertuig uit de afgelopen serie had gebouwd. Deze prijs hadden ze in 2001 voor het laatst. In de laatste jaren was de te winnen auto een Renault Kangoo.

Bekende deelnemers

Wouter van der Goes (Tobbedansen 2005)
Huub Rothengatter, in 1978 op het onderdeel 'Op 2 wielen rijden' en 'Achteruitrijden'.
Johan Vlemmix (de eerste die 100 keer heeft meegedaan; na zijn honderdste maal werd hij jurylid, medepresentator en starter)
Ruben Nicolai en Sander Lantinga (voor tv-programma Try Before You Die van BNN in 2007)
Owen Schumacher en Paul Groot (als Jan Peter Balkenende en Piet Hein Donner)

Lijst van onderdelen

Achteruitrijden (op Circuit Zandvoort of Eurocircuit in Valkenswaard)
Badkuiprace
Blij Dat Ik Glij (in een berggebied)
Caravanrace
Dan maar de lucht in
De Aanhanger Wint
Duw 'm d'r af
Fiets 'm d'r in
Freewheelen
Gein op 't plein
Heen en Weer
Hoog en droog
Lol aan de Katrol
Loop er eens in
Met Glans van de Schans
Met Je As Over De Plas
Op Glad IJs (ergens op een ijsbaan)
Pompen of Verzuipen
Pret in Bed
Rol 'm 'r op
Schiet 'm d'r af
Snel Naar De Bel
Tobbedansen
Tobbedansen Speciaal
Uitpakken en Wegwezen
Vlieg er eens uit

Presentatieteam

Presentatoren

Het programma is in de loop der jaren door de volgende mensen gepresenteerd:

Willem van Kooten (1971-1976)
Peter Knegjens (1977)
André van Duin (1978-1979)
Willem van Kooten (1980)
Ron Brandsteder (1981-1982)
Tom Mulder (1983)
Jack van Gelder (1984-1996)
Rob Fruithof (1997)
Bert Kuizenga (1998-2006)
Ron Boszhard (2007-2010)
Adriaan van den Hoof (2010) (presentator voor de Vlaamse versie)

Co-presentatoren

Rijk de Gooyer (1980)
Wim Bosboom (1981-1982)
Tom Blom (1983, 1986-1987)
Martin Gaus & Tetske van Ossewaarde (winter 1989)
Nada van Nie (1992)
Jeroen Kramer (1993-winter 1994)
Simon van der Ben (zomer 1994)
Jurre Bosman (1995)
Nova van Dijk (1999)
Nance (2000-2003)
Angela Esajas (2007-winter 2008)
Jurre Bosman (zomer 2008)

Commentatoren

Starters

Van 2005 tot 2007 was er bij elk onderdeel een bekende Nederlander gaststarter. Sinds 2007 is Dick Jol de vaste starter. In 2011 zou er worden gestart door verschillende onbekende Nederlanders of Belgen.

Opnamelocaties

Nederlandse opnamelocaties van Te land, ter zee en in de lucht. Bron: o.a. Beeld en Geluid.

Oorspronkelijk werden alle afleveringen van Te Land Ter Zee En In De Lucht in een Nederlandse plaats opgenomen. In 1987 werd er voor het eerst naar het buitenland uitgeweken als in het Oostenrijkse Au Blij Dat Ik Glij werd opgenomen. Andere edities werden gedraaid op wisselende skipistes in Frankrijk, Oostenrijk, Zwitserland, Noorwegen en Italië. Tevens werden er vanaf 1999 diverse zomerafleveringen in Belgische plaatsen opgenomen, waaronder Oostende en Veurne. Ook werden er diverse afleveringen in de Efteling opgenomen, zoals heel seizoen 1990 het geval was. Het seizoen 1996 werd in zijn geheel opgenomen in het toenmalige Walibi Flevo.

Elementen

In elke aflevering zijn er enkele terugkerende onderdelen, hiervan wordt hieronder een overzicht gegeven.

Duikers: Voor het programma worden enkele duikers ingeschakeld en zij blijven ongeveer 3 kwartier in het water. Daarna wisselen ze met andere duikers en zo gaat het de hele uitzending door, de opname duurt meestal de hele dag. De duikers weten exact hoeveel mensen er in een constructie zitten en het water wordt voor de opname nog nagekeken of dat geen rommel bevat. Dit kan gevaarlijk zijn voor de kandidaten die in het water vallen. Eventuele gevonden troep wordt voor de opnames uit het water gehaald.

Stootkussens: Bij de finish zijn vaak stootkussens aangebracht. Deze zijn in de loop van het programma steeds dikker geworden omdat de kandidaten steeds harder gaan en zodat ze goed kunnen worden opgevangen.

Startpistool en finishbel: Er is iemand speciaal voor de verzorging van de bel en het startpistool. Dit zijn eigenlijk de belangrijkste onderdelen van het programma. Met het startpistool wordt de tijd gestart, met de bel gestopt.

Afduwen: Een speciaal team van mensen duwt de kandidaten op het moment dat het startpistool afgaat, zo vriendelijk mogelijk naar beneden. John de Mol jr. is ooit een van de afduwers geweest.

Buitenland

Duitsland

Tussen 1986 en 1988 was Te land, ter zee en in de lucht een coproductie van de TROS samen met de Bayerischer Rundfunk, en was daardoor in Duitsland te zien als "Zu Lande, zu Wasser und in der Luft". De presentatie van de Duitse versie was in handen van de Duitse sportjournalist en presentator Herbert Gogel. De eerste Duitse uitzending werd op 4 augustus 1986 uitgezonden.

Vlaanderen

In 2010 heeft de Vlaamse commerciële zender VTM, in samenwerking met de TROS, acht nieuwe afleveringen van het programma opgenomen. De opnamen vonden plaats in Nederland en Vlaanderen. Op elke opnamedag werden twee afleveringen opgenomen. De serie bestond uit de onderdelen Tobbedansen (Berlare), Heen en Weer (Almere), Snel Naar De Bel (Klein-Willebroek) en fiets 'm d'r in (Amersfoort).^[1] De samenwerking tussen de TROS en de VTM werd op 21 april 2010 bekendgemaakt.^[2]

Externe links

Referenties

Zie de categorie Te land, ter zee en in de lucht van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] te-land-ter-zee-en-in-de-lucht.webs.com

[2] TV-Visie - VTM brengt 'Te Land, Ter Zee en in de Lucht' naar Vlaanderen (21 april 2010)

[1]

[2]