Vereniging voor Penningkunst

Vereniging voor Penningkunst
	Keerzijde van de penning ter herinnering aan koning Willem I (1928), met symbolen voor handel, scheepvaart en nijverheid en linksonder de gecombineerde letters PK voor de Vereniging. Ontwerp: Huib Luns.
Afkorting	VPK
Ontstaansdatum	1925
Voorzitter	Rein de Goeje
Land	Nederland
Website	www.penningkunst.nl

De Vereniging voor Penningkunst (1925) is een Nederlandse vereniging, die de beoefening van en de belangstelling voor de penningkunst wil bevorderen, in het bijzonder in Nederland.^[1]

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

In 1892 werd het Nederlands Genootschap voor Munt- en Penningkunde opgericht, dat in 1899 het predicaat Koninklijk verkreeg. In 1901 werd door de door de toenmalige directeur van het Koninklijk Penningkabinet de Nederlandsch-Belgische Vereeniging der Vrienden van de Medaille als Kunstwerk opgericht.^[2] Nadat die vereniging ter ziele ging, werden zonder succes diverse pogingen gedaan om een Nederlandse vereniging op te richten. Op de jaarvergadering van de KNGMP in juni 1925 liet Marius Brinkgreve weten dat hij een vereniging wilde oprichten ter bevordering van de moderne penningkunst. Brinkgreve was directeur van de afdeling voor penningkunst bij de Koninklijke Nederlandsche Edelmetaal Bedrijven Van Kempen, Begeer en Vos in Voorschoten.^[3]

Op 8 september 1925 vond in Amsterdam de oprichtingsvergadering plaats van de Vereniging voor Penningkunst. Tot de achttien oprichters behoorden naast Brinkgreve onder meer kunsthistorici en numismaten, onder wie Carel Begeer, jhr. Eltjo van Beresteyn, H. Enno van Gelder, Huib Luns, Elisabeth Neurdenburg, jhr. Matthias W. Snoeck, Cornelis George Vattier Kraane, Willem Vogelsang en Roline Wichers Wierdsma.^[4]^[5] Het eerste bestuur bestond uit voorzitter C.G. Vattier Kraane, ondernemer en kunstverzamelaar, secretaris A.O. van Kerkwijk, tevens directeur van het Het Koninklijk Penningkabinet, en penningmeester H.J.N. Ebeling. Kunstenaar Chris van der Hoef ontwierp in opdracht van Carel Begeer een stichtingspenning in art-deco-stijl met aan de voorzijde een scarabee en op de keerzijde de tekst "Aan de oprichters van de Vereeniging voor Penningkunst". In 1926 had men 129 leden, in 2000 waren dat er meer dan 500.^[6]

Doel

De vereniging richt zich op het bevorderen van de beoefening van en de belangstelling voor de penningkunst. Dat doet zij onder meer door het uitgeven van penningen, ondersteunen van personen en organisaties die penningen vervaardigen en de organisatie van lezingen en tentoonstellingen. De vereniging geeft penningen en een tijdschrift uit en organiseerde onder meer de 'Internationale Tentoonstelling van Moderne Penningkunst' (1950) in het Stedelijk Museum Amsterdam, ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de VPK.

Penningen

De vereniging geeft jaarlijks een tot drie penningen voor de leden uit.^[7] Vanaf 1952 ontvingen zij een gietpenning of twee geslagen penningen. Later kreeg men een jaarpenning en konden de leden intekenen voor extra penningen. De penningen werden oorspronkelijk geslagen door de Koninklijke Begeer in Voorschoten, vanaf de jaren 1970 werden ze ook uitgevoerd bij onder andere Binder en de Rijnlandse kunstgieterij. Voor het ontwerp van de penningen worden door het bestuur kunstenaars uitgekozen. Een aantal kunstenaars heeft meerdere penningen ontworpen, onder wie Toon Dupuis, V.P.S. Esser, Guus Hellegers, Carla Klein en Linda Verkaaik, Dupuis en Esser werden zelf ook onderwerp van een penning. In 2000 werden alle tot dan uitgebrachte penningen gepubliceerd in het boekwerk Handzame sculptuur.^[6]

Koning Willem I (vz), eerste penning 1928, ontwerp Huib Luns
Johan Maurits van Nassau (vz), tweede penning 1929, ontwerp Chris van der Hoef
Lucas van Leyden (vz), eerste penning 1933, ontwerp Gerrit van der Veen
Lucht en water (vz), eerste penning 1934, ontwerp Leendert Bolle
Jhr.dr. J. Loudon (vz), tweede penning 1937, ontwerp Toon Dupuis
Eeuwfeest Nederlandse Spoorwegen (vz), eerste penning 1939, ontwerp Frits van Hall

