Carnavalskraker

De neutraliteit van dit artikel wordt betwijfeld.
Zie de bijbehorende overlegpagina voor meer informatie.

Een carnavalskraker ofwel carnavalshit is een speciaal voor carnaval geschreven lied. Om makkelijk mee te kunnen dansen wordt carnavalsmuziek vooral in de maatsoort 6/8 (hossen) en 3/4 (meedeinen) geschreven. Carnavalskrakers zijn een betrekkelijk recent verschijnsel van na de Tweede Wereldoorlog. Vooral in de jaren 70 en 80 van de 20e eeuw behaalden carnavalskrakers regelmatig de hoogste regionen van de hitlijsten. André van Duin scoorde de grootste carnavalshits, maar ook artiesten als Toon Hermans, Vader Abraham, Corrie van Gorp, Adèle Bloemendaal en Ria Valk waagden zich aan dit fenomeen. Carnavalshits zijn een vorm van gelegenheidscomposities.

Opbouw

Een goede carnavalshit heeft diverse herkenbare ingrediënten:

Een makkelijk meezingbare 'volkse' melodie
Een ritme met 'hossend' karakter: lang-kort wordt vaak voortdurend afgewisseld, en triolen komen veelvuldig voor.
Veel accenten in de muziek en veel vraag-antwoord elementen
De harmonie bevat veel tertsen en sexten
De tekst is eenvoudig te onthouden, humoristisch van aard en heeft vaak een pointe
De vorm bestaat meestal uit diverse strofen die met refreinen worden afgewisseld.
Een niet te snel tempo: er moet op gehost kunnen worden

Succesvolle carnavalskrakers

Carnavalskrakers die grote hits werden:

Jaar	Nummer	Artiest
1968	Mien, waar is mijn feestneus?	Toon Hermans
1969	Kiele, Kiele, Kiele / Vogeltje wat zing je vroeg	Toon Hermans en de Drie Donken Blaaskapel
1970	Bij ons staat op de keukendeur	De Twee Pinten
1971	Geef mij de liefde en de gein	De Twee Pinten
1972	Olleke bolleke	Vader Abraham en zijn Goede Zonen
1974	Maar wie holt van mekaar (en Adam sleug Eva)	Gerard Hoeben
1974	Den Uyl is in den olie	Vader Abraham & Boer Koekoek
1974	Kiele kiele Koeweit	Farce Majeure Team
1974	Zallemenut (nog 'n keertje overdoen)	Adèle Bloemendaal
1975	Zak es lekker door	De Deurzakkers m.m.v. FC Den Bosch & De Kikvorschen
1975	Marietje (want in het bos daar zijn de jagers)	Hydra
1975	De liefde van de man gaat door de maag	Ria Valk
1976	"Leo"	Ria Valk
1976	Willempie	André van Duin
1976	Als het gras twee kontjes hoog is	Hydra
1976	Stoont als een garnaal	Simplisties Verbond
1976	Unne spijker in munne kop	De Stipkes
1977	Zo slank zijn als je dochter	Corrie van Gorp
1977	Limburgs klaaglied	Martine Bijl
1978	Tingelingeling	André van Duin presenteert: Ome Joop en het Dik Voormekaar Koor
1978	Is je moeder niet thuis	Nico Haak
1979	'k Heb hele grote bloemkoole	André van Duin
1980	Nederland, die heeft de bal	André van Duin & Nederlands Elftal
1979	Maak van uw scheet een donderslag	De Breedbekkikkers
1980	Bloemetjesgordijn	Wim Kersten en de Viltjes
1981	Flip Fluitketel/Er staat een paard in de gang	André van Duin
1981	Een barg die he un krul in de steert	De Aal
1981	Net as gisteren	Normaal
1981	Ik wil op m'n kop een kamerbreed tapijt	Barry Hughes en De Kwaffeurs
1982	Mama, woar is mien pils	Normaal
1982	Polonaise Hollandaise	Arie Ribbens
1983	's Nachts na tweeën	De Havenzangers
1984	Wij zijn de vuilnisman	André van Duin
1987	Kleine jodeljongen	Manke Nelis
1991	Maar vanavond heb ik hoofdpijn	Hanny
1992	Overal lagen peuken	Lennard Landman
1994	Pizza lied (Effe wachte...)	André van Duin
1995	Sjeng aon de geng	Frans Theunisz
2006	Boem is ho, tuut tuut	Arijan van Bavel
2007	Lauwe pis	Theo Maassen & De Kapotte Kontjes
2009	De balletjes van de koningin	André van Duin
2010	Zachte G Harde L	Jos van Oss
2012	Gas op die lollie	FeestDJRuud
2013	Vrouwkes	Snollebollekes
2014	De Gròzzie van Mèn Buurvrouw	Ferry van de Zaande & Veul Gère
2015	Alaafrojack	Snollebollekes
2015	Jij krijgt die lach niet van mijn gezicht	John de Bever
2015	Van drinken krijg je dorst	Rowwen Hèze
2016	Links rechts	Snollebollekes
2016	Liever te dik in de kist	Stef Ekkel & René Karst
2018	Hallo Allemaal	Gebroeders Rossig
2019	Alie Exprezz	Gebroeders Rossig
2020	De toreador	Opgeblazen ft. Wilbert Pigmans
2020	Handjes handjes bloemetjesgordijn	Lamme Frans
2021	Doorgaon!	Niet Altijd Rozengeur (Gebaseerd op Doorgoon van Sjpringlaevend LVK 2020)
2022	Ons moeder zeej nog	Jan Biggel
2022	Ik ben kachel	OBZ
2023	'T is carnaval	Vieze Jack
2023	Kantelen	Feestteam
2024	Lege Pullen	Jan Biggel
2024	Hier mag alles	Donnie & Marco Schuitmaker

