Large Binocular Telescope

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Large Binocular Telescope
Large Binocular Telescope
Locatie Mount Graham International Observatory
Coördinaten 32° 42′ NB, 109° 53′ WL
Hoogte 3221 m
Golflengte optisch + nabij-infrarood
Gebouwd 1996-2004
Eerste licht 12 october 2005
Type telescoop Spiegeltelescoop
Diameter 2x840 cm
Oppervlakte 111 m2
Brandpuntsafstand 9,6 m
Large Binocular Telescope (Arizona)
Large Binocular Telescope
Portaal  Portaalicoon   Astronomie

De Large Binocular Telescope (LBT, oorspronkelijke naam Columbus Project) is gevestigd op een hoogte van 3300 meter op de Mount Graham in de Pinaleño Mountains in Zuidoost-Arizona. Hij maakt deel uit van het Mount Graham International Observatory. De LBT behoort tot de telescopen met de hoogste resolutie en is een van de meest geavanceerde optische telescopen.[1] Vanwege die achtergrond is de telescoop het hoofdonderwerp geweest van een aflevering van National Geographic's Big, Bigger, Biggest.

Project[bewerken | brontekst bewerken]

De LBT is een gezamenlijk project van de Italiaanse astronomische gemeenschap[2], diverse Amerikaanse universiteiten en laboratoria,[3] en het LBT Beteiligungsgesellschaft[4] in Duitsland.

De telescoop omvat twee spiegels van 8,4 m, gemonteerd op een gemeenschappelijk basis – vandaar de naam binoculair.[1] De LBT maakt gebruik van actieve en adaptieve optiek, geleverd door de Sterrenwacht van Arcetri bij Florence. Het lichtvangende oppervlak is equivalent aan een cirkelvormige apertuur van 11,8 m, groter dan dat van enige andere enkelvoudige telescoop. Er is ook voorzien in een interferometrische modus, met een maximale basislijn van 22,8 m. voor waarneming door middel van apertuursynthese.

Controverses[bewerken | brontekst bewerken]

De locatiekeuze heeft aanzienlijke controverses opgeroepen, zowel bij de San Carlos Apachestam, die claimen dat de berg heilig is, als van milieubeschermers die stellen dat het observatorium het einde zou betekenen van een bedreigde ondersoort van de Amerikaanse rode eekhoorn. Milieubeschermers en stamleden hebben ca. 40 processen aangespannen, waarvan er acht voor het federale Hooggerechtshof zijn gekomen, maar het project kon uiteindelijk toch doorgaan nadat het Congres een desbetreffende wet had aangenomen.

De telescoop en het observatorium hebben in acht jaar tijd twee grote bosbranden overleefd, waarvan de meest recente in de zomer van 2004. Ook de eekhoornpopulatie bleef bestaan en experts menen dat hun aantal fluctueert afhankelijk van de notenopbrengst, onafhankelijk van de aanwezigheid van het observatorium.[5][6]

Eerste licht[bewerken | brontekst bewerken]

De telescoop werd in oktober 2004 in gebruik gesteld en kreeg het eerste licht met één hoofdspiegel op 12 oktober 2005, waarmee de NGC 891 werd waargenomen.[7][8] De secundaire spiegel werd geïnstalleerd in januari 2006 en werd volledig in gebruik genomen in januari 2008.[1]

De eerste binoculaire opnames betroffen drie kleurenweergaven van de spiraalnevel NGC 2770. Deze nevel staat 88 miljoen lichtjaar van het melkwegstelsel vandaan en is dus betrekkelijk dichtbij. De nevel heeft een vlakke sterrenschijf en opgloeiend gas dat enigszins in onze richting stroomt.

De eerste opname combineerde ultraviolet en groen licht en toonde duidelijk de gebieden in de spiraalarmen waar zich recent gevormde hete sterren bevinden. De tweede opname combineerde twee dieprode kleuren en toont de gelijkmatiger verdeling van oudere, koelere sterren. De derde opname was een combinatie van ultraviolet, groen en dieprood, die de gedetailleerde structuur toonde van hete, gematigde en koelere sterren in de nevel. De camera's en de beelden waren gemaakt door het Large Binocular Camera-team o.l.v. Emanuele Giallongo bij het Astrofysisch Observatorium in Rome.

