Herodes Agrippa I

Herodes Agrippa I
	10 v.Chr.-44 n.Chr.
	munt met de beeltenis van Herodes Agrippa I (links)
Koning van Judea, Galilea enz
Periode	41 tot 44 na Chr.
Voorganger	Herodes Antipas; prefect Maryllus
Vader	Aristobulus IV
Moeder	Berenice I (dochter van Salome I)
Dynastie	Herodianen
Partner	Cypros
Kinderen	Herodes Agrippa II, Drusus, Berenice, Mariamne, Drusilla

Herodes Agrippa I (10 v.Chr.-44 n.Chr.) (gelatiniseerde naam: Marcus Julius Agrippa) was koning over het Joodse land in de Herodiaanse dynastie.

Voorgeschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Jeugd[bewerken | brontekst bewerken]

Herodes Agrippa I was een kleinzoon van Herodes de Grote en zijn Hasmonese vrouw Mariamne. Toen hij nog een kind was, werd zijn vader Aristobulus terechtgesteld op (valse) beschuldiging van hoogverraad. Zijn moeder Berenice (de dochter van Salomé, de zus van Herodes de Grote) zond hem korte tijd later naar Rome, waar hij opgroeide. In Rome raakte hij goed bevriend met de latere keizer Claudius en met Drusus de Jongere, de zoon van de latere keizer Tiberius, die ongeveer even oud waren als Agrippa. In de welgestelde kringen waarin Agrippa verkeerde, joeg hij zijn geld er echter veel te snel doorheen. Op 23-jarige leeftijd was hij gedwongen berooid terug te keren naar Judea, waar hij een armoedig bestaan leidde.

Huwelijk en verblijf bij Antipas[bewerken | brontekst bewerken]

Enige tijd nadat Agrippa in Judea aankwam, trouwde hij met Cypros, de dochter van Phasaël (de broer van Herodes de Grote). Zij wist Herodes Antipas ertoe te bewegen Agrippa van een toelage voor zijn levensonderhoud te voorzien en hem het bestuur over de stad Tiberias in Galilea te geven.

Na enige tijd bekoelde de relatie tussen Antipas en Agrippa. Voor Agrippa was dit reden naar mogelijkheden te zoeken om terug te keren naar Rome. Het was uiteindelijk Cypros, die leningen wist los te krijgen bij Alexander de Alabarch uit de Joodse gemeenschap in Alexandrië, waardoor Agrippa en zij naar Rome konden terugkeren.

Terug in Rome[bewerken | brontekst bewerken]

In Rome onderhield Agrippa nauwe banden met de keizerlijke familie. In deze periode raakte hij goed bevriend met Gaius 'Caligula', zelfs in zo'n mate dat Tiberius hem op een gegeven moment ervan verdacht een staatsgreep voor te bereiden. Het was te danken aan Antonia, de vrouw van Tiberius' broer Nero Claudius Drusus, dat Agrippa niet meteen ter dood werd gebracht, maar in gevangenschap werd gehouden. Ook zorgde zij ervoor dat Agrippa tijdens zijn gevangenschap verschillende privileges kreeg. De dreiging van executie bleef echter continu aanwezig.

Antonia had het overigens al vaker voor Agrippa opgenomen. De reden hiervoor was Agrippa's vriendschap met haar gehandicapte zoon Claudius.

Agrippa wordt koning over het Joodse land[bewerken | brontekst bewerken]

Noordoostelijke gebieden[bewerken | brontekst bewerken]

Nadat Agrippa zes maanden in gevangenschap had geleefd, overleed Tiberius (37 na Chr.). Hij werd opgevolgd door Caligula. Caligula stelde Agrippa onmiddellijk in vrijheid en maakte hem koning over de noordoostelijke gebieden van het Joodse land, waarover tot enkele jaren daarvoor de tetrarch Filippus (een zoon van Herodes de Grote) had geregeerd. (Op het kaartje hiernaast is het betreffende gebied rood weergegeven.)

Op verzoek van Agrippa stelde Caligula Agrippa's broer Herodes aan als koning over Chalkis, dat direct ten noorden lag van het gebied waarover Agrippa heerste.

Galilea en Perea[bewerken | brontekst bewerken]

Het was Herodias, de vrouw van Herodes Antipas, een doorn in het oog dat haar beide broers (Herodes van Chalkis en Herodes Agrippa) de koningstitel kregen, terwijl Herodes Antipas het moest stellen met de lagere titel tetrarch. Zij wist Antipas ertoe te bewegen naar Rome te reizen en Caligula om de koningstitel te vragen.

