Tinamoes
Tinamoes | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bonte tinamoe (Crypturellus variegatus) | |||||||||||||
Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
Familie | |||||||||||||
Tinamidae Gray, 1840 | |||||||||||||
Braziliaanse tinamoe (Crypturellus strigulosus) | |||||||||||||
Geelpoottinamoe (Crypturellus noctivagus) | |||||||||||||
Grijspoottinamoe (Crypturellus duidae) | |||||||||||||
Grijze tinamoe (Tinamus tao) | |||||||||||||
Afbeeldingen op Wikimedia Commons | |||||||||||||
Tinamoes op Wikispecies | |||||||||||||
|
Een tinamoe of stuithoen (orde Tinamiformes; familie Tinamidae) is een van de oudste vogelsoorten. De Tinamoe behoort tot de Zuid-Amerikaanse vogelfamilie Tinamoes, die 46 soorten kent onderverdeeld in 9 geslachten.[1]
Indeling
Tinamoes zijn niet verwant aan de hoendervogels van de Galliformes, maar aan de loopvogels van de Struthioniformes, Rheiformes, Apterygiformes en Casuariiformes. Er zijn fossiele resten gevonden die dateerden tot 10 miljoen jaar oud. Het uitgebreide DNA-onderzoek van 2008 (Hackett) plaatst de Tinamoes zelfs samen met alle loopvogels binnen een enkele groep Struthioniformes als een zustergroep van ofwel de kiwi en de casuarissen ofwel van de uitgestorven moa's. Hoe in dat verband het vliegvermogen van de Tinamoes te verklaren is tegen de achtergrond van het onvermogen van de andere struisvogelachtigen is niet goed duidelijk. Mogelijk hebben ze in strijd met de zogenaamde wet van Dollo het vliegvermogen herkregen. De andere mogelijkheid dat de andere loopvogels ieder apart het vliegvermogen zijn kwijt geraakt.
Leefwijze
Stuithoenders eten voornamelijk vruchten, bessen en insecten.
Hoewel sommige soorten vrij algemeen zijn, zijn zij zeer schuw en worden ze slechts zelden waargenomen. Een klein aantal soorten leeft in meer open, grazig land, maar zelfs daar zijn ze moeilijk te zien. Ze komen vooral voor in de Zuid-Amerikaanse laaglanden en geven de voorkeur aan donkere plekken zoals dichtbegroeide bossen.
Stuithoenders leggen aantrekkelijk gekleurde eieren met een porseleinglans. Kuikens kunnen vrijwel direct lopen.
- De grote tinamoe (Tinamus major) is een bewoner van de dichtbegroeide laaglandregenwouden. Het vlees van deze soort wordt hogelijk gewaardeerd en daarom is de grote tinamoe vroeger gretig bejaagd. Tegenwoordig is het dier beschermd.
- De kleine tinamoe (Crypturellus soui) leeft in bosranden en secundaire wouden. Het is een algemeen voorkomende soort, maar door zijn schuwheid en geringe afmetingen, wordt deze tinamoe gemakkelijk over het hoofd gezien.
- De solitaire struiktinamoe (Crypturellus cinnamomeus) van de drogere gebieden voedt zich met kleine insecten, bessen en planten die hij op de bosbodem vindt. Hoewel deze soort een redelijke vlieger is, blijft de struiktinamoe bij gevaar het liefst bewegingloos verborgen op de bosbodem. Struiktinamoes zijn ook algemeen in gebieden waar de mens de natuurlijke vegetatie heeft verstoord.