In binoculaire apertuursynthesemodus heeft de LBT een lichtopvangend oppervlak van 111 m2, wat overeenkomt met een enkel cirkelvormig oppervlak van 11,8 m diameter. Hij combineert dan licht om een beeldscherpte te realiseren die overeenkomt met die van een telescoop van 22,8 m diameter. Ook kan hij beelden maken met één kant van 8,4 m, of twee beelden van hetzelfde object met twee verschillende waarnemingsinstrumenten op beide delen van de telescoop.

Ontdekkingen[bewerken | brontekst bewerken]

Met de LBT is, samen met de XMM-Newton-satelliet, een cluster van sterrenstelsels ontdekt, 2XMM J083026+524133, die meer dan 7 miljard lichtjaar van de aarde verwijderd is.[9]

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Referenties[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie Large Binocular Telescope van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Optische telescopen groter dan 4 meter
Naam Diameter (m) Spiegel Nationaliteit van de sponsors Locatie In gebruik
A. "Extreem grote telescopen" (diameter > 20 m):
Extremely Large Telescope (ELT) 39,3 798 segm. à 1,45 m ESO-landen Cerro Armazones, Chili gepland ca. 2024
Thirty Meter Telescope (TMT) 30 492 segm. à 1,4 m VS, Canada, Japan, China Mauna Kea-observatorium, Hawaï gepland ca. 2029
Giant Magellan Telescope (GMT) 24,5 7 spiegels à 8,4 m VS, Australië, Korea Las Campanas-observatorium, Chili gepland ca. 2024
B. Overige telescopen groter dan 4 meter:
Very Large Telescope 1 t/m 4 4 × 8,2 = 32,8 4 × enkel ESO-landen + Chili Paranal-observatorium, Chili 1998-2001
Keck-telescopen I en II 2 × 10 = 20 gesegmenteerd VS Mauna Kea-observatorium, Hawaï 1993, 1996
Large Binocular Telescope (LBT) 2 × 8,4 = 11,8 2 × enkel VS, Italië, Duitsland Mount Graham Int.-obs., Arizona 2007
Gran Telescopio Canarias (GTC) 10,4 gesegmenteerd Spanje, Mexico, VS Obs. R. de los Muchachos, Can. Eil. 2006
Southern African Large Telescope (SALT) 9,5 gesegmenteerd Zd.-Afrika, VS, VK, Duitsland, Polen, Nw.-Zeeland South African Astron. Obs., Zd.-Afrika 2005
Hobby-Eberly-telescoop (HET) 9,2 gesegmenteerd VS, Duitsland McDonald-observatorium, Texas 1997
Subaru-telescoop (JNLT) 8,3 enkel Japan Mauna Kea-observatorium, Hawaï 1999
Gemini North 8,1 enkel VS, VK, Canada, Chili, Australië, Argentinië, Brazilië Mauna Kea-observatorium, Hawaï 1999
Gemini South 8,1 enkel VS, VK, Canada, Chili, Australië, Argentinië, Brazilië Cerro Pachón, Chili 2001
Atacama-obs. v.d. Univ. van Tokio (TAO) 6,5 enkel Japan Cerro Chajnantor, Chili 2011?
Multiple/Magnum Mirror Telescope (MMT) 6,5 enkel VS Fred L. Whipple Obs., Arizona 1987, 2002
Magellan-1 (‘W. Baade’) en -2 (‘L. Clay’) 6,5 enkel VS Las Campanas-observatorium, Chili 2000, 2002
Bolshoi Teleskop Alt-azimutalnyi (BTA-6) 6 enkel Rusland Zelentsjoekskaja, Karatsjaj-Tsjerk. (Rusl.) 1976
Large Zenith Telescope (LZT) 6 vloeibaar Canada, Frankrijk M. Knapp Research Forest, Brits-Columbia 2003
Haletelescoop 5 enkel VS Palomar-observatorium, Californië 1948
William Herschel-telescoop 4,2 enkel VK, Nederland, Spanje Obs. R. de los Muchachos, Can. Eil. 1987
Southern Astrophys. Res. Telescope (SOAR) 4,1 enkel VS, Brazilië Cerro Pachón, Chili 2002
Niet opgenomen zijn telescopen die nog overwogen worden (zoals de Overwhelmingly Large Telescope (OWL), voorlopig opgeschort, zie ESO).