Wikipedia:Toch een paar regels

Overzicht beheerpagina's
Pagina's met betrekking tot Wikipedia-richtlijnen en beleidsvoorstellen
Vijf zuilen Wat Wikipedia niet is Belangen­verstrengeling Toch een paar regels Conventies Neutraal standpunt Geen origineel onderzoek Verifieerbaarheid Omtrent levende personen Spellinggids Paginabenoeming Taalunie Nederlandstalige titels Belgisch-Nederlands Nederlands-Nederlands Transliteratie- en transcriptiegids Buitenlandse geografische namen Alfabetiseren Bronvermelding Referenties en voetnoten Wanneer extern linken Kwaliteits­verbetering Vermijd holle frasen Wetgeving: Auteursrechten Media-gebruiksbeleid Privacybeleid Wikiquette Ga uit van goede wil Geen persoonlijke aanvallen Koel blijven Conflict­afhandeling Wat je niet moet doen Het grijze gebied... Richtlijnen voor moderatoren
Zie ook Artikelen bewerken Zie ook Regels en richtlijnen

Deze pagina beschrijft een richtlijn op de Nederlandstalige Wikipedia. De tekst is algemeen aanvaard onder gebruikers en het is de bedoeling dat iedereen zich eraan houdt. Echter, de inhoud ligt niet vast en bij het hanteren van de richtlijn moet het gezonde verstand worden gebruikt. Ook is er af en toe een uitzondering mogelijk. Als je deze pagina wilt bewerken, zorg er dan voor dat je wijziging consensus geniet, of bespreek het eerst op de overlegpagina

Wikipedia is een wiki zonder eind- en hoofdredacteuren. Samen vertrouwen de bewerkers erop dat er goede gewoonten worden ontwikkeld, soms ook door iemand anders op een vriendelijke manier een duwtje in de goede richting geven. Het onderstaande geeft een overzicht van een aantal regels die al handig of bruikbaar gebleken zijn. Opmerkingen, afwijzing of instemming met bepaalde regels kunt u kwijt op de overlegpagina. Worden het uitgebreide discussies, dan kunnen er altijd nog aparte pagina's voor worden aangemaakt.

Op Wikipedia geregistreerde gebruikers en moderatoren stellen primair, bij al hun handelingen en uitingen op Wikipedia in de hoedanigheid van gebruiker of moderator, steeds het belang van Wikipedia als encyclopedie en als losvaste gemeenschap van bewerkers voorop, binnen, en in samenhang met, het grotere geheel van de diverse Wikimediaprojecten. Bewerkers handelen naar eigen inzicht, eer en geweten en dragen zelf de verantwoording voor alle consequenties van het eigen handelen of nalaten die de gemeenschap, de Wikimedia Foundation en derden daaraan verbinden.

Gulden regels

• Schrijf vanuit een neutraal standpunt.
• Maak uw eigen werk. Pleeg geen plagiaat. Het gebruik van kopieën van andere pagina's zonder toestemming brengt Wikipedia in juridische problemen.
• Schrijf encyclopedisch. Een artikel moet als zelfstandig stukje gelezen kunnen worden. We maken een encyclopedie, geen woordenboek, link-lijst of weblog. Gebruik daarom géén reclame, propaganda, schuttingtaal of informele taal.
• Schrijf in het Nederlands. Er zijn Wikipedia's in veel andere talen en dialecten. Zie de anderstalige Wikipedia's op meta.
• Negeer alle regels. Als regels u nerveus maken en u het plezier ontnemen, negeer ze dan maar, gebruik uw gezonde verstand en voel je vrij en ga je gang. Aanvaard dan echter wel dat er misschien discussie of protest komt. Accepteer altijd dat uw pagina's door anderen aangepast of zelfs verwijderd worden als ze niet aan de echte regels voldoen.

Voorgestelde regels

Inhoud

Wees encyclopedisch

We maken tenslotte een encyclopedie. Elk artikel dat wordt toegevoegd moet dus een zekere encyclopedische waarde hebben. Dit ontbreekt doorgaans bij een artikel over de lokale warme bakker, dat dus niet Wikipedia-waardig is, en dat daarmee vrij snel op de beoordelingslijst terecht zal komen. Artikelen die in een gerenommeerde encyclopedie staan zijn meestal wel acceptabel voor opname in Wikipedia. Zie ook Acceptatiebeleid voor meer informatie.

Een artikel hoeft niet af te zijn

Wees niet bang om te beginnen aan een onderwerp waarover u niet alles weet. Datgene wat u weet en beschrijft is een goed beginnetje. Zelfs al zijn het maar twee of drie zinnen. Doordat u aan een artikel begint, worden anderen aangespoord het aan te vullen. Een artikeltje bestaande uit niets anders dan een slecht geformuleerde zin zal echter vrij snel genomineerd worden voor verwijdering.

