Walcheren
Schiereiland in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
| Situering | |||
| Provincie | Zeeland | ||
| Gemeente | Middelburg Veere Vlissingen | ||
| Coördinaten | 51°31'17"NB, 3°34'56"OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 215,72 km² | ||
| Inwoners (2003) |
113.546 | ||
| Overig | |||
| Postcode | 4330-4399 | ||
| Netnummer | 0118 | ||
| Belangrijke verkeersaders | A58, N57, Zeeuwse lijn | ||
| COROP-gebied | Walcheren | ||
| |||
Walcheren is een landstreek en een schiereiland in het westen van de provincie Zeeland en bestaat uit de drie gemeenten Middelburg, Veere en Vlissingen. Walcheren wordt omsloten door de Noordzee, de Westerschelde, en het Veerse Meer.
Het voormalig eiland Walcheren is heden ten dage een voortzetting van het schiereiland Zuid-Beveland. Walcheren telt 113.000 inwoners op een oppervlakte van 216 km² en is daarmee het dichtstbevolkte eiland van Zeeland.
Geschiedenis
Romeinse tijd
Walcheren was al in de Romeinse tijd een bewoond gebied, met Domburg als belangrijke handelsplaats. De vermoedelijke naam van Domburg was in die tijd Walichrum, wat de oorsprong van de naam Walcheren verklaart. In 1647 zijn resten gevonden van een aan de godin Nehalennia gewijde tempel. Er werden ook altaren gevonden. Die werden door kooplieden aan de godin opgedragen, uit dankbaarheid voor hun behouden overtocht.
In de 3e en 4e eeuw overstroomde een groot deel van Zeeland en het gebied bleef zo goed als onbewoond.
Middeleeuwen
In de negende eeuw worden ringwalburgen aangelegd ter bescherming tegen invallen van Noormannen bij de plaatsen Middelburg, Domburg (de duinburg) en Oost-Souburg (de zuidburg). De plaatsnamen herinneren hier nog aan. De aarden burg van Oost-Souburg is gerestaureerd, de burg van Middelburg is nog te herkennen in het stratenplan.
Boeren in het nog niet ingepolderde gebied werpen kleine heuveltjes (terpen) op ter bescherming tegen overstromingen. In 1014 wordt het gebied getroffen door de stormvloed van 1014. Vanaf de 11 eeuw wordt Zeeland stukje bij beetje ingepolderd door monniken uit Vlaanderen waardoor steeds minder land overstroomt. De vruchtbare Zeeuwse klei is zeer geschikt voor landbouw, en de welvaart in het gebied neemt toe dankzij de handel overzee. Vanaf de twaalfde eeuw verschijnen dorpen en steden. Vanwege de goede bereikbaarheid over zee neemt het belang van steden als Middelburg, Veere en Vlissingen vanaf de 14e eeuw snel toe.
De zestiende en zeventiende eeuw
De zestiende eeuw was een in historisch opzicht interessante tijd, waarin Walcheren naast goede tijden ook slechte tijden kende. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog was het gebied vaak bij oorlogshandelingen betrokken. Daarnaast kende het gebied ook overstromingen, waaronder de Allerheiligenvloed van 1570.
De achttiende en negentiende eeuw
Dit is een periode van teruglopende welvaart. De economie stagneert, met uitzondering van de landbouw. Van 30 juli tot 10 december 1809 vindt de Britse Expeditie naar Walcheren plaats in een mislukte poging om de haven van Antwerpen te veroveren op de Fransen tijdens de Vijfde Coalitieoorlog tegen Napoleon.
In 1872 werd de spoorlijn van Zuid-Beveland doorgetrokken naar Vlissingen. Daarvoor werd tussen Zuid-Beveland en Walcheren de Sloedam aangelegd. Sedert dat moment is Walcheren een schiereiland.
De Tweede Wereldoorlog
Na de landing in Normandië in juni 1944, rukten de geallieerden snel op richting de Nederlandse grens. In september werden de zuidelijke provincies bevrijd, inclusief Zeeuws-Vlaanderen. De mislukking van de operatie Market Garden maakte een voorlopig einde aan de opmars.
Ook op Walcheren heersten de Duitsers nog, en beheersten zo de toegangsweg tot de havenstad Antwerpen. Maar het geallieerde leger had een grote aanvoerhaven nodig: de havens in Normandië waren te beperkt en te ver.
