Grootegast (plaats)

**Grootegast**
Plaats in Nederland
	;
Situering
Provincie	Groningen
Gemeente	Westerkwartier
Coördinaten	53° 13′ NB, 6° 16′ OL
Algemeen
Oppervlakte	3,68 km²
- land	3,64 km²
- water	0,05 km²
Inwoners ; (2023-01-01)	3.470 ; (943 inw./km²)
Woningvoorraad	1.589 woningen
Overig
Woonplaatscode	2175
Detailkaart
	Locatie in de gelijknamige gemeente
Portaal	Nederland

Grootegast (Gronings: Grodegast, Fries: Gruttegast) is een dorp in de gemeente Westerkwartier in de provincie Groningen in Nederland. Het dorp was tot 2018 de hoofdplaats van de de gelijknamige gemeente Grootegast. Het dorp heeft 3.470 inwoners (1 januari 2023).^[1]Naast diverse winkels heeft Grootegast ook relatief veel industriële activiteit gehad voor zijn dorpsgrootte. Van 1964 t/m 1997 werd Lego vanuit een Lego fabriek in het industriële gedeelte geproduceerd, na het vertrek van deze fabriek is hier een Lego museum opgericht ter herinnering. Daarnaast is hier ook een verpakkingsfabrikant geproduceerd, ooit bekend als 'FormPlastics' en tegenwoordig bekend als 'LPF^[2] een onderdeel van de Clondalkin Group.

Geschiedenis

Het dorp ('als Majorgast') is rond het jaar 1000 ontstaan en werd vanaf 1400 geprofileerd als tegenhanger van Lutjegast. Het dorp bevat een 17e-eeuwse kerk, het zogenaamde Witte Kerkje. Deze werd in 1829 gerestaureerd.^[3]

Het dialect

Het Grootegaster dialect, het Westerkwartiers, is duidelijk een grensgeval. Taalkundig zijn de invloeden van drie provincies merkbaar: het dialect is een variant van het Gronings, maar qua verstaanbaarheid lijkt het meer op het Drents; het accent en de grammatica klinken echter nogal Fries en dat is verklaarbaar uit het feit dat 100 jaar geleden nagenoeg heel Lutjegast nog Fries sprak. Grootegast is een grensdorp en dat is ook nu nog te merken aan het aantal dorpsbewoners van Friese afkomst en de vele zakelijke en sociale contacten met Friesland.