Tijdschrift

Van 1951 tot en met 1976 publiceerde de VPK in samenwerking met het KNGMP en het Koninklijk Penningkabinet het tijdschrift De Geuzenpenning. Munt- en penningkundig nieuws. In 1977 ging De Geuzenpenning met het blad met De Florijn. Nederlands tijdschrift voor munten-verzamelaars van de Federatie van Numismatische Kringen op in het nieuwe tijdschrift De Beeldenaar, dat tweemaandelijks verschijnt. In De Beeldenaar worden onder meer penningen en penningkunstenaars beschreven.

Overzicht penningen[bewerken | brontekst bewerken]

1925: Stichtingspenning, Chris van der Hoef - stichtingspenning
1926: Drieportret Koninklijke Familie, Jac.J. van Goor - eerste penning
1926: Koloniaal Instituut, Jac.J. van Goor - tweede penning
1927: Prinses Juliana, Toon Dupuis (vz) en Jac.J. van Goor (kz) - eerste penning
1927: Schoonheid in sport, Jaap Kaas - tweede penning
1928: Koning Willem I, Huib Luns - eerste penning
1928: Verbinding Nederland-Indië, Henk Etienne - tweede penning
1929: Radio Holland-Indië, Dirk Wolbers - eerste penning
1929: Johan Maurits van Nassau, Chris van der Hoef - tweede penning
1930: Artis, Tjipke Visser - eerste penning
1930: Droogmaking Zuiderzee, Gijs Jacobs van den Hof - tweede penning
1931: J.C.J. van Speyk, Jac.J. van Goor - eerste penning
1931: Vrede, Dirk Bus - tweede penning
1931: Athenaeum Illustre Amsterdam, Bertus Sondaar - eerste penning
1932: Dr. Johan Wagenaar, Gra Rueb - tweede penning
1933: Lucas van Leyden, Gerrit Jan van der Veen - eerste penning
1933: Landbouw in Nederlands-Indië, Hendrik van den Eijnde - tweede penning
1934: Lucht en water, Leendert Bolle - eerste penning
1934: Dr. H.P. Berlage, Nel Klaassen - tweede penning
1935: Mr. P.W.A. Cort van der Linden, Theo van Reijn - eerste penning
1935: Lodewijk van Deyssel, Leo Braat - tweede penning
1936: Erasmus, Bon Ingen-Housz - eerste penning
1936: Toon Dupuis, Jeanne Wichers - tweede penning
1937: Jhr. mr. B.C. de Jonge, Oswald Wenckebach - eerste penning
1937: Jhr. dr. J. Loudon, Toon Dupuis - tweede penning
1938: Regeringsjubileum koningin Wilhelmina, Mari Andriessen - eerste penning
1938: Buziau, Marian Gobius - tweede penning
1939: Eeuwfeest Nederlandse Spoorwegen, Frits van Hall - eerste penning
1939: Geestelijke Herbewapening, Frederik Hoevenagel - tweede penning
1940: Philips van Marnix van Sint Aldegonde, Han Wezelaar - eerste penning
1940: Opbouw, Han Richters - tweede penning
1941: Admiraal Cornelis Tromp, Albert Termote - jaarpenning
1942: Maastunnel Rotterdam, Marinus Kutterink - jaarpenning
1943: P.C. Boutens, Corinne Franzén-Heslenfeld - jaarpenning
1944: Willem Barentsz, Han Rehm - jaarpenning
1945: Herkregen vrijheid, Willem Valk - jaarpenning
1946: Bombardement Rotterdam, Cor van Kralingen - jaarpenning
1947: P.C. Hooft, Joop Hekman - eerste penning
1947: Japanse Vrouwenkampen, Titus Leeser - tweede penning
1948: Regeringsjubileum koningin Wilhelmina, Louise Metz - eerste penning
1948: Inhuldiging koningin Juliana, Joop Hekman - tweede penning
1949: Jan Luyken, Bram Roth - eerste penning
1949: Hulde soldaten in Indonesië, Geurt Brinkgreve - tweede penning
1950: Reis van prins Bernhard naar de West, Pol Dom - eerste penning
