Horseshoe Canyon-formatie

De Horseshoe Canyon-formatie is een stratigrafische eenheid van het sedimentaire bekken van West-Canada in het zuidwesten van Alberta. Het ontleent zijn naam aan Horseshoe Canyon, een gebied met badlands in de buurt van Drumheller.

De Horseshoe Canyon-formatie maakt deel uit van de Edmonton Group en is tot tweehonderddertig meter dik. Zij dateert uit het Laat-Krijt, het Campanien tot het Vroeg-Maastrichtien (Edmontonische land-zoogdiertijdperk), en is samengesteld uit moddersteen, zandsteen, koolstofhoudende leisteen en steenkoollagen. In de opeenvolging is een verscheidenheid aan afzettingsomgevingen vertegenwoordigd, waaronder overstromingsvlakten, estuariene kanalen en kolenmoerassen, die een diversiteit aan fossiel materiaal hebben opgeleverd. Getijde-beïnvloede estuariene glij-oeverafzettingen zijn gemakkelijk herkenbaar als Inclined Heterolithic Stratification (IHS). Binnen deze oeverafzettingen komen fossiele sporen van brak water voor die periodieke indringing van zeewater in de estuaria aantonen.

De Horseshoe Canyon-formatie komt uitgebreid voor in het gebied rond Drumheller, evenals verder naar het noorden langs de Red Deer River nabij Trochu en langs de North Saskatchewan River in Edmonton. Zij wordt bedekt door de formaties Battle, Whitemud en Scollard. De Drumheller Coal Zone, gelegen in het onderste deel van de Horseshoe Canyon-formatie, werd van 1911 tot 1979 gewonnen voor subbitumineuze steenkool in het Drumheller-gebied, en de Atlas Coal Mine in Drumheller is bewaard gebleven als een National Historic Site. In recentere tijden is de Horseshoe Canyon-formatie een belangrijk doelwit geworden voor de productie van kolenbedmethaan (CBM).

Dinosauriërs gevonden in de Horseshoe Canyon-formatie omvatten Albertavenator, Albertosaurus, Anchiceratops, Anodontosaurus, Arrhinoceratops, Atrociraptor, Epichirostenotes, Edmontonia, Edmontosaurus, Hypacrosaurus, Ornithomimus, Pachyrhinosaurus, Parksosaurus, Saurolophus en Struthiomimus. Andere vondsten betreffen onder meer zoogdieren zoals Didelphodon coyi, niet-dinosaurische reptielen, amfibieën, vissen, ongewervelde zee- en landdieren en plantenfossielen. Reptielen zoals schildpadden en krokodilachtigen zijn zeldzaam in de Horseshoe Canyon-formatie, en men dacht dat dit het relatief koele klimaat weerspiegelde dat destijds heerste. Een studie van Quinney et alii (2013) toonde echter aan dat de afname van de diversiteit van schildpadden, die eerder werd toegeschreven aan het klimaat, in plaats daarvan samenviel met veranderingen in de bodemdrainagecondities en werd bepaald door droogte, landschapsinstabiliteit en migratiebarrières.

Olie-/gasproductie

De Drumheller Coal Zone is een primair methaandoelwit voor de industrie geweest. In het gebied tussen Bashaw en Rockyford ligt de steenkoolzone op relatief ondiepe diepten (ongeveer driehonderd meter) en is ongeveer zeventig tot honderdtwintig meter dik. Het bevat tien tot twintig meter cumulatieve steenkool, in maximaal twintig of meer individuele dunne lagen die zijn ingebed met zandsteen en leisteen, die samen een aantrekkelijk multi-completion CBM-boordoel vormen. In totaal zit er naar schatting veertien biljoen kubieke meter gas in alle steenkool in Alberta.

Biostratigrafie

De onderstaande tijdlijn volgt het werk van David A. Eberth en Sandra L. Kamo gepubliceerd in 2019.

