Herzogenrath

**Herzogenrath**
Stad in Duitsland
	;
Situering
Deelstaat	Noordrijn-Westfalen
Kreis	Stadsregio Aken
Regierungsbezirk	Keulen
Coördinaten	50° 52′ NB, 6° 6′ OL
Algemeen
Oppervlakte	33,38 km²
Inwoners ; (31-12-2020)	46.225 ; (1.385 inw./km²)
Hoogte	140 m
Burgemeester	Benjamin Fadavian (SPD)
Overig
Postcode	52134
Netnummers	02406 en 02407
Kenteken	AC
Stad	3 stadsdelen
Gemeentenr.	05 3 34 016
Website	www.herzogenrath.de
Locatie van Herzogenrath in Stadsregio Aken
Portaal	Duitsland

Herzogenrath (Nederlands: 's-Hertogenrade, Frans: Rode-le-Duc, Limburgs: Hertseraoj (Nederland en België) en Ripuarisch: Herzeroa (Nederland en Duitsland), is een plaats in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen, gelegen in de Stadsregio Aken. De stad telt 46.225 inwoners (31 december 2020)^[1] op een oppervlakte van 33,40 km². Naburige steden zijn Übach-Palenberg, Baesweiler, Alsdorf, Würselen, Aken en Kerkrade. Samen met het aangrenzende Kerkrade vormt Herzogenrath de Europastad Eurode. In Herzogenrath wordt, evenals in Kerkrade, vanouds Ripuarisch gesproken, een Duitse taalvariant die door de, in het westen aangrenzende, Limburgse dialecten beïnvloed is.

Delen van Herzogenrath[bewerken | brontekst bewerken]

Afden
Alt-Merkstein
Bank
Beckenberg
Berensberg
Bierstraß
Dahlen
Dornkaul
Feld
Finkenrath
Floes / Floss
Forensberg
Gasse
Hasenwald
Hegge(n)
Herbach
Hofstadt
Kessels

Kircheich
Klinkheide
Kohlberg
Kohlscheid
Merkstein
Magerau
Maubach
Mitteluersfeld
Neu-Forensberg
Neumerbern
Niederbardenberg
Nivelstein
Noppenberg
Nordstern
Ophoven
Pannesheide
Pesch

Pley
Plitschard
Rimburg
Ritzerfeld
Roland
Ruif
Rumpen
Schleypenhof
Schützenheide
Schweyerhof
Spidell
Straß
Streiffeld
Thiergarten
Thiergarten
Vorscheid
Wildnis
Worm

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Zie ook de flankerende artikelen Land van 's-Hertogenrade en Abdij Rolduc

Herzogenrath werd voor het eerst vermeld in 1104, als burcht van de graven van Saffenberg. In 1282 werd de plaats voor het eerst aangeduid als 's-Hertogen Rode. In dit jaar verkreeg de plaats stadsrechten. Herzogenrath was in de Middeleeuwen de hoofdstad van het Land van 's-Hertogenrade (ook wel Rode genoemd), een van de Landen van Overmaas. De Burcht Rode in het centrum van de stad herinnert aan dit luisterrijke verleden. In 1288 kwam het kleine vorstendom na de Slag bij Woeringen samen met het hertogdom Limburg in handen van de hertogen van Brabant. Het volgde de geschiedenis van de Zuidelijke Nederlanden tot in 1815, toen bij het opheffen van het Franse departement Nedermaas enkele delen daarvan, waaronder Herzogenrath, aan Pruisen toegewezen werden (Traktaat van Aken).

Economie[bewerken | brontekst bewerken]

Vanaf eind 19e eeuw tot en met eind 20e eeuw was steenkoolmijnbouw van groot belang voor Herzogenrath en omgeving. Hierdoor is de gehele omgeving van Herzogenrath sterk verstedelijkt. In Herzogenrath kwam naast mijnbouw ook andere industrie voor. De aanwezigheid van kwartszand leidde tot glasfabrieken (Vereinigte Glaswerke VEGLA, sinds de jaren '90 van de 20e eeuw onderdeel van het Saint-Gobain-concern. In 1851 werd een fabriek voor naaimachinenaalden gesticht, de firma Schmetz, die in 2010 failliet ging. In het Technologiepark Herzogenrath zijn hoogtechnologische bedrijven gevestigd als Aixtron, dat onderdelen voor chipsmachines maakt, telecombedrijf Ericsson en Cerobear, dat keramische cilinderlagers vervaardigt voor turbopompen onder meer gebruikt in de Space Shuttle.

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

Burg Rode, burcht nabij het centrum van de stad.
Sint-Gertrudiskerk, driebeukige neobarokke kerk van 1914 met resten uit de 12e en 17e eeuw en voorgevel geflankeerd door twee torens.
Sint-Josefkerk, driebeukige neogotische bakstenen kerk, hallenkerk met naastgebouwde westtoren, van 1908-1909.
Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk, neobarokke driebeukige basilicale kerk, gebouwd in baksteen, met links en rechts aangebouwde torens. 1913-1914
Fabrieksgebouw en villa van de naaldenfabriek Schmetz.
Enkele restanten van de stadsmuur
Enkele woonhuizen, boerderijen, wegkruisen en dergelijke.
De Nieuwstraat/Neustrasse, een internationale straat op de grens van het Duitse Herzogenrath en het Nederlandse Kerkrade.

Stadszicht
Klokkentoren van de Sint-Gertrudiskerk
Sint-Gertrudiskerk
Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk
Naaldenfabriek Schmetz
Burg Rode

Natuur en landschap[bewerken | brontekst bewerken]

Herzogenrath ligt aan de Worm in het Wormdal op een hoogte van 140 meter. In het zuiden ligt een voormalige bruinkoolgroeve, vervolgens vuilstort en later groengebied. Voorts loopt de Broicher Bach door de stad, waarlangs zich een recreatiegebied bevindt en verderop het natuurgebied Unteres Broichbachtal südlich Noppenberg. In het oosten vindt men de terrils van Noppenberg und Nordstein en Anna 2. De omgeving van Herzogenrath is sterk verstedelijkt, een verstedelijking die zich in het westen voortzet op Nederlands grondgebied.

Verkeer[bewerken | brontekst bewerken]

Van belang is de spoorlijn tussen Aken en Geilenkirchen. Ook vanuit Heerlen loopt een spoorverbinding via Herzogenrath naar Aken. Ook naar Alsdorf is een spoorverbinding. Het Station Herzogenrath wordt door deze lijnen aangedaan.