Om de toegangsweg naar Antwerpen open te stellen was dus ook Walcheren nodig. Maar de sterke Duitse verdediging maakte een landing hier een hachelijke zaak. Daarom bombardeerden de geallieerden op 3 oktober de dijken van Walcheren bij Westkapelle. Ondanks waarschuwingen aan de bevolking met strooibiljetten op 2 oktober, vonden 180 inwoners van Westkapelle de dood; ook werden zeshonderd van de 650 woonhuizen vernietigd. De dijken bij Vlissingen en Veere werden ook gebombardeerd, en op 17 oktober werd Westkapelle opnieuw bestookt om het gat in de dijk te vergroten en verdiepen. Walcheren kwam hierdoor onder water te staan, met als doel om zo de Duitse verdediging te ontregelen ter voorbereiding op een aanval vanuit zee.
Op 1 november gingen in Westkapelle en Vlissingen voornamelijk Britse en Noorse troepen aan land, en na hevige gevechten was Walcheren op 8 november 1944 vrij. Walcheren is hiermee naast Normandië de enige plek waar de Duitse Atlantikwall doorbroken werd.
- Mede ontleend aan Nederland in de Tweede Wereldoorlog.
- Zie ook Inundatie van Walcheren.
De Watersnood
In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 werd Zeeland getroffen door de watersnood. Walcheren bleef nu goeddeels gevrijwaard van overstromingen. Om een dergelijke ramp in de toekomst te voorkomen, werden vanaf 1958 de Deltawerken uitgevoerd. Een neveneffect hiervan was dat de verbindingen met de rest van Nederland aanzienlijk werden verbeterd.
De Deltawerken
De Veerse Gatdam uit 1961, een onderdeel van de Deltawerken, verbindt Walcheren met Noord-Beveland. Het vroeger Veerse Gat heet tegenwoordig het Veerse Meer en is een populair watersportgebied dat veel toeristen trekt.
De haven van de stad Veere is door de aanleg van de Veerse Gatdam niet meer met de zee verbonden, waardoor de vissersvloot van Veere moest uitwijken. De kustlijn is echter door de aanleg van de dam aanzienlijk verkort, wat het gevaar voor overstroming van Walcheren flink vermindert.
Ligging
Walcheren is een overwegend landelijke regio. De twee grootste plaatsen op het eiland zijn Vlissingen en Middelburg, deze steden vormen samen een stadsgewest. Ten noorden van Middelburg ligt het historische stadje Veere aan het Veerse Meer. Het grootste dorp van Walcheren is Koudekerke (eigenlijk is Oost-Souburg het grootste dorp van Walcheren met 10.500 inwoners maar dit dorp wordt vaak als agglommeratie van Vlissingen meegerekend), dat zich ten westen van Vlissingen en Middelburg bevindt.
Walcheren telt diverse badplaatsen, waarvan Domburg wellicht de bekendste is. Andere badplaatsen zijn Zoutelande, Dishoek, Westkapelle, Oostkapelle en Vrouwenpolder.
Gemeenten
Sinds 1 januari 1997 is Walcheren verdeeld in drie gemeenten: Middelburg, Veere en Vlissingen
Transport
De belangrijkste verbindingsweg is de A58 van Eindhoven naar Vlissingen. Vlissingen is tevens het eindpunt van de spoorlijn Roosendaal – Vlissingen (Zeeuwse Lijn).
De veerpont die naar Breskens vaart, vervoert tegenwoordig geen auto's meer. De verbinding naar Zeeuws-Vlaanderen verloopt nu via de Westerscheldetunnel.
In 2010 ligt er de nu nog geplande ringweg van Middelburg, de N57. De N57 loopt nu nog dwars door de stad en zorgt vaak voor verkeersopstoppingen in het centrum van Middelburg. Het nieuwe traject van de N57 is gepland van Nieuw- en Sint Joosland tot de Veerse Gatdam, de lengte van het nieuwe traject is 13,4 km. Ten oosten van Middelburg kruist de nieuwe weg het Kanaal door Walcheren met een aquaduct. De weg wordt grotendeels aangelegd als vierbaansweg.
Lokale omroep
Sinds 2007 heeft Walcheren een eigen televisie-omroep, TV Walcheren.
Externe link