Verklaar jargon

Het zou mooi zijn wanneer u van alle jargon (vakspecialistische termen/begrippen, die iemand zonder kennis van dat vak waarschijnlijk niet zal begrijpen) links zou maken en daar die woorden uitlegt. Heeft u voor die uitleg ook weer jargon nodig, herhaal dan het proces totdat ook een leek het kan begrijpen.

Vermijd partijdigheid

Omdat dit een speciaal soort encyclopedie is, zou het 't beste zijn dat u uw mening over controversiële onderwerpen (1) helemaal niet geeft, (2) alleen poneert op Overleg-, Discussie-, of Commentaarpagina's, of (3) als een feitelijke mening van een bepaalde groep of persoon noteert, in plaats van een mening als enig vaststaand feit voor te stellen. De laatste regel is waarschijnlijk de beste. Meer hierover op de pagina Wikipedia:Objectiviteit.

Een toevoeging integreren

Wanneer u iets aan een tekst toevoegt of verandert, zet uw bijdrage dan op de juiste plaats in die tekst (niet als aparte opmerking of intentie onderaan). Zorg er daarbij voor dat de tekst vloeiend blijft doorlopen; de tekst moet één geheel blijven. Wikipedia-artikelen moeten uiteindelijk geen bonte verzameling van losse opmerkingen worden, maar een naadloos geheel, dat altijd nog kan worden uitgebreid.

Verwijder klinkklare onzin

Duidelijke nonsens moet worden verwijderd. Er is een verzameling van aangelegd op de pagina Wikipedia:Humor en onzin. We kunnen erover van mening verschillen wanneer iets klinkklare onzin is, dus wees er wel voorzichtig mee. Twijfelt u, overleg dan eerst met andere deelnemers.

Bouw mee aan het web

Encyclopedische artikelen zijn als knopen in het hypertekstweb. Schrijf niet alleen een artikel, maar bedenk ook welke plaats het in het geheel gaat innemen. Maak links naar relevante onderwerpen, zoals de context. Bijvoorbeeld: Isaac Newton was een natuurkundige en de Sahara is een woestijn, de Verlichting beleeft haar hoogtepunt in de 18e eeuw en een carburateur is een onderdeel van een verbrandingsmotor. Maak ook horizontale links naar verwante artikelen, bijvoorbeeld: bij proton hoort elektron. Bouw geen torenhoge flat van twintig verdiepingen, maar houd de structuur zo plat en overzichtelijk mogelijk; maar ook niet té plat, want dat geeft veel te lange pagina's. Plaats indien mogelijk op de hoofdpagina van een onderwerp een zo breed mogelijk overzicht van de hoofd-, sub- en sub-sub-onderwerpen. Op die manier krijgen ook subpagina's logische en bruikbare titels.

Wikipedia is geen persoonlijke website

Schrijf liever niet over uzelf, een familielid, of een ander onderwerp waarbij een belangenconflict kan ontstaan. Zelfpromotie of reclame is niet toegestaan. Een artikel over uzelf zal doorgaans worden verplaatst naar uw gebruikersruimte. Als u niettemin meent dat een biografie over uzelf een goed artikel kan opleveren, peil dan eerst de meningen hierover van uw medegebruikers.

Wikipedia is geen woordenboek

Geef als het even kan niet alleen maar een definitie van een woord. En geef ook niet alleen maar de verschillende betekenissen van een woord. Wie er een encyclopedie op naslaat is niet per se geïnteresseerd in de kale betekenis van woorden, maar in meer kennis, feiten en informatie over het onderwerp. Dat wil niet zeggen dat we alleen maar heel lange artikelen willen hebben, of dat u niet zou mogen beginnen met een paar regels over een onderwerp, maar het betekent wel dat een beginnetje liefst meer bevat dan alleen de definitie van een woord of zijn betekenis.

Kies relevante onderwerpen

De doelstelling van Wikipedia is om alle menselijke kennis te verzamelen. Die kennis is alle informatie die relevant is en vermoedelijk zal blijven voor een redelijk aantal mensen. Dat kan dus zijn: alle onderwerpen die men in een klassieke encyclopedie zou kunnen vinden. Maar ook fictieve onderwerpen die desondanks cultureel draagvlak hebben. In dergelijke artikelen moet uitdrukkelijk vermeld worden dat het gaat over een fictief onderwerp.