Taxonomie
De familie Tinamoes wordt onderverdeeld in twee onderfamilies:
- Familie: Tinamidae (Tinamoe of stuithoen) (46 soorten)
- Onderfamilie: Nothurinae (Nothura's) (17 soorten)
- Geslacht: Eudromia (2 soorten)
- Soort: Eudromia elegans (Kuiftinamoe)
- Soort: Eudromia formosa (Quebracho-tinamoe)
- Geslacht: Nothoprocta (6 soorten)
- Soort: Nothoprocta cinerascens (Cordoba-tinamoe)
- Soort: Nothoprocta curvirostris (Krombektinamoe)
- Soort: Nothoprocta ornata (Pisacca-tinamoe)
- Soort: Nothoprocta pentlandii (Andestinamoe)
- Soort: Nothoprocta perdicaria (Chileense tinamoe)
- Soort: Nothoprocta taczanowskii (Taczanowski's tinamoe)
- Geslacht: Nothura (Nothura's) (4 soorten)
- Soort: Nothura boraquira (Witbuiknothura)
- Soort: Nothura darwinii (Darwins nothura)
- Soort: Nothura maculosa (Gevlekte nothura)
- Ondersoort: Nothura maculosa chacoensis (Chaconothura)
- Soort: Nothura minor (Kleine nothura)
- Geslacht: Rhynchotus (2 soorten)
- Soort: Rhynchotus maculicollis (Huaycotinamoe)
- Soort: Rhynchotus rufescens (Pampahoen)
- Geslacht: Taoniscus (1 soort)
- Soort: Taoniscus nanus (Dwergtinamoe)
- Geslacht: Tinamotis (2 soorten)
- Soort: Tinamotis ingoufi (Patagonische tinamoe)
- Soort: Tinamotis pentlandii (Puna-tinamoe)
- Geslacht: Eudromia (2 soorten)
- Onderfamilie: Tinaminae (Echte Tinamoes) (29 soorten)
- Geslacht: Crypturellus (21 soorten)
- Soort: Crypturellus atrocapillus (Zwartkoptinamoe)
- Soort: Crypturellus bartletti (Bartletts tinamoe)
- Soort: Crypturellus berlepschi (Berlepsch' tinamoe)
- Soort: Crypturellus boucardi (Grijsborst tinamoe)
- Soort: Crypturellus brevirostris (Rosse tinamoe)
- Soort: Crypturellus casiquiare (Gebandeerde tinamoe)
- Soort: Crypturellus cinereus (Grauwe tinamoe)
- Soort: Crypturellus cinnamomeus (Struiktinamoe)
- Soort: Crypturellus duidae (Grijspoottinamoe)
- Soort: Crypturellus erythropus (Roodpoottinamoe)
- Soort: Crypturellus kerriae (Choco-tinamoe)
- Soort: Crypturellus noctivagus (Geelpoottinamoe)
- Soort: Crypturellus obsoletus (Bruine tinamoe)
- Soort: Crypturellus parvirostris (Kortsnaveltinamoe)
- Soort: Crypturellus ptaritepui (Tepui-tinamoe)
- Soort: Crypturellus soui (Kleine tinamoe)
- Soort: Crypturellus strigulosus (Braziliaanse tinamoe)
- Soort: Crypturellus tataupa (Tataupa-tinamoe)
- Soort: Crypturellus transfasciatus (Wenkbrauwtinamoe)
- Soort: Crypturellus undulatus (Marmertinamoe)
- Soort: Crypturellus variegatus (Bonte tinamoe)
- Geslacht: Nothocercus (3 soorten)
- Soort: Nothocercus bonapartei (Bergtinamoe)
- Soort: Nothocercus julius (Roodkoptinamoe)
- Soort: Nothocercus nigrocapillus (Zwartkaptinamoe)
- Geslacht: Tinamus (5 soorten)
- Soort: Tinamus guttatus (Witkeeltinamoe)
- Soort: Tinamus major (Grote tinamoe)
- Soort: Tinamus osgoodi (Zwarte tinamoe)
- Soort: Tinamus solitarius (Kluizenaarstinamoe)
- Soort: Tinamus tao (Grijze tinamoe)
- Geslacht: Crypturellus (21 soorten)
- Onderfamilie: Nothurinae (Nothura's) (17 soorten)
Trivia
De natuurwetenschapper Charles Darwin vond en bewaarde een ei van een tinamoe. Het ei werd beschreven door Alfred Newton, een vriend van de familie van Darwin.[2]