Naar inhoud springen

Grote Oceaan: verschil tussen versies

Koppelingen bewerken
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Tekst vervangen door "pukkel"
Label: Misbruikfilter: Leeghalen
k Wijzigingen door 213.124.85.66 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Woudloper
Regel 1: Regel 1:
{{Infobox zee
pukkel
| naam = Grote Oceaan
| zee =
| afbeelding = Pacific Ocean.png
| onderschrift = De Grote Oceaan; het driehoekje geeft de plaats van de Marianentrog aan
| locatie =
| km2 = 165.200.000 km²
| dieptegem = 4270
| diepte = 10.924
| breedtemin =
| breedtemax = 17.770 km
| lengte = 13.900 km
| afbeelding2 =
| onderschrift2=
}}
[[Bestand:Pacific_Ocean_surface_1.jpg|{{Largethumb}}|[[Reliëf (landschap)|Reliëf]] van de oceaanbodem, westkant]]
[[Bestand:Pacific_Ocean_surface_2.jpg|{{Largethumb}}|Reliëf van de oceaanbodem, oostkant]]
[[Bestand:Pacific_Ocean_surface_3.jpg|{{Largethumb}}|In de buurt van Nieuw-Zeeland neemt de oceaanbodem grillige vormen aan]]

De '''Grote Oceaan''' of '''Stille Oceaan''' (vroeger ''Stille Zuidzee'',<ref>{{cite web|url=http://www.mijnwoordenboek.nl/vertaal/NL/EN/Stille%20Zuidzee|title=Stille Zuidzee - Vertaling Nederlands-Engels|work=mijnwoordenboek.nl}}</ref> soms ook ''Pacifische Oceaan'' of kortweg ''Pacific'', [[leenwoord|ontleend]] aan het [[Engels]]) is een [[oceaan]] die ligt tussen [[Oost-Azië]], [[Noord-Amerika|Noord-]] en [[Zuid-Amerika]] en [[Australië (continent)|Australië]]. De oceaan grenst in het noorden aan de [[Noordelijke IJszee]] en in het zuiden aan de [[Zuidelijke Oceaan]]. De Grote Oceaan is de grootste oceaan op [[Aarde (planeet)|Aarde]] met een oppervlakte van 165,2 miljoen km², oftewel 32% van de aardoppervlakte; inclusief randzeeën bedraagt de watermassa zelfs 35% van het totale aardoppervlak.

In de Grote Oceaan bevindt zich de [[Marianentrog]], de diepst bekende plek in de oceaanbodem.

== Geografie ==
Landen die zich bevinden aan de rand van de Grote Oceaan, worden ook wel de [[Pacific Rim]] genoemd. In de oceaan liggen onder andere:
* [[Nieuw-Zeeland]]
* uitgestrekte [[eiland]]engroepen :
** [[Polynesië]] (in het midden, met onder meer [[Frans-Polynesië]] met [[Tahiti]]; ook [[Hawaï]] en [[Paaseiland]] worden tot Polynesië gerekend),
** [[Melanesië]] (in het westen, ook [[Nieuw-Guinea]] en de Molukken worden hier wel toe gerekend), en
** [[Micronesië]] (in het noordwesten).
* overige eilanden:
** [[Clipperton]] (Frankrijk)
** [[Cocoseiland]] (Costa Rica)
** [[Diego Ramírez-eilanden]] (Chili)
** [[Desventuradaseilanden|Desventaduros]] (Chili)
** [[Galápagoseilanden]] (Ecuador)
** [[Isla Guadalupe]] (Mexico)
** [[Juan Fernández-archipel]] (Chili)
** [[Maria Theresa (eiland)|Maria Theresa]] en [[Ernest-Legouvé]] (Frankrijk, het bestaan van deze eilanden is niet zeker)
** [[Revillagigedo-eilanden]] (Mexico)
** [[Rocas Alijos]] (Mexico)

Eind 2012 is het mysterie van het onvindbare eiland [[Sandy Island (spookeiland)|Sandy Island]] opgelost. Wetenschappers denken dat het een fout is van walvisvaarders die in 1876 melding hebben gemaakt van het bestaan van dit eiland.<ref>{{cite web|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2672/Wetenschap-Gezondheid/article/detail/3357449/2012/12/03/Mysterie-onvindbaar-eiland-in-Stille-Oceaan-opgelost.dhtml|title=Mysterie onvindbaar eiland in Stille Oceaan opgelost|work=De Volkskrant}}</ref>

== Water ==
De temperatuur aan de oppervlakte van het water in de Grote Oceaan varieert van onder 0&nbsp;°C in de poolgebieden tot ongeveer 29&nbsp;°C dicht bij de evenaar. Het [[zeezout|zoutgehalte]] varieert ook wat de breedtegraad betreft. Het water dicht bij de evenaar is minder zout dan het water elders, vanwege overvloedige equatoriale [[neerslag (atmosfeer)|neerslag]]. Bij de polen is het zoutgehalte ook laag, doordat daar weinig verdamping van het zeewater plaatsvindt.

