Albertonectes
| Albertonectes Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Laat-Krijt | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
| Albertonectes vanderveldei | |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||
| Albertonectes Kubo et al., 2012 | |||||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||||
| Albertonectes vanderveldei | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Albertonectes vanderveldei | |||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||
Albertonectes op  Wikispecies
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Albertonectes[1][2][3] is een geslacht van uitgestorven elasmosauride plesiosauriërs, bekend uit het Laat-Krijt (midden Laat-Campanien) van de Bearpawformatie van Alberta, Canada. Het bevat als enige soort Albertonectes vanderveldei. Albertonectes is de langste elasmosauriër, en meer in het algemeen plesiosauriër, tot nu toe bekend zowel qua nek- als totale lichaamslengte.
Ontdekking[bewerken | brontekst bewerken]
Albertonectes is uitsluitend bekend van het holotype TMP 2007.011.0001, een compleet, goed bewaard postcraniaal skelet dat zich bevindt in het Royal Tyrrell Museum of Paleontology in Drumheller, Alberta. Elementen omvatten alle honderdtweeëndertig wervels van het atlas-draaiercomplex tot de versmolten punt van de staartwervels, complete borst- en onvolledige bekkengordels, bijna complete voor- en achterpoten, ontwrichte ribben, een gastralium en ten minste zevenennegentig bijbehorende gastrolieten. TMP 2007.011.0001 werd ontdekt tijdens de winning van ammoniet van edelsteenkwaliteit genaamd Ammolite door Korite International Ltd. ongeveer honderdvijftig meter ten zuiden van de St. Mary River nabij Lethbridge in het zuiden van Alberta. Het specimen werd in een bijna volledig gearticuleerde toestand opgegraven uit donkergrijze kleisteen in een concretionair bereik van ongeveer vijftien meter boven de basis van de Bearpawformatie en ongeveer twee meter onder een asbed dat door mijnwerkers bekend staat als het '10 inch bentoniet'. Verzameld uit het onderste deel van Muddy Unit 1 van de St. Mary River Section, net onder het laagst bekende lokale voorkomen van Baculites compressus in de formatie, is het exemplaar niet jonger dan ongeveer 73,5 miljoen jaar oud en ongeveer van die leeftijd, dus daterend van het midden van het bovenste Campanien van het Laat-Krijt. De ontdekking van Albertonectes markeert een nieuw record in zowel nek- als totale lichaamslengte onder bekende elasmosauriërs, op 11,2 meter in postcraniale lichaamslengte (11,6 meter met schedel) en een zeven meter lange nek.
Etymologie[bewerken | brontekst bewerken]
Albertonectes werd voor het eerst beschreven en benoemd door Tai Kubo, Mark T. Mitchell en Donald M. Henderson in 2012 en de typesoort is Albertonectes vanderveldei. De geslachtsnaam is afgeleid van Alberta, verwijzend naar de Canadese provincie waar het holotype werd gevonden, en van het Griekse nektes, wat 'zwemmer' betekent, een veelgebruikt achtervoegsel voor geslachtsnamen van plesiosauriërs. De soortaanduiding eert wijlen Rene Vandervelde, de oprichter van Korite International, het edelsteenmijnbedrijf dat het holotype ontdekte.
Beschrijving[bewerken | brontekst bewerken]
Albertonectes heeft de langste nek van alle elasmosauriërs die ooit zijn ontdekt, die tot zeven meter reikte. Het holotype, zonder de schedel, meet 11,2 meter van het atlas-draaiercomplex tot het puntje van de staart, wat duidt op een totale lichaamslengte van 11,6 meter inclusief de schedel. Albertonectes is ook uniek onder alle elasmosauriden door het bezit van zesenzeventig halswervels, een recordaantal onder de elasmosauriden. Callawayasaurus met een vergelijkbare telling van zesenvijftig mist de haltervormige gewrichtsvlakken die aanwezig zijn op de wervels van Vegasaurus. Bijkomende kenmerken die zelden bij andere elasmosauriden worden gezien, zijn onder meer: een taps toelopend uitsteeksel aan de voorkant van het schaambeen dat zich uitstrekt naar de zijkant voorbij de heupkom, een longitudinale richel aan de zijkant van de meeste halswervels tot aan cervicale 69, een claviculaire boog die breder is dan de aangrenzende voorrand van het schouderblad, het ontbreken van borst- en bekkenbalk, een punt van de staart die is gemaakt van zeven versmolten staartwervels en een slank opperarmbeen met een breedte-lengteverhouding van 0,56, naast andere kenmerken.
Albertonectes is bekend van een volwassen individu, zoals gesuggereerd door de versmolten doornuitsteeksels en de vergroeiing van meeste cervicale ribben aan hun centra, en door de slechts gedeeltelijke verbinding tussen de trochanter en het capitulum (kop) van het dijbeen, gezien bij TMP 2007.011.0001. Andere waarnemingen ondersteunen ook een volwassen leeftijd, bij voorbeeld ruwe en gerimpelde werveloppervlakken, evenals goed ontwikkelde facetten en gewrichten op de pols- en enkelbotten.
Fylogenie[bewerken | brontekst bewerken]
Kubo et alii (2012) testten de fylogenetische positie van Albertonectes met behulp van een sterk gewijzigde versie van de dataset van Sato (2002), maar de positie was niet stabiel en veel elasmosauriden vormden vrij grote polytomieën. Deze analyse is aangepast door O'Gorman et alii (2015), en het onderstaande cladogram volgt hun resultaten en toont alleen de verwantschappen binnen Elasmosauridae.
| Elasmosauridae |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bronnen, noten en/of referenties
|