Dinosauriërs

Ankylosauriërs

Ankylosauriërs gerapporteerd vanuit de Horseshoe Canyon Formation
Geslacht	Soort	Stratigrafische positie	Materiaal	Opmerking	Afbeeldingen
Anodontosaurus	A. lambei	Horsethief, Morrin, en Onder-Tolman	Vijf schedels, kaken, halswervels, staartwervels, ruggenwervels, sacrocaudale wervels, heiligbeen, darmbeen, zitbeen, gedeeltelijk bekken, verstarde ribben, dijbeen, vingerkootje, staartknotsen, talrijke halve halsringen en osteodermen.	Een ankylosaurine ankylosauride ook bekend uit de middelste Dinosaur Park Formation en nauw verwant aan Ankylosaurus.	Anodontosaurus lambei
Edmontonia	E. longiceps	Boven-Horsethief	Een schedel met onderkaak, halswervels, ruggenwervels, sacrale wervels, staartwervels, halsribben, dorsale ribben, opperarmbeen, spaakbeen, ellepijp, darmbeenderen, zitbeen, beide schaambeenderen (?), dijbeen, scheenbeen, kuitbeen en osteodermen.	Een panoplosaurine nodosauride ook bekend uit de lagere Dinosaur Park Formation en nauw verwant aan Denversaurus.
Euoplocephalus	E. tutus			Walter Coombs (1971) synoniemiseerde Anodontosaurus lambei met Euoplocephalus tutus. Recente studies suggereren echter dat Anodontosaurus voldoende verschilt van Euoplocephalus om in zijn eigen geslacht en soort te worden geplaatst. Bovendien werd voorgesteld om alle ankylosaurine exemplaren uit de Horseshoe Canyon Formation opnieuw toe te wijzen aan Anodontosaurus.

Maniraptora

Maniraptora gerapporteerd vanuit de Horseshoe Canyon Formation
Geslacht	Soort	Stratigrafische positie	Materiaal	Opmerking	Afbeeldingen
Albertavenator	A. curriei	Horsethief	Twee voorhoofdsbeenderen.	Een troödontide theropode die bijdraagt aan de diversiteit van Noord-Amerikaanse troödontiden.	Apatoraptor Atrociraptor
Albertonykus	A. borealis	Boven-Tolman	Ellepijp, scheenbeen, middenvoetsbeenderen, handklauw, teenkootjes en ongeïdentificeerde teenkootjes.	Een mononykine alvarezsauride gespecialiseerd in het uitgraven van insectennesten.
Apatoraptor	A. pennatus	Horsethief	Een verhemelte, kaken, ceratobranchialen, draaier, halswervels, ruggenwervels, borstgordels, borstbeenplaat, voorpoot, darmbeen, dijbeen, scheenbeen en kuitbeen.	Een caenagnathide oviraptorosauriër gevonden als zustertaxon van Elmisaurus.
Atrociraptor	A. marshalli	Onder-Horsethief	Premaxillae, maxilla, dentaria, tanden en talrijke botfragmenten.	Een dromaeosauride; tanden geven aan dat hij in alle afzettingen aanwezig kan zijn geweest.
Epichirostenotes	E. curriei	Horsethief, Morrin, en Tolman	Een maxilla, waarschijnlijk verhemelte, gedeeltelijke hersenpan, halswervels, ruggenwervels, staartwervels, synsacrum, een voorste en een achterste halsrib, een middelste ruggenwervel, fragmenten van darmbeen, zitbeen, beide schaambeenderen, gedeeltelijk scheenbeen en niet-identificeerbare botten.	Een caenagnathide oviraptorosauriër bekend uit materiaal dat eerder aan Chirostenotes was toegewezen.