1950: Jubileum Vereniging voor Penningkunst, J.B. Gutterswijk en H. Wetselaar - tweede penning
1951: Dr. W. Drees, Albert Termote - jaarpenning
1952: Prinses Beatrix, Adri C. Blok - eerste penning
1952: Prof. Jan Bronner, V.P.S. Esser - tweede penning
1953: Watersnood, Oswald Wenckebach - extra penning
1953: Henriette Roland Holst-van der Schalk, Maarten Pauw - jaarpenning
1954: Jhr. mr. F. Beelaerts van Blokland, Oswald Wenckebach - jaarpenning
1955: Tien jaar bevrijding, J.Ph.L. Petri - jaarpenning
1956: John Rädecker, Han Rädecker - jaarpenning
1957: Europa, Paul Grégoire - eerste penning
1957: Jan Sluyters, Theresia van der Pant - tweede penning
1958: Deltawerken, Fred Carasso - jaarpenning
1959: Carnaval, Niel Steenbergen - eerste penning
1959: Witte Cornelisz. de With, Cor van Kralingen - tweede penning
1960: Multatuli / Max Havelaar, Auke Hettema - eerste penning
1960: Vijftig jaar Heemschut, Geurt Brinkgreve - tweede penning
1961: Jan Pieterszoon Sweelinck, Louise Metz - jaarpenning
1962: Geboortepenning, Christien Nijland - eerste penning
1962: G.H. Breitner, Wilfried Put - tweede penning
1963: Frank Lloyd Wright, Eric Claus - jaarpenning
1964: Shakespeare, V.P.S. Esser - eerste penning
1964: Ruimtevaart, Jan Snoeck - tweede penning
1965: Hendrick de Keyer, Frank Letterie - jaarpenning
1966: 150 jaar Koninklijk Penningkabinet, Eric Claus - jaarpenning
1967: Ruiter te Paard, Arthur Spronken - eerste penning
1967: Leda en de zwaan, Fred Carasso - tweede penning
1968: Israël 1948-1968, Theresia van der Pant - eerste penning
1968: Herdenking begin 80-jarige Oorlog, Henk Dannenburg - tweede penning
1969: Zomer, Ruth Brouwer - jaarpenning
1970: 150 jaar electriciteit / Ampère, Renze Hettema - eerste penning
1970: Word wat gij zijt, Paul Grégoire - tweede penning
1971: Hoekig en rond, Friedrich C.J. Wevers - jaarpenning
1972: Maria Montessori, Nynke Jelles-Schepers - eerste penning
1972: Herder met schapen, Christl Seth-Höfner - tweede penning
1972: Huwelijkspenning, Niel Steenbergen - extra penning
1973: Vondelparkslaper, Johan Jorna - jaarpenning
1974: Le couple, Fons Bemelmans - eerste penning
1974: Leidse Universiteit, Ek van Zanten - tweede penning
1975: Vijftigjarig jubileum Vereniging voor Penningkunst, Paul Grégoire - jaarpenning
1976: Alice in Wonderland, Marianne Letterie - eerste penning
1976: Naaktstrand, Guus Hellegers - tweede penning
1977: Zonder titel, Ger Zijlstra - jaarpenning
1977: A. Roland Holst, Charlotte van Pallandt - extra penning
1978: Linnaeus, Christien Nijland - eerste penning
1978: Bertolt Brecht, Geer Steyn - tweede penning
1979: 200 jaar Teyler's Stichting, Francisca Weinberg - jaarpenning
1979: Vredespenning, Niel Steenbergen - extra penning
1980: Vierkant met cirkel in hoek, Lijsbeth Teding van Berkhout - eerste penning
1981: A bird in the hand is worth two in the bush, Theo van de Vathorst - tweede penning
1981: Geboortepenning, Jet Schepp - jaarpenning
1982: Kiem, Wien Cobbenhagen - eerste penning
1982: Holle Bolle Gijs, Cornelis de Vries - tweede penning
1983: Hugo de Groot, Jos Reniers - jaarpenning
1983: Anti-kernbom, Louise Metz - extra penning
1984: Willy the naughty cat, Carla Klein - eerste penning
1984: De bot / Günter Grass, Frank Letterie - tweede penning