De stroomrichting van het water van de Grote Oceaan loopt over het algemeen met de wijzers van de klok mee op het noordelijk halfrond en tegen de wijzers in op het zuidelijk halfrond.

== Klimaat ==
Slechts het binnenland van de grote landmassa's Australië, Nieuw-Guinea en Nieuw-Zeeland ontsnappen aan de doordringende klimaatinvloed van de Grote Oceaan. Binnen het oceaangebied bestaan vijf aparte klimaatgebieden:
# de gematigde westelijke zone,
# de [[passaat]]zone,
# het [[Moesson (regentijd)|moessongebied]],
# het [[orkaan|tyfoongebied]] en
# de stiltegordel.

De gematigde westelijke zone wordt, zowel in het noorden als het zuiden, gekenmerkt door duidelijke seizoensverschillen wat temperatuur betreft. Dichter bij de evenaar, waar de meeste eilanden liggen, waait een [[passaat]]wind die voor een vrij constante temperatuur (21 - 27&nbsp;°C) gedurende het hele jaar zorgt.

Het moessongebied ligt in de westelijke Stille Oceaan tussen Japan en Australië. Kenmerk van dit klimaatgebied is de wind die in de winter van het continentale binnenland naar de oceaan waait en in de zomer in de tegenovergestelde richting waait. Derhalve komen er duidelijk seizoensgebonden regenperiodes voor. [[Orkaan|Tyfoons]] veroorzaken vaak veel schade in de westelijke en zuidwestelijke Stille Oceaan. De meeste tyfoons komen voor binnen de driehoek met de hoekpunten zuidelijk Japan, de centrale Filipijnen en oostelijk Micronesië.

Er liggen twee belangrijke stiltegordels in de oceaan, één gelegen aan de westelijke kust van Midden-Amerika en andere in de equatoriale wateren van de westelijke Stille Oceaan. Beide gebieden staan bekend om hun hoge vochtigheid en kalme winden uit variërende richtingen.

== Geologie ==
De Grote Oceaan is gevormd uit de [[superoceaan]] [[Panthalassa]] toen [[Pangea]] uiteenviel in [[Laurazië]] en [[Gondwana (continent)|Gondwana]].

De [[andesietlijn]] vormt de belangrijkste [[regionale grens]] in de Grote Oceaan. Het scheidt het diepere stollingsgesteente van het centrale Pacifische bekken van de gedeeltelijk onderwater gelegen continentale gebieden met [[felsisch]] stollingsgesteente. Evenwijdig aan de Andesietlijn loopt de [[Ring van Vuur]].

Als gevolg van de [[continentverschuiving]]en wordt de Grote Oceaan langzaam smaller, met enkele centimeters per jaar. Ook schuift de korst van de oceaanbodem op sommige plekken onder die van de continenten, die lichter is.<ref>L. Reijnders, E. Tellegen, B.de Reuver, [https://books.google.nl/books?id=TEEYW39bbG8C&pg=PA54&dq=continentne+schuiven+grote+oceaan&hl=nl&sa=X&ved=0CB4Q6AEwAGoVChMI19b9-ePVyAIVQjwUCh2K8wov#v=onepage&q=continentne%20schuiven%20grote%20oceaan&f=false ''Toekomst in Het Groot''], Amterdam University Press, 2008, p. 54</ref>

== Vervuiling ==
In de Grote Oceaan bevindt zich een zeer groot gebied met een hoge concentratie [[zeeafval]], die ook wel de [[plasticsoep]] wordt genoemd.

==Zie ook==
*[[Oceanië]]
{{Zusterproject klein
| commons = Pacific Ocean
| wiktionary = Grote Oceaan
| wikiversity =
| wikibooks =
| wikisource =
| wikiquote =
| wikinews =
| wikidata =
}}
* [[Zeven zeeën]]

{{Appendix|2=
* {{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=en|titel=Pacific_Ocean|datum=20050715}}
{{References}}
}}
{{Navigatie oceanen}}
{{Coor title dms|6|0|0|N|157|0|0|W|type:waterbody}}

[[Categorie:Grote Oceaan| ]]

Versie van 20 nov 2015 14:45

Grote Oceaan
De Grote Oceaan; het driehoekje geeft de plaats van de Marianentrog aan
Oppervlakte 165.200.000 km² km²
Diepte (max.) 10.924 m
Diepte (gem.) 4270 m
Max. breedte 17.770 km
Lengte 13.900 km
Portaal  Portaalicoon   Geografie
Reliëf van de oceaanbodem, westkant
Reliëf van de oceaanbodem, oostkant
In de buurt van Nieuw-Zeeland neemt de oceaanbodem grillige vormen aan