Gebruik geen externe links als we het binnen Wikipedia kunnen oplossen

Plaats geen links naar externe adressen voor informatie waarover we in Wikipedia een artikel willen hebben! Is een externe link toch nodig, zet die dan onder aan de pagina in een aparte linksectie en laat duidelijk zien dat het hier om een externe link gaat. Als u een artikel schrijft over René Descartes en u bent bekend met een zeer goed artikel op het web over Rationalisme, plaats dan de externe link (het adres van dat artikel) niet bij het woord 'Rationalisme' in de tekst, maar onder aan de pagina in een aparte sectie Externe links. Bovendien wilt u dat er ook in Wikipedia zelf een artikel komt over Rationalisme (als dat er nog niet zou zijn) dus maakt u daarvoor zó een interne link: Rationalisme.

Citeer uw bronnen

Als er bij het schrijven of onderbouwen van een artikel gebruik is gemaakt van externe bronnen, zorg dan voor een literatuurlijst (boeken en artikelen, zowel als webpagina's). Dit is niet alleen intellectueel eerlijk, maar het wijst lezers bovendien de weg naar nog meer informatie. Uiteraard neemt u niet klakkeloos tekst en/of afbeeldingen over van door auteursrechten beschermde bronnen.

Maak niet meteen subpagina's

Er zijn verschillende manieren om subpagina's te maken. Maar laten we een bibliografie, discografie en externe links bij voorkeur in een aparte sectie onderaan op de hoofdpagina van het onderwerp zetten. U zou in geval van een ongebalanceerd lange disco- of bibliografie een aparte pagina kunnen maken, die dan een titel krijgt als [[Bibliografie van <persoon>]].

Vermijd tijdgebonden uitspraken

Uitdrukkingen om te vermijden zijn bijvoorbeeld 'kortgeleden', 'heden ten dage', 'gisteren', 'is momenteel van mening', 'binnenkort', 'de zestiger jaren', 'huidige', 'tegenwoordig' en dergelijke. Stel u eens voor dat over 80 jaar iemand het artikel onder ogen krijgt: zijn dat soort uitdrukkingen dan nog relevant? Uitzondering op deze regel zouden artikelen over langdurige processen kunnen zijn, die regelmatig moeten worden ververst, bijvoorbeeld een oorlog, of verkiezingen. Gebruik in plaats van deze term gewoon het jaartal. Schrijf niet: het aantal inwoners van Stad X is momenteel 12.000, maar bijvoorbeeld: het aantal inwoners van Stad X is per 1 januari 2020 12.000.

Vermijd plaatsgebonden uitspraken

Realiseer u dat Wikipedia zowel Nederlandse, Vlaamse als Surinaamse gebruikers heeft, en dat bijvoorbeeld een vermelding van de PvdA (zowel België als Nederland hebben een 'Partij van de Arbeid') verwarring kan veroorzaken, als er niet bijstaat over welk land het gaat. Schrijf niet "in ons land ..." of "Bij ons".

Vermijd woorden die als waardeoordeel kunnen worden uitgelegd

Vermijd woorden als "helaas", "terecht", "gelukkig", "natuurlijk", "logischerwijs". Andere lezers kunnen deze woorden als een mening of een waardeoordeel begrijpen. Meestal kunnen ze worden weggelaten zonder dat er informatie verloren gaat.

Kijk of artikelen al op anderstalige wiki's bestaan

Soms heeft u daar als schrijver wat aan. Via het project Wikidata worden doorgaans automatisch interwikilinks aangemaakt naar de anderstalige wiki's. Het maken van links naar corresponderende artikelen in Wikipedia's in een andere taal wordt doorgaans automatisch door allerlei robots voor u gedaan.

Bewerk niet andermans gebruikerspagina

Over het algemeen wordt bewerken van andermans gebruikerspagina (voor gebruiker ABC is dat: [[gebruiker:ABC]]):) niet op prijs gesteld. Voor het maken van gerichte opmerkingen of het geven van tips kunt u de overlegpagina van een gebruiker gebruiken (bijvoorbeeld [[overleg gebruiker:ABC]])). Daarnaast kunt u in het algemeen de bijbehorende overlegpagina van het artikel gebruiken waarover iets gezegd moet worden.

Benoem een pagina zorgvuldig

Als de pagina de juiste naam heeft, is het eenvoudiger om die te vinden, voorkomt u dat er dubbele pagina's komen, en is het makkelijker om naar een pagina te verwijzen. Meer hierover staat op het benoemen van een pagina.