1985: Niels Holgersson, Marianne Letterie - jaarpenning
1986: Duifje van Noach, Ruth Brouwer - eerste penning
1986: Piet Esser, Wilfried Put - tweede penning
1986: Franz Liszt, Jos Reniers - extra penning
1987: Het Nederlands Openluchtmuseum, Jannes Limperg - jaarpenning
1987: Welkomstpenning, Theo van de Vathorst
1988: Een eeuw Concertgebouw en Concertgebouworkest, Eefke Cornelissen, eerste penning
1988: De oude en de jonge Rembrandt, V.P.S. Esser, tweede penning
1988: Huwelijks- of relatiepenning, Pépé Grégoire - extra penning
1989: 150 jaar Nederlandse Spoorwegen, Lucie Nijland - jaarpenning
1990: Getrapt blok, Niko de Wit - eerste penning
1990: Het woord op afstand, Joop Hollanders, tweede penning
1990: Coornhert, Auke Hettema - gelegenheidspenning
1991: Vrouw in raam, Fons Bemelmans - jaarpenning
1991: Welkomstpenning, Christien Nijland
1992: Reispenning, Willem Noyons - jaarpenning
1993: Belle van Zuylen, Paulus Reinhard - jaarpenning
1993: De koning en de vogel, Linda Verkaaik - inschrijfpenning
1994: Andries Copier, Bruno Ninaber van Eyben - jaarpenning
1994: De boeienkoning, Theo van de Vathorst - inschrijfpenning
1995: Bevrijdingspenning, Hanneke Mols-van Gool - jaarpenning
1995: J. baron de Smeth, Charlotte van Pallandt - inschrijfpenning
1996: Constantijn Huygens, Elisabeth Varga - jaarpenning
1996: I can't forget but I don't remember what, Karel Goudsblom - inschrijfpenning
1996: Welkomstpenning, Geer Steyn
1996: Verenigingsgevoelpenning, Geer Steyn
1997: Uitdijend heelal, Barbara Kletter - jaarpenning
1997: Brieven uit een andere wereld, Lina Hodoroaba, inschrijfpenning
1997: Geboortepenning, Guus Hellegers, extra penning
1998: 60-ste verjaardag van Koningin Beatrix, Tony van de Vorst - jaarpenning
1998: Casanova, Roberto Ruggiú, inschrijfpenning
1999: Een muur afbreken is een uitzicht opbouwen, Onno Boekhoudt - jaarpenning
1999: Auguste Rodin, Cor Hund - inschrijfpenning
2000: Welkomstpenning, Lijsbeth Teding van Berkhout
2000: 75 jaar Vereniging voor Penningkunst, Geer Steyn - inschrijfpenning
2000: 75 jaar Vereniging voor Penningkunst, Christien Nijland - jaarpenning
2001: Spinoza - dubbelportret, Eric Claus - jaarpenning
2001: Nie erblickst du mich da wo ich dich sehe, Ted Noten - inschrijfpenning
2002: Vrede, Heleen Levano - jaarpenning
2002: Zomer-Winter, Christl Seth-Höfner, inschrijfpenning
2003: ZKH Prins Claus, Elisabeth Varga - jaarpenning
2003: geheim geheim,Mirjam Mieras - inschrijfpenning
2004: The Gateless Gate, Riki Mijling - jaarpenning
2004: Olympische Spelen Athene 2004, Francesca Zijlstra - inschrijfpenning
2004: Penning van verdienste, Guus Hellegers - lidmaatschapspenning
2005: Greet, Jos Reniers - jaarpenning
2005: Perpetuum mobile, Jeroen Henneman - inschrijfpenning
2006: Vrede - Vrijheid, Ralph Prins - jaarpenning
2006: Trojka, Carla Klein - inschrijfpenning
2006: Welkomstpenning, Guus Hellegers - lidmaatschapspenning
2007: Nescio, Da van Daalen - jaarpenning
2007: MeetMe, Vincent van Ginneke - inschrijfpenning
2008: Handwiel, Guido Geelen - jaarpenning
2008: Man is but a worm, Judith Pfaeltzer - inschrijfpenning
2009: per divinum inflatum, Eja Siepman van den Berg en Claudia Gravestijn - jaarpenning
2009: de alchemie van een penning, Pauline Hoeboer - inschrijfpenning
2010: My Last Penny, Martijn Sandberg - jaarpenning
2010: Vera icon / Zelfportret 10, Caspar Berger - inschrijfpenningn
2010: Geboortepenning, Henny van Grol - extra penning
2011: IANVS SEMPER VNDIQVE MMXI, Jennifer Hoes - eerste penning
2011: Het verdriet van Callas, Joost van den Toorn - inschrijfpenning
2012: De Parel, Eddy Gheress - jaarpenning
2012: Living apart together, Martina Otto - inschrijfpenning
2013: Vergezichten, Catrien van Amstel - jaarpenning
2013: Swing, Niko de Wit - inschrijfpenning
2014: GO, Maria van Gerwen - jaarpenning
2014: Koning Willem Alexander Penning, Siemen Bolhuis - inschrijfpenning
2014: Movement of the heart (relatiepenning), Erica van Seeters - extra penning
2015: Whatever the mind can conceive and believe it can achieve, Eylem Aladogan - jaarpenning
2015: LEEF! - versie A, Henny van der Meer - inschrijfpenning
2015: LEEF! - versie B, Henny van der Meer - inschrijfpenning
2016: Harmonie en destructie, Joop Hollanders - jaarpenning
2016: Jeroen Bosch penning - Het Paradijs, Arie Schippers - inschrijfpenning
2016: Jeroen Bosch penning - Portret, Arie Schippers - inschrijfpenning
2016: Lidmaatschapspenning 2016, Henny van Grol - lidmaatschapspenning
2017: Jaarpenning 2017, Anneke Schollaardt - jaarpenning
2017: KNGMP-VPK penning, Pier van Leest - inschrijfpenning
2018: Malala, Jet Schepp - jaarpenning
2018: Shelter, Simon Oud - inschrijfpenning
2019: Mijn Moeders Duet, Linda Verkaaik - jaarpenning
2019: Het varken 'Tips', Marie-José Wessels - inschrijfpenning
2019: Penning van verdienste, Da van Daalen
2020: Natuur van de mens, Menno Hiele - jaarpenning
2020: Horen, Henny van Grol - inschrijfpenning
2021: Stad bij dag en nacht, Inge Claessen - eerste penning
2021: De ander, Michiel Deylius - tweede penning
2022: Intersection Lumineuze, Olivier Julia - inschrijfpenning
2022: Twee kanten van een ijsbeer, Karin Beek - inschrijfpenning
2023: The Wallace line, Loes Schellekens - inschrijfpenning
2023: Symbiose, Jens Pfeifer - inschrijfpenning