Marginocephalia

Marginocephalia gerapporteerd vanuit de Horseshoe Canyon Formation
Geslacht	Soort	Stratigrafische positie	Materiaal	Opmerking	Afbeeldingen
Anchiceratops	A. ornatus	Horsethief, Morrin en Tolman; was mogelijk aanwezig in Drumheller	Twee bijna complete schedels en zeven gedeeltelijke schedels.	Een chasmosaurine ceratopide gelijktijdig en nauw verwant aan Arrhinoceratops.	Anchiceratops Arrhinoceratops Eotriceratops Montanoceratops Pachyrhinosaurus canadensis Sphaerotholus
Arrhinoceratops	A. brachyops	Horsethief	Een bijna complete schedel.	Een chasmosaurine ceratopide beperkt tot het holotype-exemplaar, aangezien Farke (2007) het eerder aangegeven exemplaar ROM 1439 toewees aan Torosaurus.
Eotriceratops	E. xerinsularis	Carboon	Premaxillae, maxillae, rostrale, supraorbitale hoornkern met traanbeen, prefrontale, frontale, postorbitale, jukbeen, epijugale, quadratojugale, quadratum, gedeeltelijk wandbeen, squamosale schildrand, hersenpan, syncervicale, halswervels, ruggenwervels, ribben en fragmenten van verbeende ligamenten.	Een grote chasmosaurine ceratopide die mogelijk een ouder synoniem is van Ojoceratops uit de Ojo Alamo Formation.
Montanoceratops	M. cerorhynchus	Boven-Tolman	Een losse hersenpan.	Een leptoceratopide ceratopide ook bekend uit de St. Mary River Formation.
Pachyrhinosaurus	P. canadensis	Drumheller en Horsethief	Twee gedeeltelijke schedels.	Een centrosaurine ceratopide ook bekend uit de St. Mary River Formation.
Sphaerotholus	S. edmontonense	Tolman	frontopariëtale.	Een pachycephalosaurine pachycephalosauride ook bekend uit de Hell Creek en Kirtland Formation.

Ornithomimiden

Marginocephalia gerapporteerd vanuit de Horseshoe Canyon Formation
Geslacht	Soort	Locatie	Stratigrafische positie	Materiaal	Opmerking	Afbeeldingen
Ornithomimus	O. currelli				Jonger synoniem van Ornithomimus edmontonicus	Ornithomimus Struthiomimus
	O. edmontonicus		Drumheller, Horsethief, Morrin en Tolman	Meerdere exemplaren, type-exemplaar CMN 8632	Een ornithomimide
Struthiomimus	S. altus		Drumheller, Horsethief en Morrin		Een ornithomimide

Tyrannosauriërs

Theropoden gerapporteerd vanuit de Horseshoe Canyon Formation
Geslacht	Soort	Locatie	Stratigrafische positie	Materiaal	Opmerking	Afbeeldingen
Albertosaurus	A. arctunguis				Jonger synoniem van Albertosaurus sarcophagus	Albertosaurus
	A. sarcophagus		Horsethief, Morrin en Tolman; waarschijnlijk aanwezig in Drumheller en Carbon.	Verschillende skeletten en gedeeltelijke skeletten, type-exemplaar CMN 5600	Een tyrannosauride die de meest voorkomende grote carnivoor in het gebied was.
Daspletosaurus	D. sp.				Gesuggereerd op basis van het skelet van een onvolgroeide tyrannosauride (CMN 11315), ondersteunt een grondige analyse van dit exemplaar een verwijzing naar Albertosaurus sarcophagus. Een losse bovenkaak en tanden uit een Edmontosaurus-beenderbed werden ook ten onrechte Daspletosaurus genoemd, maar het is bevestigd dat al het tyrannosaurische materiaal in het beenderbed tot Albertosaurus sarcophagus behoorde.

Andere dieren

Zoogdieren

Zoogdieren gerapporteerd vanuit de Horseshoe Canyon Formation
Geslacht	Soort	Locatie	Stratigrafische positie	Materiaal	Opmerking	Afbeeldingen
Didelphodon	D. coyi				Een stagodontide metatheride	Didelphodon

Andere reptielen

Reptielen gerapporteerd vanuit de Horseshoe Canyon Formation
Geslacht	Soort	Locatie	Stratigrafische positie	Materiaal	Opmerking	Afbeeldingen
Stangerochampsa	S. mccabei			een schedel, gedeeltelijke onderkaak en gedeeltelijk postcraniaal skelet	Een alligatoroïde
Champsosaurus	C. albertensis			een gedeeltelijk skelet met gedeeltelijke schedel	Een choristodere	Champsosaurus
Leurospondylus	L. ultimus			Een gedeeltelijk skelet	Een plesiosauriër van onzekere classificatie
Basilemys	B. morrinensis			Bijna volledig schild	Een nanhsiungchelyide schildpad

Vissen

Vissen gerapporteerd vanuit de Horseshoe Canyon Formation
Geslacht	Soort	Locatie	Stratigrafische positie	Materiaal	Opmerking	Afbeeldingen
Horseshoeichthys	H. armaserratus				Een ellimmichthyiform