Stijl

Maak spaarzaam gebruik van kleur

Wikipedia is internationaal en de hele wereld kan er in principe bij. Een bepaalde kleur kan voor de ene groep mensen een bepaalde betekenis hebben, terwijl een andere groep een kleur anders interpreteert. Bovendien, verschillende computersystemen geven kleuren soms verschillend weer. Wees daarom spaarzaam met het gebruik van kleur in artikelen en vermijd dat het artikel eruit gaat zien als de Donald Duck, in plaats van als een artikel in een serieuze encyclopedie. Gebruik de kleur rood alleen met het doel bewust te alarmeren, en misschien om op echt belangrijke fouten of gevaren te wijzen.

Gebruik vette tekstmarkering heel spaarzaam

Als u bijvoorbeeld een artikel schrijft over popmuziek, maak dan niet elke keer dat woord vet. Doe dat in principe alleen in de eerste zin van het artikel. Verder onthoudt de lezer echt wel welk artikel hij of zij aan het lezen is. Wel is het goed een langer artikel of een index door middel van vette koppen overzichtelijk te maken. Gebruik daarvoor ==kop== en ===subkop=== waar nodig; het levert ook meteen een inhoudsopgave.

Gebruik cursieve tekstmarkering alleen indien nodig

In Wikipedia is het gewoonte om citaten, titels van boeken en dergelijke cursief te zetten met twee enkele aanhalingstekens ''cursief'' wordt cursief.

Kies uw interne links met zorg

Het dient nergens toe om van alle mogelijke woorden een link te maken. Doe dat alleen bij woorden die relevant zijn voor uw onderwerp. Het is bijvoorbeeld niet nodig om van alle in een artikel voorkomende jaartallen en data een link te maken, maar iemands geboorte- of overlijdensdatum is vaak als link wel handig. Bedenk dat een link als: 1666 betekent dat vanaf de bladzijde van dat jaar gezien kan worden dat deze bladzijde ernaar verwijst (via: Links naar deze pagina).

Herhaal interne links niet te vaak

Maak per artikel niet meer dan een- of tweemaal (per schermpagina) dezelfde link, ook al staat hetzelfde begrip of woord er wel twintig keer in. Groepeer overige links onder aan de pagina en maak er een aparte sectie van. Probeer niet te veel, maar ook zeker niet te weinig links aan te maken in uw tekst. De kracht van een hypertekstencyclopedie is vooral het snel kunnen doorklikken naar een mogelijk interessant ander onderwerp.

Groepeer de behandelde onderwerpen

Het mensenbrein kan waarschijnlijk maximaal zeven dingen tegelijk verwerken. Ellenlange eentonige lijsten, eindeloos doorrammelend proza en monsterlijk lange zinnen missen daarom hun doel en zijn bovendien heel vervelend om te lezen. Maak rustig een lijst van te behandelen sub-onderwerpen, maar deel die lijst op in groepen, sub-groepen en paragrafen en gebruik zo weinig mogelijk ingewikkeld samengestelde zinnen.

Schep evenwicht

Schep evenwicht in artikelen. Evenwicht in de lengte van de paragrafen, evenwicht in de behandeling van onderwerp, argumenten en tegenargumenten. Maak evenwichtig gebruik van (open) bronmateriaal en geef niet tien citaten van iemand die één van de bestaande meningen over een onderwerp vertegenwoordigt en maar één van zijn/haar opponent. Een artikel van drie zinnen met een literatuurlijst van dertig boeken is ook niet in evenwicht. Dat laatste is bij de eerste opzet van een artikel wellicht ook niet relevant.

Kies een afbeelding zorgvuldig

Een afbeelding die het onderwerp illustreert, dient zoveel mogelijk informatie aan het onderwerp toe te voegen. Het illustreren van een artikel met meerdere afbeeldingen die hetzelfde aspect tonen, voegt weinig toe.

Let op de spelling, in het bijzonder die van een nieuwe paginatitel

Hiermee vermijdt u onnodige doorverwijzingen (redirects) en voorkomt u verwarring en het missen van uw onderwerp bij een zoekopdracht. Bent u geen kei in spelling, dan zou u uw tekst wellicht in een tekstverwerker kunnen schrijven en de spellingsfunctie erop loslaten, voordat u de tekst met kopiëren/plakken naar de Wikipedia verplaatst.

Voeg (spaarzaam) categorieën toe

Onder aan elk artikel ziet de lezer dan tot welke categorie(-ën) een artikel behoort. Gebruikelijk is om de categoriekeuze zo specifiek mogelijk te maken. Een artikel over bijvoorbeeld een plaats in Overijssel behoort niet tot de Categorie:Plaats in Nederland, maar tot de subcategorie Categorie:Plaats in Overijssel.

Zie ook

• Tips voor het schrijven van een goed artikel