Kaäba

Moslims lopen tijdens de hadj zeven keer rondom de Ka'aba

De Ka'aba (ook Kaäba, Ka'ba of Ka'bah, Ar. الكعبة ) is een kubusvormig gebouw en staat in de Grote Moskee in Mekka. Het is het centrale heiligdom van de islam, en staat ook wel bekend als Bayt Allah ("Huis van God"). Als onderdeel van de hadj, de bedevaart naar Mekka, loopt men zeven keer rond de Ka'aba. Ook legt de Ka'aba de islamitische gebedsrichting vast - een moslim bidt altijd in de richting van de Ka'aba, dat is dus, als hij niet in Mekka is, in de richting van Mekka.

Uiterlijk

Historische foto van de Ka'aba in 1898

De Ka'aba wordt bekleed door de kiswah, een zwartfluwelen doek met zware gouddraden bestikt die verzen (ayat) vormen uit de Koran, en die oorspronkelijk vervaardigd werd in Egypte, maar tegenwoordig in Saoedi-Arabië. Ieder jaar na de hadj (bedevaart naar Mekka) wordt de kiswah vernieuwd.

De Ka'aba heeft een ingang op circa 2 meter boven de grond, vanwege overstromingsgevaar, zoals in 1941 het geval was. In een hoek van de Ka'aba bevindt zich de Hadjar al-Aswad, een steen uit het paradijs die door Gabriël aan Abraham gegeven was. Volgens overleveringen was deze steen eerst wit, maar door de zonden van de mens, is deze zwart geworden. Volgens de islamitische overlevering is de Ka'aba gebouwd door Adam en herbouwd door Ibrahim en Ismaël.

Pre-islamitisch gebruik

Seculiere visie

Het is niet duidelijk hoe dit heiligdom ontstaan is; archeologische opgravingen bij de Ka'aba om meer inzicht te krijgen zijn niet mogelijk. Volgens de meeste archeologen is dit heiligdom oorspronkelijk een plaatselijke cultusplaats voor de inheemse stammen die hier van oudsher woonden. Bij Mekka, dat toen een tussenstation was, kwamen verschillende handelswegen samen die vanuit Jemen naar Egypte, Anatolië en Mesopotamië liepen. Langzamerhand groeide het belang van deze plaats en doortrekkende handelaren brachten offergaven aan de plaatselijk goden en godinnen om veiligheid en succes voor hun reis af te smeken. De Koran noemt in de Soera De Ster drie van de godinnen die bij de Ka'aba vereerd werden expliciet, namelijk al-Lât, al-Oezzâ en Manât. In de bijbehorende cultus werden zij gezien en vereerd als dochters van de pre-islamitische Allat.

Overigens waren er in Arabië meer van dergelijke kubusvormige heiligdommen in pre-islamitische tijden. Heden is in de Grote moskee van Sanaa in Jemen nog een soortgelijke kubusvormige constructie te zien.

Traditionele islamitische visie

Volgens de traditie bouwde Adam dit Huis, maar na verwoesting bouwden Abraham en Ismaël het opnieuw. In de loop der eeuwen begon men het te gebruiken voor de aanbidding van vele goden. Zo werd de Ka'aba een centrum van cultische godendienst. Honderden beelden voor de Arabische goden stonden rond en op de Ka'aba, waar zowel doortrekkende handelaren als pelgrims op afkwamen. Het centrum werd beheerd door de Qoeraish, de belangrijkste (groep van) clan(s) die in Mekka woonde.

Toen eens een aantal schatten gestolen was, besloot de Qoeraish een dak te bouwen op de Ka'aba. Het hout daarvoor werd gevonden bij Djedda waar een Grieks schip gestrand was. Een Koptische timmerman klaarde het werk. Volgens de traditie vermeldt het verhaal dat tijdens de werkzaamheden een Syrische inscriptie gevonden is, die vertaald werd door een jood. Deze verklaarde dat de tekst luidde dat God de Ka'aba in de scheppingsweek geschapen zou hebben en de Ka'aba voor eeuwig zal blijven staan. Tijdens de restauratie ontstond er onenigheid over degene die de Zwarte Steen mocht terugplaatsen. Op dat moment arriveerde Mohammed, die bekendstond als de betrouwbare. Hij vroeg om een mantel en liet ieder stamhoofd de mantel, waarin de steen was gelegd, vasthouden. Bij de Ka'aba aangekomen plaatste Mohammed de Steen weer terug.

Wijding aan de Islam

Mohammed plaatst de Zwarte Steen in de Ka'aba. Perzische afbeelding uit de Jami' al-tawarikh uit het begin van de 14e eeuw.

In 630, na de inname van Mekka door de profeet Mohammed, werden de beelden voor de Arabische goden vernield en werd het gebouw gewijd tot islamitisch heiligdom. Het heersende veelgodendom werd door Mohammed vervangen door een monotheïstische, de aanbidding van één God.

De Ka'aba heeft nu een zelfde, centrale functie in de islam als de vroegere joodse tempel in het jodendom. De eerste jaren van Mohammeds openbaringen was de Tempelberg in Jeruzalem de vaste gebedsrichting voor de salat. De eigenlijke joodse tempel was bij de joodse opstand in 70 door de Romeinen verwoest. De gebedsrichting veranderde na de openbaring van Soera De Koe in de huidige richting van de Ka'aba. Volgens sommigen zou dit het gevolg zijn geweest van de afwijzing van de joodse bewoners van de Hedjaz van Mohammed als een profeet van God. Op de plaats waar deze gebedsrichtingverandering plaats heeft gevonden staat nu de Qiblatain moskee. Deze plaats ligt in de Saoedische stad Medina.

Naast de overname van de Ka'aba als onderdeel van de nieuwe religie werden naast de Ka'aba ook de graven van Hagar en Ismaël als ook een herdenkingsplaats als de ontmoetingsplaats van Adam en Eva toegevoegd.

Zie ook

• Al-Masjid al-Haram
• Zamzam
• Zwarte Steen
• Goudborduren

Externe links

• Ka'aba

· ·

Islam (portaal)

Mediabestanden

Zie de categorie Kaaba van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.