Publicaties[bewerken | brontekst bewerken]

Louk Tilanus (2000) Handzame sculptuur : De geschiedenis van de Vereniging voor Penningkunst. Amsterdam: Vereniging voor Penningkunst / Zwolle: Waanders. ISBN 90-400-9265-6
Carolien Voigtmann en Geer Steyn (2006) Over the Edge : Penningkunst in de 21ste eeuw. Zwolle: Waanders. ISBN 9789040081934
Een beeld van een penning (2014)

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Statuten
↑ K.H. Heins, "Namen en feiten", De Geuzenpenning 25 (1975), p. 80-82.
↑ De afdeling penningkunst ging vanaf augustus 1925 verder als N.V. Ateliers voor Edelsmeed- en Penningkunst voorh. Koninklijke Begeer.
↑ F.J. Haffmans, "Het insigne voor de Vereeniging voor Penningkunst van Erich Wichman", De Beeldenaar, januari/februari 2001. 25e jaargang, nr. 1.
↑ A.O. van Kerkwijk 'De Vereeniging voor penningkunst'. Jaarboek van het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Munt- en Penningkunde XII (1925), p. 105-106.
↑ ^a ^b Louk Tilanus (2000) Handzame sculptuur : De geschiedenis van de Vereniging voor Penningkunst. Amsterdam: Vereniging voor Penningkunst / Zwolle: Waanders. ISBN 90-400-9265-6
↑ Collectie van de VPK.

Zie de categorie Vereniging voor Penningkunst van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Statuten

[2] K.H. Heins, "Namen en feiten", De Geuzenpenning 25 (1975), p. 80-82.

[3] De afdeling penningkunst ging vanaf augustus 1925 verder als N.V. Ateliers voor Edelsmeed- en Penningkunst voorh. Koninklijke Begeer.

[4] F.J. Haffmans, "Het insigne voor de Vereeniging voor Penningkunst van Erich Wichman", De Beeldenaar, januari/februari 2001. 25e jaargang, nr. 1.

[5] A.O. van Kerkwijk 'De Vereeniging voor penningkunst'. Jaarboek van het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Munt- en Penningkunde XII (1925), p. 105-106.

[LT-6] Louk Tilanus (2000) Handzame sculptuur : De geschiedenis van de Vereniging voor Penningkunst. Amsterdam: Vereniging voor Penningkunst / Zwolle: Waanders. ISBN 90-400-9265-6

[7] Collectie van de VPK.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]