Muisjesmos-associatie

Muisjesmos-associatie
Muisjesmos-associatie op een stootband
Syntaxonomische indeling
Klasse: Verrucario-Schistidietea (klasse van stippelkorsten en achterlichtmossen) Orde: Schistidietalia (achterlichtmos-orde) Verbond: Schistidion (achterlichtmos-verbond)
Associatie
Orthotricho-Grimmietum Stodiek 1937
Afbeeldingen op Wikimedia Commons

De muisjesmos-associatie (Orthotricho-Grimmietum) is een associatie uit het achterlichtmos-verbond (Schistidion).

Naamgeving en codering

• Synoniem: Orthotricho anomali-Grimmietum pulvinatae Stodiek 1937
• Syntaxoncode voor Nederland (rVvN): r49Aa01
• BWK-karteringscode: km

Een close-up van de associatie met beide naamgevende, polvormende mossoorten (links gesteelde haarmuts en rechts gewoon muisjesmos).

De wetenschappelijke naam Orthotricho-Grimmietum is afgeleid van de botanische namen van twee diagnostische mossoorten van de associatie; dit zijn gesteelde haarmuts (Orthotrichum anomalum) en gewoon muisjesmos (Grimmia pulvinata).

Fysiognomie

De vegetatiestructuur van de muisjesmos-associatie wordt doorgaans bepaald door een dominante bovenlaag waarin (veelal polvormende) topkapselmossen de boventoon voeren. Op meer beschaduwde standplaatsen kunnen in deze bovenlaag echter ook slaapmossen een belangrijk aandeel vormen. De onderlaag wordt gevormd door donkere stippelkorsten en oranje Flavoplaca-, Candelariella- en/of Xanthoria-soorten.

Ecologie

De muisjesmos-associatie op een oude beton- en asfaltpuinhoop.

De muisjesmos-associatie ontwikkeld zich op basisch, stenig substraat waarop geen strooiselophoping kan plaatsvinden. Hierbij kan het gaan om zowel horizontale, hellende en verticale oppervlakten van stenige structuren waarop geen vaatplanten groeien. Geschikte standplaatsen zijn onder andere grafstenen, stenen muren, varkensruggen, randen van tuinborders, bunkers, waterputten, daken, kleine stenen palen, stenen kunstwerken, met rust gelaten trottoirbanden en met rustgelaten puinhopen met grote stukken stenig materiaal.

In volledig natuurlijke landschappen kan de muisjesmos-associatie zich alleen ontwikkelen op kalkrotsen. In landschappen waar deze natuurlijke standplaats ontbreekt treedt de muisjesmos-associatie louter op als een cultuurvolgende vegetatie die is aangewezen op de stenige standplaatsen die via antropogene invloeden in het landschap zijn aangebracht.

Fauna

De vegetatie van de muisjesmos-associatie biedt in het bijzonder in het stedelijke milieu een belangrijk habitat voor kleine dieren zoals springstaarten, spinachtigen en insecten.

Vegetatiezonering

In de vegetatiezonering komt de muisjesmos-associatie vaak voor als contactgemeenschap van verscheidene andere steenbewonende vegetatietypen.

Vegetatiemozaïek

De muisjesmos-associatie vormt relatief vaak vegetatiemozaïeken met de sinaasappelkorst-associatie (Calogayetum pusillae) op allerlei kalkhoudende stenige oppervlakten.

Tevens vormt de muisjesmos-associatie vaak een ecologisch opmerkelijk mozaïek van muurvegetatie met de associatie van dunne blauwkorst (Porpidietum soredizodis). Dit algemeen voorkomende mozaïek verschijnt op oude muren, waarin de oppervlakten van zuurdere, uitgeloogde bakstenen zijn begroeid met de associatie van dunne blauwkorst, terwijl de veel minder uitgeloogde voegen met kalkhoudende mortel zijn begroeid met de muisjesmos-associatie.

Verspreiding

De muisjesmos-associatie komt in Nederland en Vlaanderen zeer algemeen voor.

Natuurwaarde

In stedelijke milieus kan vegetatie van de muisjesmos-associatie helpen bij klimaatadaptatie (het heeft een verkoelende werking), het verbetert de luchtkwaliteit (de mossen produceren zuurstof en vangen stof op) en het heeft een positief effect op de stedelijke biodiversiteit.

Fotogalerij

• 
  De associatie op een oude weilandpaal
• 
  Close-up van de associatie op een grafsteen
• 
  De associatie op een kleine tuinmuur

Zie ook

• Muurvegetatie

Mediabestanden

Zie de categorie Orthotricho-Grimmietum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.