Skelet (mens)

Geraamte
	Skelet
Synoniemen
Latijn	skeleton; skeletum; systema skeletale; ossa;
Naslagwerken
TA	A02.0.00.000
Portaal	Biologie

Het skelet^[1] of geraamte^[1] is het geheel van botten en beenderen in het menselijk lichaam.

Een normaal compleet skelet van een volwassen persoon bestaat uit 206 beenderen. Er treden vrij vaak individuele variaties op: sommige botjes ontstaan pas als botstructuren op latere leeftijd en niet bij iedereen, daarvoor bestaan ze uit kraakbeen of bindweefsel; sommige mensen hebben een of twee paar extra ribben, of een of meer wervels zijn gedeeltelijk vergroeid; soms zijn er drie werveltjes in het stuitje, soms vier. Ook de sesambeentjes zijn niet bij iedereen aanwezig. Het grootste bot uit het menselijk lichaam is het dijbeen. Het kleinste is de stijgbeugel, een van de drie gehoorbeentjes.

Ontwikkeling

Al vroeg in de zwangerschap ontwikkelt de foetus een skelet. De eerste botten die ontstaan zijn de pijpbeenderen. Bij de geboorte heeft een baby omstreeks 350 minuscule botjes. In de jaren die volgen groeien veel van deze botten aan elkaar tot nieuwe botten, waardoor er op oudere leeftijd eigenlijk minder botten in het lichaam aanwezig zijn. Er gaan 92 onafhankelijke botten verloren, terwijl er 28 bijkomen. Zo hebben volwassen 206 botten.

Opbouw

Het menselijk skelet is opgebouwd uit:

de schedel
het tongbeen, het enige bot dat aan geen enkel ander bot vastzit
de wervelkolom: zeven halswervels, twaalf borstwervels, vijf lendenwervels, het heiligbeen en het staartbeentje
de twaalf paar ribben en het borstbeen
de schoudergordel: sleutelbeenderen, schouderbladen
de bovenste ledematen (armen): per arm een opperarmbeen, spaakbeen, ellepijp, acht handwortelbeentjes, vijf middenhandsbeentjes, vier keer drie vingerkootjes en twee duimkootjes;
de bekkengordel: het bekken koppelt de onderste ledematen met behulp van het heiligbeen aan de wervelkolom
onderste ledematen (benen): per been een dijbeen, knieschijf, scheenbeen, kuitbeen, voetwortelbeentjes, middenvoetsbeentjes, teenkootjes, soms enige sesambeentjes.

Bij de meeste zoogdieren worden vrijwel al deze beenderen ook teruggevonden, zij het in een andere vorm.

Functies

Zoals bij alle gewervelde dieren zorgt het skelet bij mensen vooral voor stevigheid en biedt het aanhechtingspunten voor spieren. Verder worden meerdere organen in het menselijk lichaam door het skelet beschermd tegen beschadiging van buitenaf:

De schedel beschermt de hersenen, de ogen en het binnen- en middenoor
De ribbenkast en het borstbeen beschermen de longen, het hart en belangrijke bloedvaten
Het sleutelbeen en schouderblad beschermen de schouder

In het skelet zit beenmerg, wat belangrijk is voor hematopoëse.

Botten

Literatuurverwijzingen

↑ ^a ^b ^c ^d Everdingen, J.J.E. van, Eerenbeemt, A.M.M. van den (2012). Pinkhof Geneeskundig woordenboek (12de druk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
↑ ^a ^b Federative Committee on Anatomical Terminology (FCAT) (1998). Terminologia Anatomica. Stuttgart: Thieme

Zie de categorie Human skeletons van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[Pinkhof2012-1] Everdingen, J.J.E. van, Eerenbeemt, A.M.M. van den (2012). Pinkhof Geneeskundig woordenboek (12de druk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

[FCAT-2] Federative Committee on Anatomical Terminology (FCAT) (1998). Terminologia Anatomica. Stuttgart: Thieme

[1]

[2]