Agrippa was echter zeer ontstemd over de situatie. Hij beschuldigde Antipas bij Caligula ervan banden te hebben onderhouden met de in ongenade gevallen Sejanus en toenadering te zoeken tot de Parthen, vijanden van Rome. Toen Antipas voor Caligula verscheen, was zijn lot al bezegeld. Antipas werd verbannen naar Gallië. Herodias volgde hem daarheen. Galilea en Perea (paars gekleurd op het kaartje hiernaast) werden toegevoegd aan het rijk van Agrippa.

Judea[bewerken | brontekst bewerken]

In 41 na Chr. werd Caligula vermoord. Vrijwel meteen riep de pretoriaanse garde Claudius uit als nieuwe keizer. De Senaat voelde zich hierdoor gepasseerd, omdat nu niet zij, maar de garde de nieuwe keizer aanwees. Agrippa, die op dat moment toevallig in Rome was, bemiddelde in de crisis. Hij wist te bereiken dat de Senaat zich na enkele dagen neerlegde bij de keuze voor Claudius als nieuwe keizer. Als dank voor zijn bemiddeling voegde Claudius de provincie Judea (waartoe ook Samaria en Idumea gerekend werden) toe aan Agrippa's rijk (de groene en grijze gebieden op het kaartje).

Agrippa heerste nu over heel het gebied waarover zijn grootvader Herodes de Grote had geregeerd. Hij is dan ook de enige nakomeling van Herodes de Grote die heel dit rijk bestuurde.

Agrippa's koningschap[bewerken | brontekst bewerken]

Zodra Agrippa regeringsautoriteit kreeg over heel het Joodse land, verplaatste hij zijn residentie naar Jeruzalem. Daarmee kweekte hij goodwill bij zijn onderdanen, omdat hij zo aansloot bij Joodse tradities. Ook in andere opzichten beschouwden veel Joden hem als iemand die de Joodse tradities in ere hield (hoewel Agrippa ook munten liet slaan met zijn eigen beeltenis erop, wat veel Joden een doorn in het oog was).

Nieuwe Testament[bewerken | brontekst bewerken]

De vermelding van Agrippa als Herodes in het Nieuwe Testament betreft deze periode. In Handelingen 12 staat dat hij de apostel Jakobus ter dood liet brengen. Toen hij zag dat dit in de publieke opinie goed viel, wilde hij ook Petrus laten executeren, maar deze ontsnapte door goddelijk ingrijpen uit de gevangenis.

Dood en opvolging[bewerken | brontekst bewerken]

Ziekte en dood[bewerken | brontekst bewerken]

In 44 na Chr. organiseerde Agrippa een groot feest in Caesarea ter ere van de keizer, waarbij hij hoogwaardigheidsbekleders uit allerlei gebieden uitnodigde, ook bestuurders uit streken waarmee hij eerder in onmin geleefd had. Agrippa ging op het feest gekleed in een met zilver bewerkt gewaad. De weerspiegeling van de zonnestralen gaf Agrippa een zodanige uitstraling dat de menigte hem vol bewondering toeriep dat een dergelijke uitstraling alleen van een godheid kon komen.

Enkele dagen later overleed Agrippa als gevolg van een korte, maar hevige ziekte. Zowel het Nieuwe Testament als Flavius Josephus interpreteren zijn dood als een oordeel van God, omdat Agrippa zich aan Hem gelijk durfde te stellen.

Nakomelingen en opvolging[bewerken | brontekst bewerken]

Agrippa en Cypros hadden vijf kinderen: Herodes Agrippa II (op dat moment 17 jaar oud), Drusus (die in zijn kinderjaren overleed), Berenice (de vrouw van Marcus Julius Alexander en na diens dood van Herodes van Chalkis), Mariamne (die eveneens jong overleed) en Drusilla (later de vrouw van Antonius Felix, procurator in Judea).

Hoewel Claudius Herodes Agrippa II als opvolger had willen benoemen, achtten Claudius' adviseurs hem daartoe nog te jong. Daarom maakte Claudius het gebied opnieuw tot een Romeinse provincie, die bestuurd werd door procuratoren. In later tijd werd Herodes Agrippa II alsnog benoemd tot koning over een deel van het gebied.