De Taalstaat

De Taalstaat
Presentatie	Frits Spits
Uitzendingen
Tijdstip	zaterdag, 11:00 - 13:00
Omroep	KRO-NCRV
Zender	NPO Radio 1
Periode	4 januari 2014 - heden
Portaal	Media

De Taalstaat is een radioprogramma van KRO-NCRV met als onderwerp de Nederlandse taal. Het programma wordt sinds 4 januari 2014 iedere zaterdag uitgezonden door NPO Radio 1 en gepresenteerd door Frits Spits. Het programma behandelt recente boeken, theater- en cabaretvoorstellingen en taalonderzoeken.

Inhoud[bewerken | brontekst bewerken]

In samenwerking met het Genootschap Onze Taal wordt er elke week een kandidaat voorgedragen voor de titel Beste Leraar Nederlands van het Jaar. Ook wordt het Woord van het jaar gekozen. Andere vaste onderdelen zijn Het Taalloket, waarin vragen van luisteraars worden beantwoord, en de TNA (taalnatuuranalyse), waarin het taalgebruik van een bekende Nederlander of Vlaming wordt geanalyseerd door René Appel.

In het Gezelschap van Geadopteerde Vergeetwoorden houdt een luisteraar een betoog voor de herintroductie van een in onbruik geraakt woord. In het kielzog hiervan bracht Van Dale in samenwerking met Frits Spits en Nelleke Noordervliet in oktober 2015 een "vergeetwoordenboek" uit, waarin 1000 van zulke woorden waren gebundeld.^[1]

De Taalstaat roept jaarlijks iemand uit tot de Taalstaatmeester van dat jaar, een onderscheiding die wordt toegekend aan iemand wiens of wier taalgebruik dat jaar opviel,^[2] iemand die zich "het best heeft uitgedrukt in gesproken en/of geschreven woord".^[3] Deze mensen zijn uitgeroepen tot Taalstaatmeester van het jaar:

2017: Beatrice de Graaf^[3]
2018: Lilian Marijnissen
2019: Freek de Jonge
2020: Mark Rutte
2021: Roxane van Iperen
2022: Iris de Graaf
2023: Linda Nooitmeer, voor haar toespraak tijdens Ketikoti (de Nationale Herdenking Slavernijverleden)^[2]

In het programma wordt uitsluitend Nederlandstalige muziek gedraaid waarin de tekst een belangrijk onderdeel vormt. De programmatune is ingezongen door Acda en De Munnik.

In december 2018 zorgde het programma voor een comeback van het Groot Dictee der Nederlandse Taal op de radio. Dit dictee werd van 1990 t/m 2016 jaarlijks op tv uitgezonden door de NTR, die er in 2017 echter mee stopte wegens tegenvallende kijkcijfers.^[4]

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

De Taalstaat op de website van Radio 1

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Van Dale brengt woordenboek met duizend 'vergeetwoorden' uit. NU.nl (2 november 2015). Geraadpleegd op 12 december 2015.
↑ ^a ^b NiNsee-voorzitter Linda Nooitmeer krijgt taalprijs voor slavernijtoespraak. NOS Nieuws (30 december 2023). Gearchiveerd op 30 december 2023. Geraadpleegd op 30 december 2023.
↑ ^a ^b Beatrice de Graaf uitgeroepen tot Taalstaatmeester 2017. NU.nl (30 december 2017). Gearchiveerd op 30 december 2017. Geraadpleegd op 30 december 2023.
↑ Het Groot Dictee der Nederlandse Taal keert terug. heusden.nieuws.nl (6 december 2018). Gearchiveerd op 21 oktober 2019. Geraadpleegd op 21 oktober 2019.

[1] Van Dale brengt woordenboek met duizend 'vergeetwoorden' uit. NU.nl (2 november 2015). Geraadpleegd op 12 december 2015.

[NOS-2023-taalstaat-2] NiNsee-voorzitter Linda Nooitmeer krijgt taalprijs voor slavernijtoespraak. NOS Nieuws (30 december 2023). Gearchiveerd op 30 december 2023. Geraadpleegd op 30 december 2023.

[NU-2017-Graaf-3] Beatrice de Graaf uitgeroepen tot Taalstaatmeester 2017. NU.nl (30 december 2017). Gearchiveerd op 30 december 2017. Geraadpleegd op 30 december 2023.

[4] Het Groot Dictee der Nederlandse Taal keert terug. heusden.nieuws.nl (6 december 2018). Gearchiveerd op 21 oktober 2019. Geraadpleegd op 21 oktober 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]