De Grote Oceaan of Stille Oceaan (vroeger Stille Zuidzee,[1] soms ook Pacifische Oceaan of kortweg Pacific, ontleend aan het Engels) is een oceaan die ligt tussen Oost-Azië, Noord- en Zuid-Amerika en Australië. De oceaan grenst in het noorden aan de Noordelijke IJszee en in het zuiden aan de Zuidelijke Oceaan. De Grote Oceaan is de grootste oceaan op Aarde met een oppervlakte van 165,2 miljoen km², oftewel 32% van de aardoppervlakte; inclusief randzeeën bedraagt de watermassa zelfs 35% van het totale aardoppervlak.

In de Grote Oceaan bevindt zich de Marianentrog, de diepst bekende plek in de oceaanbodem.

Geografie

Landen die zich bevinden aan de rand van de Grote Oceaan, worden ook wel de Pacific Rim genoemd. In de oceaan liggen onder andere:

Eind 2012 is het mysterie van het onvindbare eiland Sandy Island opgelost. Wetenschappers denken dat het een fout is van walvisvaarders die in 1876 melding hebben gemaakt van het bestaan van dit eiland.[2]

Water

De temperatuur aan de oppervlakte van het water in de Grote Oceaan varieert van onder 0 °C in de poolgebieden tot ongeveer 29 °C dicht bij de evenaar. Het zoutgehalte varieert ook wat de breedtegraad betreft. Het water dicht bij de evenaar is minder zout dan het water elders, vanwege overvloedige equatoriale neerslag. Bij de polen is het zoutgehalte ook laag, doordat daar weinig verdamping van het zeewater plaatsvindt.

De stroomrichting van het water van de Grote Oceaan loopt over het algemeen met de wijzers van de klok mee op het noordelijk halfrond en tegen de wijzers in op het zuidelijk halfrond.

Klimaat

Slechts het binnenland van de grote landmassa's Australië, Nieuw-Guinea en Nieuw-Zeeland ontsnappen aan de doordringende klimaatinvloed van de Grote Oceaan. Binnen het oceaangebied bestaan vijf aparte klimaatgebieden:

  1. de gematigde westelijke zone,
  2. de passaatzone,
  3. het moessongebied,
  4. het tyfoongebied en
  5. de stiltegordel.

De gematigde westelijke zone wordt, zowel in het noorden als het zuiden, gekenmerkt door duidelijke seizoensverschillen wat temperatuur betreft. Dichter bij de evenaar, waar de meeste eilanden liggen, waait een passaatwind die voor een vrij constante temperatuur (21 - 27 °C) gedurende het hele jaar zorgt.

Het moessongebied ligt in de westelijke Stille Oceaan tussen Japan en Australië. Kenmerk van dit klimaatgebied is de wind die in de winter van het continentale binnenland naar de oceaan waait en in de zomer in de tegenovergestelde richting waait. Derhalve komen er duidelijk seizoensgebonden regenperiodes voor. Tyfoons veroorzaken vaak veel schade in de westelijke en zuidwestelijke Stille Oceaan. De meeste tyfoons komen voor binnen de driehoek met de hoekpunten zuidelijk Japan, de centrale Filipijnen en oostelijk Micronesië.

Er liggen twee belangrijke stiltegordels in de oceaan, één gelegen aan de westelijke kust van Midden-Amerika en andere in de equatoriale wateren van de westelijke Stille Oceaan. Beide gebieden staan bekend om hun hoge vochtigheid en kalme winden uit variërende richtingen.

Geologie

De Grote Oceaan is gevormd uit de superoceaan Panthalassa toen Pangea uiteenviel in Laurazië en Gondwana.

De andesietlijn vormt de belangrijkste regionale grens in de Grote Oceaan. Het scheidt het diepere stollingsgesteente van het centrale Pacifische bekken van de gedeeltelijk onderwater gelegen continentale gebieden met felsisch stollingsgesteente. Evenwijdig aan de Andesietlijn loopt de Ring van Vuur.

Als gevolg van de continentverschuivingen wordt de Grote Oceaan langzaam smaller, met enkele centimeters per jaar. Ook schuift de korst van de oceaanbodem op sommige plekken onder die van de continenten, die lichter is.[3]

Vervuiling

In de Grote Oceaan bevindt zich een zeer groot gebied met een hoge concentratie zeeafval, die ook wel de plasticsoep wordt genoemd.

Zie ook

Op andere Wikimedia-projecten

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Grote_Oceaan&oldid=45368226"