Limburg

In Limburg zijn er per plaats verscheidene dialectgroepen zoals Neet oét Lottum, Zoemaar en Rowwen Hèze te vinden, die het ook landelijk goed doen. Diverse groepen zoals W-Dreej uit Venlo en Kartoesj uit Limbricht maken behalve feestmuziek ook carnavalsmuziek. Ook Beppie Kraft en Frans Boermans maakten een groot aantal carnavalshits.

Veel steden en dorpen hebben een eigen "leedjes/liedjes"-avond. Er is een organisatie die elk jaar het Limburgs Vastelaovesleedjes Konkoer organiseert, een wedstrijd voor de zogenaamde Limburgse sjlager. Deze wedstrijd begint enkele weken voor de finale doordat mensen uit Limburg via de krant, de regionale omroep L1 en op internet op hun favoriete liedjes en artiesten kunnen stemmen. De beste 19 komen na een aantal rondes in de finale. De beste liedjes zijn ook gegarandeerd voor een optreden op de Brand Beer Boetegewoene Boetezitting (de start van de Limburgse "vastelaovend") in Venlo. Lokale carnavalsverenigingen doen veelal moeite om in een carnavalskraker plaatselijke actuele onderwerpen in dialect aan te snijden.

De term carnavalskraker wordt overigens binnen het Rijnlandse carnaval nooit gebruikt, er wordt liever gesproken over carnavalsmuziek.

Brabant

In Brabant vinden carnavalsliedjesfestivals plaats in Tilburg/Kruikenstad (het "Blerconcours"), in Roosendaal (Tullepetaonestad) en in 's-Hertogenbosch/Oeteldonk (het Kwekfestijn). De lokaal gecomponeerde nummers, worden vaak ook uitgebracht op een cd, die door de Hoeven (Halderberge)carnavalsstichtingen en verenigingen verkocht worden aan de lokale carnavalsvierders om de kosten ervan te dekken. Daarnaast stellen carnavalsstichtingen en verenigingen de liedjes ook vaak beschikbaar op hun site, zodat mensen kunnen streamen via diensten als Spotify of als MP3-bestand kunnen downloaden.

Jaarlijks vindt bovendien een provinciale Brabantse wedstrijd plaats tussen de winnaars van de plaatselijke festivals, de verkiezing van Hèt Beste West-Brabantse Carnavalslied in Hoeven (Peejenland). Voorheen bestond ook het Knotskrakersfestival in Nieuwkuijk (gemeente Heusden).

Carnavalskrakers worden van oudsher gezongen met een achtergrondkoor en Hoempapa muziek. In de loop der jaren zijn er diverse kenmerkende tradities opgebouwd. Er wordt een melodie van een bestaand nummer gebruikt, waar een nieuwe tekst op wordt geschreven (dit wordt ook wel contrafact genoemd). Ook wordt traditionele carnavalsmuziek gemixt met dance, trance, hardstyle en après-ski-muziek.

Zie ook

Externe links